Zelfrealisatie (P. nibbana) kan uitsluitend gerealiseerd worden in dit moment. In het hier-en-nu. In het heden. Dit betekent dat je aandacht (P. sati) zich uitsluitend op het heden moet oriënteren. Dit houdt in dat jouw meditatie (P. bhavana) zich moet richten op dít moment.
Door dit te doen verkrijg je juist inzicht in het heden. Perfect inzicht (P. samma ditthi) leidt tot het opgeven van verlangen, haat en onwetendheid. Samma ditthi maakt je vrij.
Niet voor niets is perfect inzicht de eerste factor van het Edele Achtvoudige Pad. Het is de sluitsteen. Daar laat de Boeddha in de Mahacattarisaka Sutta niet de minste twijfel over bestaan:
‘Hierbij, monniken, komt perfect inzicht op de eerste plaats. En hoe komt perfect inzicht op de eerste plaats?
Een monnik herkent verkeerd inzicht als verkeerd inzicht. En hij herkent perfect inzicht als perfect inzicht.’
Voor het ontstaan van samma ditthi moeten volgens de Mahavedalla Sutta twee voorwaarden vervuld worden:
‘Hoeveel voorwaarden zijn er voor het ontstaan van perfect inzicht? Er zijn twee voorwaarden voor het ontstaan van perfect inzicht: luisteren naar de Dhamma en systematisch aandacht geven (P. yoniso manasikara). Dit zijn de twee voorwaarden die perfect inzicht doen ontstaan.’
