• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » ‘Ik leef niet om te mediteren, ik mediteer om te leven’

‘Ik leef niet om te mediteren, ik mediteer om te leven’

9 augustus 2023 door Hans Gijsen

In gesprek met Ank Schravendeel, door Hans Gijsen.

Ik tref Ank nadat ze net terug is van een maand retraite. Ank is vipassana-beoefenaar sinds 1988 en leraar sinds 2007. In Groningen is ze actief betrokken bij het vipassana-meditatiecentrum, dat dit jaar 30 jaar bestaat. Ank heeft een eigen meditatie- en coachingspraktijk en ze is verbonden aan het lerarencollectief VipassanaNu.

Vipassana en theravada-boeddhisme

Op de vraag of ze vipassana-beoefenaar is antwoordt ze volmondig ‘ja’. Dat is evident uit alles wat ze doet binnen de vipassana-gemeenschap in Nederland. Op de vraag of ze theravada-boeddhist is, antwoordt ze met ‘ja’ waarbij ze wat langer moet nadenken over de vraag waaruit dat blijkt. Ze gebruikt de methode van vipassana – opmerkzaamheid – waarbij de geest getraind, gecultiveerd, onderzocht en bevrijd wordt. De inspiratie daarbij ligt in de oudste boeddhistische teksten. Dat is de bedding voor haar beoefening en leraarschap.

Verbondenheid met de oosterse theravadatraditie is een ander verhaal. ‘We leven als welke soort boeddhist dan ook allemaal als allochtone boeddhisten in een land waar geen boeddhistische cultuur is. Het werkelijk voelen wat theravada-cultuur is of zencultuur? Dat is lastig.’ Tijdens haar reizen in Thailand en Burma heeft ze wel ervaren hoe meditatie en rituelen ingebed zijn in de cultuur en dat mist ze hier. ‘Dat heeft als voordeel dat we met verschillende soorten beoefening kennis kunnen maken. De diepgang door ermee opgegroeid te zijn missen we hier.’

Sociale betrokkenheid

Sociale betrokkenheid begrijpt Ank als betrokken zijn bij samen leven. Ze verwijst naar het boek van Gregory Kramer ‘Een levensomvattend pad’ waarin hij het vijfde onderdeel van het achtvoudige pad niet zozeer beschrijft als ‘juist levensonderhoud’ maar als ‘juist samenleven’. ‘Hoe beïnvloed je de structuren van de maatschappij waarin we leven door jouw manier van eten, vervoer, kleding kopen, vakantiebestemming kiezen…?’ Haar sociale betrokkenheid bestaat vooral uit begeleiding als meditatieleraar en de inzet voor het vipassana-centrum, Dhamma in actie.

In het centrum komen de beoefenaren regelmatig samen, niet alleen om te mediteren, maar ook om bijvoorbeeld samen te eten en dan te reflecteren op het eten, waar het vandaan komt, de keuzes die gemaakt worden ten aanzien van de ingrediënten en hoe dat voor iedereen is. ‘Dat samenleven in het klein is ook een expressie van sociale betrokkenheid.’

Bij sociale betrokkenheid denkt  Ank vooral aan het vrijwilligerswerk dat ze doet voor de Dhamma als bijdrage aan de samenleving. Kan dat wel samengaan met vipassana? ‘Nee, het kan niet zonder! Mediteren kun je wel onderscheiden maar niet scheiden van hoe ik leef! Daarbij zijn aspecten zoals mantelzorg voor mijn moeder, gaan wandelen met een vriendin, zingen, mediteren. Dat wat ik in het mediteren leer, uit zich in de manier waarop ik mijn leven inricht en dat is onafscheidelijk.’

Retraites en daarna

Ank Schravendeel

Hebben al die sociale activiteiten geen remmende werking op de beoefening van vipassana? Kunnen we niet beter alle of meer tijd besteden aan mediteren? Ank benadrukt dat het heel wat is om in onze samenleving een maand vrij te maken om te mediteren. Daarnaast heeft ze na een retraite tijd nodig om de effecten van haar retraite in het gewone leven te integreren en dat wat de retraite met haar gedaan heeft. Ontdekkingen, zoals bijvoorbeeld gelijkmoedigheid, hebben de tijd nodig om verwezenlijkt te worden en tegelijkertijd hun imperfectie te laten zien. ‘Ik leef niet om te mediteren, ik mediteer om te leven’.

Keuzes

Vipassana is voor Ank niet exclusief gekoppeld aan een maand mediteren. De beoefening van vipassana krijgt nu weer een ritme in het dagelijkse doen. Tegelijkertijd heeft ze er niet voor gekozen om non te worden. ‘Ik heb niet mijn hele leven toegewijd aan het ontwikkelen van de Dhamma.’ De vraag is of nonnen dat wel doen. Hierbij verwijst Ank naar de non die ze het beste kent, de Eerwaarde Zr. Virañani. ‘Het bewust zijn van expressie – bewust zijn van wat ze zegt en doet – is bij haar vele malen groter dan bij mij en ik denk dat dat komt door haar levenskeuze. Tegelijkertijd verdwijnt het hoe je bent als mens niet onder het non-zijn.’

Klimaatgesprekken

Ank heeft samen met begeleiders en bestuurders van boeddhistische meditatiegroepen in Groningen een cursus klimaatgesprekken gevolgd. Ank voelde dat het in deze tijd van overgang en klimaatverandering nodig was om zicht te krijgen op haar eigen houding ten opzichte van klimaatverandering, om er daarna ook binnen de sangha over te kunnen praten. ‘Ik had het niet over klimaat, ik vond het een veel te groot en ingewikkeld onderwerp en ik wilde leren om dat wel te kunnen.’ Ze vindt het belangrijk om iets dat zo in de wereld speelt, mee te kunnen nemen in de dhamma-talks.

‘Het eerste wat zich toont is de oncontroleerbaarheid. Het is veel te groot en complex. Het gaat helemaal mis en we kunnen er niks aan doen. En die oncontroleerbaarheid gaat resoneren met een van de levenskenmerken van de Dhamma! Het gaat niet alleen over jou en klimaat, oncontroleerbaar is iets wat basaal bij leven hoort.’

De Dhamma helpt

Ank geeft aan dat de herkenning van de Dhamma vanuit de beoefening direct toepasbaar is op het thema ‘klimaat’ en dat het daardoor de moed geeft om te doen wat je kunt doen. De weerstand om het erover te hebben verdwijnt daardoor en ook de angst om wat er kan gebeuren. ‘Het is eigen aan leven wat we meemaken en daar zie ik de invloed van vipassana, zijn met de dingen die moeilijk zijn.’

Wisselwerking vipassana – maatschappelijke betrokkenheid

Dit besef leidt niet tot passiviteit maar zorgt juist voor bewuste keuzes die gekoppeld kunnen worden aan maatschappelijke thema’s. Zo zullen er tijdens bijeenkomsten in het vipassana-centrum geen plofkippen gebruikt worden.  ‘We eten vegetarisch of veganistisch.’ Tijdens de verbouwing dit jaar zal het vipassana-centrum worden verduurzaamd. Het beleid van het centrum is direct gekoppeld aan bewust zijn welke bijdrage je wilt leveren aan de samenleving. Is dat bevorderlijk voor vipassana? ‘Het geeft rust en veiligheid zodat ik kan mediteren.’ Het is een circulair proces van hoe je met elkaar omgaat en de plek die vipassana-meditatie daarin inneemt. Enerzijds het effect van de beoefening op keuzes in het dagelijks leven en omgekeerd keuzes in het dagelijks leven die de beoefening mogelijk maken. ‘Ook hier zit sociale betrokkenheid onder.’ We zitten nooit in een sociaal vacuüm.

Betrokkenheid ervaren

‘De manier waarop we betrokkenheid ervaren is vaak wel een aspect van vereenzelvigen met. Je kunt niet anders want je zult iets kiezen, iets zeggen of iets doen of….niet.’ Op het kussen zitten roept volgens Ank het beeld op van passiviteit. Als je de sociale betrokkenheid te fel inzet door harder schreeuwen, harder je best doen, dan put je jezelf uit en kun je er moedeloos van worden. Daar wordt de wisselwerking ook zichtbaar, het heeft én voor de vipassana én voor de sociale betrokkenheid geen heilzaam of positief effect. ‘Het gaat om inzicht krijgen in het verschil tussen daadwerkelijk ertoe doen en door identificatie verstrikt raken in je oordelen of in aversie.’

Tekst Hans Gijsen, bron SIMsara mei 2023, het magazine is een uitgave van de stichting inzichts meditatie.

Categorie: Boeddhisme, Geluk, Interviews, Milieu, Natuur, Onderwijs, Vipassana Tags: actie, cursus klimaatgesprekken, Gregory Kramer, sociale betrokkenheid, Thailand en Burma

Lees ook:

  1. Ardan
  2. Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw
  3. XR – Eénvrouwsactie bij Rabobank
  4.  Kappen met kolen – Havenbedrijf annuleert kolentransport door actie demonstranten

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans Gijsen

is psycholoog, zangpedagoog en voorzitter van de SIM. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

16 nov
Oriëntatiebijeenkomst Lotus Team Project
16 nov 23
01 dec
Emptiness and Bodhicitta
1 dec 23
05 dec
Meditatie en lezing "De Boeddha en de Sint – geven in het boeddhisme "
5 dec 23
06 dec
Online Lezingenserie ‘Meewerken met de Natuur’ (2)
6 dec 23
09 dec
Oriëntatiebijeenkomst Opleiding tot Kum Nye trainer
9 dec 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    ‘Amerikaans centrum Heartwood organiseert eerste bijeenkomst van overlevenden misbruik door boeddhistische leraren’

    gastauteur - 27 november 2023

    'Het samenkomen liet ons stralen. Beloftes om elkaar volgend jaar weer te ontmoeten. De hoop dat andere overlevenden zich bij onze gemeenschap kunnen aansluiten. Heartwood is de enige plek op het internet die ons samenbrengt. Onze adviesraad en medestanders staan in de frontlinie en bieden hun juridische expertise, academische bijdragen en zuurverdiende kennis aan om dit mogelijk te maken. Sommigen zullen zeggen dat we wandelende wonderen zijn. Daar zijn we het mee eens.’

    VrijdagZindag – anatomie van de zwervende kiezer

    André Droogers - 24 november 2023

    Het aanbod aan betekenisgeving was met zesentwintig partijen zeer divers. Daarin verschillen we van Engeland of de VS. Sommige partijen hebben een ideologische basis, andere partijen bestrijden juist ideologieën. Populistische lijsttrekkers vielen op door hun onderbuikspreken, naar eigen zeggen namens het zwevende volk. Enkele partijen gebruikten de democratische verkiezingen om de democratie welbewust uit te hollen. Nogal wat partijen mikten op proteststemmen of op nationalistische sentimenten. Soms kwam men met voorstellen die tegen de Grondwet ingingen en bevolkingsgroepen discrimineerden. En dan waren er ook nog one-issuepartijen en deelgroeppartijen. Hoe plooiden die het algemeen belang met hun particuliere wensen?

    Taigu – Percepties over Palestina, een essay voor boeddhisten

    Taigu - 21 november 2023

    Gautama bevroeg en gaf raad aan wereldse heersers met snode plannen. Juist spreken, een van de onderdelen van het Achtvoudig Pad, was voor hem een middel om zijn middenweg aan de man te brengen. Dus waarom zou spreken in moeilijke omstandigheden een beletsel kunnen zijn voor boeddhisten en hun leraren? Wat is er mis met je verdiepen in de standpunten en gevoelens van anderen, voordat je in hun ogen genocide preekt wanneer je in een daad van protest uit volle borst de leuze ‘From the river to the sea’ scandeert om jouw steun voor de bevrijding van de een ten koste van de ander uit te drukken?

    Wie mediteert er nu eigenlijk?

    Erik Hoogcarspel - 20 november 2023

    Stel je voor dat je weer eens zit te mediteren en dat het allemaal deze keer erg goed gaat. Je aandacht blijft redelijk bij de ademhaling hangen en wordt alleen af en toe afgeleid door voorbijgaande marginale gedachten. Opeens realiseer je je dat de ademhaling helemaal vanzelf gaat en dat de gedachten zich van niemand en niets iets aantrekken. Het is niet jouw ademhaling, het is gewoon ademhaling, het zijn niet jouw gedachten, het zijn gedachten. Je bent er niet, maar dat hoeft ook helemaal niet. Je begrijpt opeens wat de Boeddha bedoelde met zijn uitspraak dat de werkelijkheid zonder zelf is, anātman.

    Vluchtelingenbeleid in grootmoederstijd 1914 -1918

    Kees Moerbeek - 19 november 2023

    Op 4 augustus 1914 viel het Duitse leger België binnen op doortocht naar aartsvijand Frankrijk en schond doelbewust de Belgische neutraliteit. De oorlogsmisdaden tegen de burgerbevolking, ook wel The Rape of Belgium genoemd, schokte de publieke opinie. Kort hierna kwamen de eerste vluchtelingen aan in ons land en na de Val van Antwerpen werden dit er 1 miljoen

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 335 – traditie
    • Heilige Herrie – bijbelteksten en popmuziek
    • Aardbeving met kracht 5,0 treft Tibet’s Xizang
    • Israëlische bombardementen op Gaza weer begonnen na einde wapenstilstand
    • Chanten voor de vrede – vrede is de weg

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.