Geen geboorte, geen dood. De ware aard van de werkelijkheid.
In het eerste gedeelte van een dharmalezing van Thich Nhat Hanh uit 2006 over ‘Geen geboorte, geen dood’ dat je hieronder kunt lezen, vertelt hij over de overeenkomsten tussen boeddhisme en kwantumfysica waardoor we het principe van ‘geen zelf’ beter kunnen begrijpen.
Toen ik op 6 november vorig jaar deze (bijna) wekelijkse columns over ‘Geen dood, geen vrees’ begon te schrijven waren ze wellicht op sommige punten begrijpbaarder geweest wanneer ik met deze lezing was begonnen.
De slotzin in deze eerste column was: ‘Een bijzondere spirituele reis is begonnen.’ Die reis gaat gelukkig nog steeds door waardoor ik steeds dieper kan kijken in de ware aard der dingen en wat ik daarin tegenkom kan omarmen. Het geeft steeds meer ruimte en vrijheid!
Het eerste gedeelte van de lezing:
“In de traditie van boeddhistische meditatie spreken we van inzicht, van correcte waarneming, van de juiste kijk op dingen, als het pad van emancipatie, van redding, door middel van kennis en inzicht.
In Plum Village zijn we heel erg geïnteresseerd in de nieuwe ontwikkelingen in de wetenschap. We kunnen de nieuwe ontdekkingen van de wetenschap gebruiken om onze meditatie te verdiepen. Daarbij gaat het om waarneming.
Als wetenschappers naar deze tafel zouden kijken, zou wat ze er over zeggen met hun manier van kijken, erg lijken op wat boeddhisten zouden zeggen. Het ziet er zus uit, het ziet er zo uit, maar in werkelijkheid is het niet zo! In de kwantumfysica bestaat deze tafel voornamelijk uit ruimte. Hij is niet zo statisch als hij eruit ziet. In elke atoom vindt een heleboel beweging plaats. Dat helpt ons om de uitspraak “vorm is leegte” een klein beetje beter te begrijpen. Het onderricht en het inzicht van synchronisatie in de hersenen helpt ons om het onderricht van “geen zelf” beter te begrijpen.
Het ultieme doel van boeddhistische meditatie is om in contact te komen met onze ware aard, de aard van geen geboorte en geen dood. Het lijkt alsof er geboorte is en alsof er dood is, maar als je goed kijkt, dan is dat niet zo. Voor ons betekent geboren worden, dat je van niets plotseling verandert in iets; van ‘niet-zijn’ word je ‘zijn’. We denken dat doodgaan betekent dat je van iemand niemand wordt.
Het doel van de wetenschap kan ook zijn het in contact komen met de ware aard van geen geboorte en geen dood. In de Hartsoetra staat dat er geen geboorte en geen dood is. Over energie en materie zei de Franse wetenschapper Lavoisier in de 18e eeuw eigenlijk al hetzelfde: “Rien ne se crée, rien ne se perd”; er ontstaat niets en er gaat niets verloren; niets wordt geboren en niets sterft. Lavoisier was geen boeddhist en geen dharmaleraar.”
Vertaling: Evelyn van de Veen en Willem-Peter Schouten
De hele tekst is te lezen op de website van Stichting Leven in Aandacht die het werk van Thich Nhat Hanh in Nederland en Vlaanderen ondersteunt.
