• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Edel – Ook als ik naakt ben

Edel – Ook als ik naakt ben

15 september 2022 door Edel Maex

Er is een beeld uit het nieuws dat mij heel erg bijblijft. In de dagen na de massale aanrandingen op nieuwjaarsnacht in Keulen, in 2015/2016 demonstreerde de kunstenares Milo Moiré naakt voor de domkerk met een plakkaat waarop: ‘Respektiert uns! Wir sind kein Freiwild, selbst wenn wir nackt sind!’ Respecteer ons! We zijn geen loslopend wild, zelfs als we naakt zijn!

Er is in die tijd veel geschreven over de aanrandingen. Er is gewezen op cultuurverschillen. En die zijn er. Ik herinner mij hoe geschokt ik was toen ik als student stage liep in een moslimland en zag hoe er in het ziekenhuis met vrouwen omgegaan werd. Laat het duidelijk zijn dat voor mij iedere vorm van genderongelijkheid verwerpelijk is. En ik lees dat sommige mensen met een moslimachtergrond vinden dat juist wij de vrouw respectloos behandelen door haar onverhuld als seksobject te etaleren.

Maar er is ook iets transcultureel, ik bedoel transcultureel moeilijk.

Paul Verspeek, een rechtbankverslaggever, komt na een bloemlezing uit de zedendelicten op een doordeweekse dag in de rechtbank tot de pijnlijke conclusie: ‘Statistisch gezien heeft mijn eigen dochter meer van mij, haar vader, te vrezen dan van een Syrische vluchteling.’

En ik vraag me de hele tijd al af hoe die moslima zich nu moet voelen die mij ooit vertelde hoe ze als kind op school betast werd door de priester die haar godsdienst wilde bijbrengen, en hoe ze vervolgens zelf gestraft werd toen ze het ging melden.

Respect is overal moeilijk, geweld is van alle culturen.

In het boeddhisme vind ik een bruikbaar begrippenkader om hier naar te kijken. Aan de ene kant zijn er de ‘drie vergiften’: begeerte, afkeer en verwarring. Als ik louter vanuit begeerte en afkeer naar de wereld kijk, is iedereen loslopend wild. Er is alleen de vraag ‘wat brengt het mij op? Seks, geld, macht …?’ Wat mij past probeer ik aan mijn behoefte te onderwerpen, wat mij niet past negeer ik, wat mij in de weg staat elimineer ik. De verwarring is te denken dat alles in functie staat van mijn afkeer en begeerte.

Van cultuurverschillen gesproken, dit is het mensbeeld dat we hier in het Westen van Freud en Skinner geërfd hebben: de mens die door lust en onlust, beloning en straf bepaald wordt. Voor het boeddhisme bepalen ze ons niet maar zijn het vergiften: ze vergallen ons leven omdat ze ons afscheiden van onze menselijkheid. (‘Menselijkheid’ zoals in de uitdrukking ‘misdaden tegen de menselijkheid’).

Het boeddhisme karakteriseert onze menselijkheid als liefde, mededogen, appreciatie en onbevangenheid. Als ik niet bevangen ben door begeerte en afkeer dan verschijnt de ander mij niet als object maar als mens, als medemens. Dan maakt het niet uit of het een naakte vrouw is of een oude man. Dan is mijn vraag niet ‘wat kan ik er mee?’, maar ‘wie ben jij?’ en ‘wat kan ik voor jou betekenen?’.

Misbruik staat altijd in functie van de behoefte van de dader en loopt in de richting van degene met de meeste macht naar die met de minste macht. Als iedereen loslopend wild is, dan ben ik dat dus ook wanneer ik iemand tegen het lijf loop die sterker is dan ik. Daders zijn meestal als kind zelf slachtoffer geweest.

Seksuele frustratie wordt vaak genoemd als oorzaak van seksueel misbruik, zowel in Keulen, als in de Kerk, als in het gezin. Maar frustratie en begeerte verklaren niets. De vraag is wat mensen doet besluiten dat hun frustratie of begeerte de daad legitimeert. Het tragische antwoord is dat mensen met anderen omgaan zoals er met hen is omgegaan.

Daarom ligt de oplossing niet in het omdraaien van de machtsverhoudingen. Er zal altijd iemand de sterkste zijn. Pas als we bereid zijn de ander als ander te zien, om een mens als mens zien, zullen we hem respecteren, wat ook mijn behoefte is, wie ook de sterkste is.

De meeste culturen kennen iets als de ‘gulden regel’: doe niet aan een ander wat je niet wil dat aan jou aangedaan wordt. Blijkbaar kan een samenleving van mensen niet goed functioneren zonder dit besef. Er zit de wijsheid in dat ik in mijn verlangen weet wat liefde is. Als ik naga hoe ik zelf wens bejegend te worden dan weet ik heel goed wat respect is. Dat betekent dat ik er in ieder ogenblik voor kan kiezen mezelf en de ander met respect te bejegenen.

Helaas gaan mensen ook met zichzelf om zoals er met hen is omgegaan. Het gevolg is dat veel mensen hun diepste verlangen naar respect niet ernstig nemen. Vinden we onszelf het waard? Vind je het vanzelfsprekend om met respect bejegend te worden? Het is triest dat iemand als Milo Moiré poedelnaakt in de ijzige kou moet gaan staan om daar de aandacht op te vestigen.

Moeten we zoals in sommige culturen seksueel geweld proberen in te dijken door het object ervan te bedekken? Het probleem is dat dat op zich ook geweld is. Of moeten we het, zoals in sommige andere culturen, proberen op te lossen door de seksualiteit zelf te demoniseren? Ook dat is in se gewelddadig. Als we nu seksualiteit konden appreciëren als mooi en waardevol en tegelijkertijd heel expliciet beseffen dat seks nooit, in geen enkele omstandigheid, het zelfbeschikkingsrecht van de ander kan aantasten.

Als ik een tekenaar was, en voor Charlie Hebdo werkte, zou ik de foto met Milo Moiré overtekenen en het bloedmooie meisje vervangen door een karikaturaal lelijke vrouw. Lelijk of aantrekkelijk zijn geen kenmerken van een persoon. Het zijn kenmerken van de blik van degene die kijkt. Lelijk en aantrekkelijk spreken over begeerte en afkeer. Maar de boodschap blijft dezelfde: respect.

Want ik wil gerespecteerd worden als ik seksueel aantrekkelijk ben en als ik seksueel niet interessant ben. Ik wil gerespecteerd worden als ik een man ben en als ik een vrouw ben. Ik wil gerespecteerd worden als ik blank ben en als ik zwart ben. Ik wil gerespecteerd worden als ik hier geboren ben en als ik gevlucht ben uit een land in oorlog. Ik wil gerespecteerd worden als ik zwak ben als ik sterk ben. Ik wil gerespecteerd worden als ik onafhankelijk ben en als ik hulpbehoevend ben. Ik wil gerespecteerd worden als ik mij goed voel en als ik radeloos ben.

Ik wil gerespecteerd worden
ook als ik naakt ben.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns, Edel Maex, Geluk, Mensenrechten Tags: cultuurverschillen, respect

Lees ook:

  1. Onze vrijheid van meningsuiting
  2. Nāgārjuna’s adviezen over politiek aan de koning
  3. Birmese militairen zetten boeddhisme in in strijd om legitimiteit
  4. Respect voor anderen

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Edel Maex

is psychiater, zenbeoefenaar en auteur. Leven in de maalstroom 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
30 mei
Vipassana meditatie Rotterdam
30 mei 23
Rotterdam
31 mei
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
31 mei 23
01 jun
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
1 jun 23
03 jun
Zen in Twente ochtend met Doin Sensei op 3 juni
3 jun 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

    Joop Ha Hoek - 29 mei 2023

    ‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

    Waarover praten we als we het over identiteit hebben?

    Kees Moerbeek - 28 mei 2023

    Zolang de identiteitsstrijd werd gevoerd uit naam van gemarginaliseerde of als minderwaardig beschouwde minderheidsgroepen, stond deze op het programma van links. Zodra de referentiegroep echter een meerderheid werd, of een groep die zichzelf superieur opstelde naar andere groepen, werd het bestempeld als een rechts of extreemrechts geluid.

    Daoïsme, de mystieke traditie, een bloemlezing

    Erik Hoogcarspel - 27 mei 2023

    Jan de Meyer (1961) is sinoloog en vertaler. Hij doet al 40 jaar onderzoek naar het daoïsme en hij heeft een nieuwe bloemlezing geschreven van de belangrijkste teksten van het daoïsme. De meeste lezers zijn al bekend met twee beroemde teksten uit deze Chinese traditie: de Laozi en de Zuangzi. Beide teksten zijn al verschillende malen in het Nederlands vertaald, onder andere door de bekende sinoloog Kristoffer Schipperṣ.

    ‘Meebewegen met wat er is’

    gastauteur - 15 mei 2023

    Als het gaat om dak- en thuisloze mensen wordt er door de maatschappij merendeels nog vanuit 'schuld en eigen verantwoordelijkheid' gedacht. Men heeft vaak het verkeerde idee dat iedere persoon in Nederland eigen verantwoorde keuzes maakt en dus verantwoordelijk is voor diens eigen lijden. Of men denkt dat het heel makkelijk is om een uitkering aan te vragen. De gewone burger weet niet hoe het is voor iemand die in een totaal andere realiteit zit.’

    Ras – nutteloze, kwaadaardige onzin

    Kees Moerbeek - 14 mei 2023

    Angela Saini heeft voor haar boek Superieur: de terugkeer van de rassentheorie zo’n beetje alle literatuur over rassenwetenschap doorgespit, schrijft ze. Veel genetici menen dat als genetica bewijst dat er nauwelijks reden is om rassenonderscheid te maken, het dus snel afgelopen zal zijn met racisme. Was het maar waar. Racisme is juist een sociale constructie met een enorme invloed, constateert ze.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Hoe Boeddha leeft
    • Het paradijs is de kosmische grap
    • Over de Lotus-soetra (23): De parabel van de man die naar water graaft
    • Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’
    • haiku

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens