De leegte van de Hartsoetra
Hier, Śāriputra, is vorm leegte leegte juist is vorm, vorm bestaat niet zonder leegte, leegte niet zonder vorm. Wat vorm is, is leegte. Wat leegte is, is vorm. Dit geldt net zo voor gevoel, kennen, disposities en bewustzijn.
Deze metafoor (ongeveer) is van meen ik Tich Nhat Hahn: Als je water uit een kan op de grond giet, blijft het water. Als het wordt opgedweild, blijft wat er in de dweil zit water. Als je de dweil uitwringt is wat er uitkomt water. Als het verdampt en opstijgt, blijft het water. In een wolk blijft het ook water. Als de wolk uitregent blijft het water. Als het bevriest blijft het… Zo ook de geest. De vorm of datgene wat het bevat verschilt, maar de geest blijft wat het van oorsprong, sinds beginloze tijden, wat het is. Dus de vorm heet hier Joop, maar in een nieuwe vorm heet hij… Henk?:-)
Terug naar Henk’s water-metafoor, even ermee spelen:
Het leven is dit water.
Water is dan een andere naam voor “leven”.
Je kan het ook “de natuur” noemen.
Telkens worden er (minstens ogenschijnlijk) nieuwe mensen geboren. “Uit het water” komen ze dan voort.
Mensen (individuen) groeien en veranderden tijdens hun leven. Dit proces van voortdurende verandering, kan je “wedergeboorte” noemen. We constateren tevens dat er iets bestaat dat niet ouder wordt en niet verandert. In deze metafoor heet dit “water”.
Blijft er uiteindelijk iets over van de mens, van het zogenaamde individu, na zijn overlijden?
We weten het niet.
Wat er over zou blijven, moet dan dat water zijn, dat er kennelijk al was voor de geboorte.
Heeft het leven (het veranderende individu) invloed gehad op het water? Moeten we zorgen dat we het niet vervuild achter ons laten?
Met groet.
“Ik geloof niet in wedergeboorte, maar wijs het concept ook niet per se af.”
Ook ik wijs dat concept niet af. Dat zou ook niet kunnen want het is een antieke literaire constructie die gewoon een gegeven is zoals het concept dat de aarde plat is ook een antieke constructie is.
Wat ik wel afwijs is letterlijk geloof in wat het concept zegt omdat dergelijk geloof geen enkele opluchting – verlichting – biedt. Net zomin als het geloof in een platte aarde ook maar enige opluchting biedt. ‘Wedergeboorte’ is een literaire constructie, een hulpmiddel. En zo staat het ook letterlijk in de Alagaddupama-Sutta:
“…ik [heb] de Dhamma onderwezen, als te vergelijken met een vlot, bedoeld om mee over te steken, niet om vast te houden. De gelijkenis van het vlot begrijpend, moeten jullie zelfs de leringen opgeven, laat staan de dingen die in strijd zijn met de leringen.”
Nat spelletje…:-)