• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Ksaf – Is gelijkmoedigheid saai?

Ksaf – Is gelijkmoedigheid saai?

27 september 2018 door Ksaf Vandeputte

Mensen die weinig van het boeddhisme afweten vragen me wel eens: word je niet onverschillig of cynisch als je gelijkmoedigheid verwerft? Alleen al het feit dat deze mensen mij die vraag stellen, toont aan hoe weinig ze mij kennen. Ooit vroeg ik mij ook af of ik niet verschrikkelijk saai zou worden, in het onwaarschijnlijke geval dat ik enige gelijkmoedigheid zou kennen. Bovendien zat ik toen ook met de vraag: als gelijkmoedigheid al saai is, hoe erg moet verlichting dan niet zijn?

Ondertussen weet ik dat oefenen in gelijkmoedig zijn wel betekent dat je berust in hoe de dingen zijn maar niet in hoe je met de dingen omgaat. En het betekent al helemaal niet dat je onverschillig bent. Als de Boeddha gelaten had gereageerd op de levensomstandigheden van de mensen rond hem, was hij niet door het eindeloze en gevaarlijke India van zijn tijd getrokken om zijn boodschap over verlossing te verkondigen. De eerste dertig jaar van zijn leven was Boeddha’s weg naar verlichting een reactie op zijn intense medeleven met al het lijden rond hem. Ook in elk van de vijftig jaren na zijn verlichting bleef hij voortdurend actief in het omgaan met armoede, ziekte en onrecht.

Ik kan me ontzettend kwaad maken over onrecht. Maar elke dag toont het tv-journaal wel hoeveel ellende we mekaar aandoen. Elke week lees ik in een dagblad wel een artikel dat de achtergronden uitspit van hoe diep onrecht in onze maatschappij verweven zit. En in elk boek over geschiedenis lees ik hoe onrecht door de eeuwen heen bij mens zijn lijkt te horen. Mijn kwaadheid slaat dan soms om in cynisme of moedeloosheid. Als ik toegeef aan mijn woede, maak ik anderen nog een keer tot slachtoffer en doe hen zelf onrecht aan. Als ik toegeef aan mijn moedeloosheid, maak ik van mezelf twee keer een slachtoffer. De uitdaging is om onrecht als een vorm van lijden te herkennen, en om zelf de keten te doorbreken van hoe we onrecht aan mekaar doorgeven.

Een van de grootste vormen van onrecht is hoe we deze planeet vervuilen en haar rijkdom in sneltempo plunderen. Ik blijf me kwaad maken om hoe bedrijven blijven plunderen uit winstbejag en hoe traag en inefficiënt ‘gezagsdragers’ daartegen maatregelen nemen. Hoe weinig beleidsmensen op lange termijn kunnen denken. Maar in feite maak ik me het meeste druk in de slapte van veel ‘groenen.’ Terecht wijzen die op de positieve mogelijkheden van duurzaamheid, en dat onze economie evenzeer winst kan maken door ecologisch verantwoorde investeringen als door grondstoffen uit te putten. De meest positieve boodschap is: als we maar inventief genoeg zijn, hoeft de aarde niet naar de verdoemenis te gaan.

Maar in een interview gaf de filosoof René ten Bos een pittige beschrijving van wat ik ook vaak bij groenen merk en vooral bij jongeren die begaan zijn met het milieu: ze vinden dat ecologisch engagement ‘leuk’ moet blijven. Ooit zei zelfs een partijvoorzitter van de Vlaamse socialisten iets gelijkaardigs: ‘socialisme moet gezellig zijn…’ Ik word daar pissig van: als je oprecht begaan bent met het uitbuiten van arbeiders of met het uitbuiten van deze hele planeet, beoefen je geen leuke, gezellige hobby. Natuurlijk mag en moet er gelachen worden, al is het maar om psychisch gezond te blijven bij alle ellende, maar wie enkel ‘gezellig’ bezig is met het lijden in deze wereld, lijkt me niet echt over veel mededogen of realiteitszin te beschikken.

Verontwaardiging is een goede motor voor inzet, om niet moedeloos te worden door de massale onwetendheid. Maar hoe valt gedrevenheid te rijmen met gelijkmoedigheid? Uiteraard is er het aspect van ons niet te laten grijpen door woede, pessimisme, cynisme, oordelen, en alle andere vormen van egocentrisme. Dat is waar we ons in oefenen door aandachtig, meditatief te zijn.

René ten Bos gaf mij een ander inzicht: gelijkmoedigheid is niet alleen een gepaste manier van reageren op onze gevoelens, gedachten en onze omgeving. Het is ook een gepaste manier van reageren op de nooit eenduidige realiteit. Niet iedereen die vervuilt doet dat opzettelijk of uit winstbejag. Veel beleidsmakers zijn begaan met het milieu, maar merken dat hun kiezers niet bereid zijn om veel luxe op te offeren. En dan is er het risico dat bezorgdheid over het milieu overkomt als doemdenken. En de vervelende boodschap dat er geen simpele, moeiteloze oplossingen zijn. René ten Bos: ‘Een klassiek filosofisch concept is ataraxia, de gelijkmoedigheid van geest en wereld. Het komt er dus niet op aan alles in jezelf tot bedaren te brengen. Nee, als de wereld complex is, moet je die beantwoorden met een complexiteit in je denken. Dat is volgens mij de kern van het ecologisch denken, en dat heeft niets te maken met jezelf zo fantastisch vinden omdat je o zo goed bezig bent.’ [1]

Ik heb de indruk dat we ons collectief veel te traag bewust worden van de ecologische rampen die we veroorzaken. Ik schat de kans hoog in dat onze planeet zo uit evenwicht raakt dat menselijk leven grotendeels of totaal uitsterft. Ik beoefen gelijkmoedigheid door te overwegen dat het leven dan wel in andere vormen blijft doorgaan. We zijn niet onmisbaar. Maar we zijn wel een heel bijzondere soort. Ik ben niet zo gelijkmoedig dat ik niet stiekem hoop dat het universum ons erg zal missen en ons elders een nieuwe kans geeft.

[1]  Het volk heeft het volste recht op zijn opium, De Morgen, 4 april 2018

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns Tags: ecologisch engagement, filosoof, gelijkmoedigheid, Ksaf Vandeputte, meditatie, milieu, René ten Bos

Lees ook:

  1. De twee vleugels van wijsheid
  2. Ksaf – Weg van de stress
  3. Ksaf – omgaan met pijn (2)
  4. Wedergeboorte – gewoon een feit?

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Piet Nusteleijn zegt

    28 september 2018 om 09:13

    Je denken is complex. Je bent de wereld. De wereld is complex. Je denken kan je complexe denken niet oplossen.
    Verlichting is voorbij het denken gaan en dat is niet saai.
    Ksaf, je hoopt dat het universum je erg zal missen. Waar ligt de grens tussen jou en het universum? Je complexe denken heeft die grens bedacht. Die heeft ook ‘je hoop op een nieuwe kans elders’ bedacht. Met groet.

  2. Joppe zegt

    28 september 2018 om 12:08

    Mooi stukje. Het verwoord tamelijk goed wat ik ook regelmatig denk.
    Bedankt, voel ik me weer wat minder alleen. :-)

  3. Ruud van Bokhoven zegt

    28 september 2018 om 12:22

    Het is goed dat je het verschil ziet in deze wereld en ja het is er helaas al eeuwen. Doordat je de boeddha bent gaan kennen, zie je ook meer het verschil, noem het maar dat je wakker wordt.
    Het is zeker erg om te zien hoe de mensheid is en deze problemen veroorzaakt door macht, hebzucht,geld en religie.
    Maar je daar heel druk over maken is niet een juiste weg en de wereld veranderen evenmin.
    De boeddha leer je juist het verschil te laten zien en jezelf te ontwikkelen en daardoor een positievere kijk in je leven te geven en daarmee je lijdende medemens mee te helpen.
    Sinds ik de Boeddha ken voel ik mij gelukkiger in een wereld vol lijden.

Primaire Sidebar

Door:

Ksaf Vandeputte

De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers. www.meditatief.be 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

22 mrt
Online Lezingenserie 'Universele symbolen: de taal van de ziel' (4)
22 mrt 23
22 mrt
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
22 mrt 23
23 mrt
ONLINE - Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
23 mrt 23
23 mrt
Stiltemeditatie Stichting Bodhisattva
23 mrt 23
23 mrt
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
23 mrt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Tussen tellen en noemen vind je de deur naar non-dualiteit
    • Het jaar 2023 – dag 80 – deboodschap
    • Hartlicht
    • Boeddhistisch vormingsonderwijs bestaat vijf jaar
    • Leven in Thailand – stroomrantsoen

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens