Ik moet het doen met een enkeldaks tarptentje; een slaapzak en de harde grond, tenzij ik ergens een zachte hooiberg vind of een bedje van mos, dan wel spontaan aangeboden gastvrijheid.
Dat woorden en begrippen in de loop der tijd en door contacten tussen culturen voortdurend andere betekenissen krijgen, is één van de kenmerken van levende talen. Het is van alle tijden.
Ik vroeg mij af: “Hoe pak je zoiets dan aan? Hoe kun je mensen leren sterven? Wat is er voor nodig om iemand te leren accepteren dat het met zijn of haar aards bestaan een keer afgelopen is?”
Of ik een echte boeddhist ben, weet ik niet. Wat ik wel weet is, dat ik Kerstmis vier. Om met het eerste te beginnen: wie bepaalt of ik een echte boeddhist ben?
Wanneer ben je een yogi? Wanneer je yoga beoefent? Maar wat beoefen je dan? Het begrip yoga is de afgelopen decennia geleidelijk verworden tot containerbegrip. Dit leidt gemakkelijk tot spraakverwarring en onzinnige interpretaties. Wie denkt er tegenwoordig bij het horen van het woord ‘ yoga’ nog aan ‘helen en heiligen’; aan het beëindigen van lijden en aan het zoeken naar antwoorden op grote levensvragen?
‘ Schaterlachend sta ik op en loop zo snel ik kan, half struikelend, naar de deur… de zendo uit… de tuin in. Buiten rol ik letterlijk in het gras door een aanval van de slappe lach zoals ik die vanaf mijn kinderjaren nooit meer heb gehad!’
De weg terug heeft lang geduurd. Het omslagpunt ligt ergens in de beginjaren tachtig, tijdens een Zen-weekend in de abdij Maria Toevlucht te Zundert, georganiseerd door en voor de Nederlandse Vereniging van Yogaleraren.
De herfst zet als geen ander seizoen aan tot contemplatie. Terwijl de bladeren vallen, en de winter nog moet komen, verschijnen de knoppen al waarin de lente sluimert. Ik zag daar als kind al de metafoor in voor het hele leven.
Inderdaad: stilte is ondoorgrondelijk. Zodra ik haar binnenga, raak ik mijzelf volledig kwijt. Zodra ik mijzelf weer terugvind, raak ik haar kwijt.
Sterven is te leren, tot het punt waarop er geen enkele angst, vrees of huiver meer is voor de eigen dood. Hoe? Door het te doen. Begrijp me goed: ik pleit niet voor onverantwoord spelen met het leven, laat staan voor het jezelf tot de rand van de fysieke dood brengen. Nee! Ik heb het over het aangaan van de confrontatie met de dood en het doorlopen van verschillende fasen van het stervensproces.
