Herkenning en erkenning van het feit dat anicca, dukkha en anatta alle verschijnselen kenmerkt, is de belangrijkste stap in de spirituele vooruitgang van de dhammanuvatti op weg naar verlichting.
Guy Dubois
Guy – dhammazaadjes – De drie kenmerken (P. tilakkhana)
Wijsheid ontstaat door het voortdurend observeren van anicca, dukkha en anatta in alle ervaringen die zich aan de beoefenaar presenteren. In élk moment. En van moment-tot-moment.
Guy – dhammazaadjes – Heilzaam (P. kusala) en onheilzaam (P. akusala)
Heilzaam is datgene wat verband houdt met de vernietiging van de oorzaken die tot samsara leiden.
Guy – dhammazaadjes – Aandacht (P. sati)
Het enige wat mij vasthield aan de bergwand, het enige wat mij vasthield aan de wereld, waren twee dunne punten van chroommolybdeen, die iets meer dan een centimeter in een laag bevroren water staken; toch begon ik mij onder het stijgen steeds meer op mijn gemak te voelen.
Guy – dhammazaadjes – Het Doodloze (P. amata; Skr. amrita)
Het Doodloze was voor de Boeddha geen fysieke plaats, maar een gemoeds- of geestestoestand waar geen ‘dood’ bestaat. Er bestaat geen ‘dood’, omdat er in die toestand ook geen ‘geboorte’ bestaat.
Guy – dhammazaadjes – Dromen
Ik ben niet goed in dromen. De realiteit haalt me meestal in. Dat is maar goed ook: dromen creëren verlangens en afkeer. Het zijn asava’s. Uitvloeisels.
Guy – dhammazaadjes – Experiëntieel ervaren (P. paccanubhoti)
Voor wie voorbij het ‘worden’ (P. bhava) gaat bestaat er geen zintuiglijk criterium meer om dit te duiden. Het ongeconditioneerde kan niet verwoord worden.
Guy – dhammazaadjes – Het Wiel van Dhamma
De enige échte werkelijkheid is vergankelijkheid. Veranderlijkheid. Onbestendigheid. Anicca.
Guy – dhammazaadjes – De realisatie van stroombetreding
…
Guy – dhammazaadjes – De drievoudige training (P. tisikkha)
In concreto: hoe beter de moraliteit (juist spreken, juist handelen en juist levensonderhoud) is, hoe beter de concentratie (juiste inspanning, juiste aandacht en juiste concentratie) zal zijn. En hoe beter de concentratie, hoe beter de wijsheid (juist inzicht en juiste intentie) wordt.
Guy – dhammazaadjes – Dhamma en de Boeddha’s
Ontwaken is niet het exclusieve handelsmerk van één persoon. Ieder van ons draagt dit vermogen van ontwaken in zich. Zaak is ervoor te zorgen dat deze lotusbloem bij ieder van ons tot ontluiken komt.
Guy – dhammazaadjes – De Boeddha als richtingaanwijzer
Vergeet nooit dat de Boeddha ‘slechts’ een richtingaanwijzer is. Met oneindige wijsheid en mededogen ‘wijst’ hij onophoudelijk het pad dat de beoefenaar moet volgen om zich van zijn lijden (P. dukkha) te bevrijden.
Guy – dhammazaadjes – Dhamma is vertrouwen
Dhamma is een manier van leven. Een leven dat integraal deel uitmaakt van het Proces. Het is herkenning, erkenning en realisatie net zoals de Boeddha en de Sangha herkenning, erkenning en realisatie zijn.
Guy – dhammazaadjes – Je eigen meester zijn
Zelfrealisatie hoeft letterlijk opgevat te worden: een persoonlijke verwezenlijking. Niemand anders kan het voor je realiseren.
Guy – dhammazaadjes – Gelijkmoedigheid (P. upekkha)
We zijn gelijkmoedig wanneer we zonder heftige emoties de acht wereldse dhamma’s kunnen accepteren: winst & verlies; lof & kritiek; roem & laster; geluk & ongeluk (de eerst genoemde verschijnselen willen we bezitten; de laatst genoemde willen we kwijt).
Guy – dhammazaadjes – Zitten als een berg
Zitten met een lege geest: zitten zonder te denken; zonder te dromen; zonder te fantaseren. Gebruik je lichaam (je adem) als hét instrument om je geest tot rust te brengen.
Guy – dhammazaadjes – Dhamma is één worden met het Proces
Door één te worden met dit proces gaat de dhammanuvatti voorbij aan ziekte, ouderdom en dood.
Guy – dhammazaadjes – Dhamma
Dhamma realiseren betekent: volledig in harmonie zijn met de natuurlijke gang van zaken. In balans zijn met de flow. Met het proces van ontstaan en vergaan dat zich elk ogenblik ontvouwt
Guy – dhammazaadjes – Onwetendheid (P. avijja; moha)
‘Onwetendheid’ is geen synoniem voor gemis aan intellectuele paraatheid of voor niet-weten. Maar wel voor verkeerd-weten. Voor misleidend-weten. Voor miccha ditthi.
Guy – dhammazaadjes – Aandacht (P. sati)
Aandacht is synoniem voor ‘bewust zijn’. Voor ‘alert zijn’. Voor ‘wakker zijn’. Zich bewust zijn van alle zintuiglijke activiteiten: zien, horen, ruiken, smaken, voelen en denken.
Guy – dhammazaadjes – Observeer het proces
Ervaar dat vergankelijkheid de natuurwet is. En dat alles wat ook maar enige vastheid belooft op een groteske leugen gebouwd is. Zie hoe alles elk moment transformeert. Muteert. Maar ook dat niets verloren gaat. Aanvaard dit proces gelijkmoedig. Dit is Dhamma.
Guy – dhammazaadjes – De pijl
Als je geraakt wordt door een pijl, zo verhaalt de Boeddha in de Sallatha Sutta voel je pijn in dat deel van je lichaam dat door de pijl wordt geraakt. Word je vervolgens op precies dezelfde plek door een tweede pijl geraakt, dan wordt de pijn niet dubbel maar minstens tien keer zo erg.
Guy – dhammazaadjes – Pali-canon
In het boeddhisme is er geen sprake van één enkele canon. Alle grote boeddhistische stromingen (Theravada, Mahayana, Vajrayana) bezitten élk hun eigen canon, maar geen enkele van deze latere ‘canons’ is denkbaar zónder de Pali-canon. De divergerende canons hebben heel wat overlappingen met elkaar. En wat uitermate belangrijk is: ze spreken elkaar nooit tegen op fundamentele en cruciale punten.
Guy – dhammazaadjes – Over de Vier Edele Waarheden
In feite onderwijst de Boeddha maar één ding: de alomtegenwoordigheid van het lijden (P. dukkha); de oorzaak van dukkha; de beëindiging van dukkha en het pad dat leidt tot de beëindiging van dukkha.
