Kerkmensen hebben ervaring met die zoektocht. Zo kunnen ze de kerk heruitvinden. Wat versteende en een monument werd, laat zich ontbeelden. En geheel nieuw verbeelden. Met oog voor alternatieve levensbeschouwingen.
Andre Droogers
VrijdagZindag – Wensen
Waarom wensen we elkaar van alles toe rond Nieuwjaar?
VrijdagZindag – Zingeving en betekenistoekenning
In VZ gaat het vaak over zingeving en ook over betekenistoekenning. Verschil? Even uitproberen: Kerst. Van oorsprong een midwinterfeest, maar gekerstend en uiteindelijk vercommercialiseerd. Zoektermen: Lichtfeest, Kerstkind, Kerstboom, Kerstnachtmis, Kerstmarkt, Kerstmenu, Kerstjurk. Wat is hier zingeving en wat betekenistoekenning?
VrijdagZindag – Geloof het – of niet…
Elke religie heeft iets definitiefs. Begrijpelijk, want het gaat om levensvragen, vooral rond lijden en dood. Elke religie legt aansprekende antwoorden vast in geloofsvoorstellingen, rituelen en een sociaal-cultureel kader. Hoe krachtiger de overtuiging, des te hiërarchischer dat kader. Zekerheid en sociale controle zijn broertje en zusje.
VrijdagZindag – Goed bekeken
Onlangs was ik bij een reünie van VU-antropologen. Gespreksthema was de vraag wat ons vak in deze ingewikkelde tijd kan betekenen. Antropologen bieden een andere manier van kijken. Wat zit er in de antropologische gereedschapskist?
VrijdagZindag – anatomie van de zwervende kiezer
Het aanbod aan betekenisgeving was met zesentwintig partijen zeer divers. Daarin verschillen we van Engeland of de VS. Sommige partijen hebben een ideologische basis, andere partijen bestrijden juist ideologieën. Populistische lijsttrekkers vielen op door hun onderbuikspreken, naar eigen zeggen namens het zwevende volk. Enkele partijen gebruikten de democratische verkiezingen om de democratie welbewust uit te hollen. Nogal wat partijen mikten op proteststemmen of op nationalistische sentimenten. Soms kwam men met voorstellen die tegen de Grondwet ingingen en bevolkingsgroepen discrimineerden. En dan waren er ook nog one-issuepartijen en deelgroeppartijen. Hoe plooiden die het algemeen belang met hun particuliere wensen?
André haiku – 18 november 2023
Haiku door André Droogers.
VrijdagZindag – Verkiezingskakofonie
Alle kandidaten blazen hun partijtje mee. Er zijn zelfs nieuwe orkesten opgericht, met geheel eigen klank en repertoire. Sommige muzikanten moesten wel lang wachten voordat hun huiscomponist eindelijk zijn opus 1 af had. Daarna bleef onduidelijk of hij het stuk zelf wilde dirigeren. Andere orkesten stoften oude partituren en partijen af voor een eigentijdse uitvoeringspraktijk.
VrijdagZindag – Briljante brekebenen
Nobelprijzen gaan naar knapperds die zeggen hoe economische processen zo rationeel mogelijk geregeld kunnen worden, met optimaal gebruik van arbeid, grondstoffen en markten. Vervolgens gebruiken knoeiers Nobels dynamiet in oorlogen die al die economische regels aan de soldatenlaars lappen. De prijs van een mensenleven ondergaat een dodelijke inflatie. De zorgvuldig opgebouwde infrastructuur bombarderen we tot een ruïne.
VrijdagZindag – Cultureel laboratorium
Was ik maar een Science-Fiction-auteur. Ik zou het wel weten. Ik ging een planeet met een ideale samenleving bedenken!
VrijdagZindag- Verklaren ≠ goedpraten
De Gaza-oorlog leidt tot discussie over het al dan niet ter sprake brengen van de voorgeschiedenis. De standaardreactie is dat wat Hamas doet afschuwelijk is, minder vaak gevolgd door de opmerking dat de staat Israël ook geen lieverdje is. Dat gezegd zijnde, moet het daarbij blijven, vindt ‘men’: nu s.v.p. geen verhalen die zeggen hoe het zo gekomen is. Geen ja maar…
VrijdagZindag – Spelbederf
Bovendien drong het tot me door dat machthebbers het spelvermogen voor eigen doel inzetten, ongeveer zoals wanneer het kind zijn toverstafje gebruikt om een ander kind te prikken. Die mooie menselijke gave kan ontaarden in spelbederf, spelbrekers, machtsspelletjes en vals spel. Met de twee perspectieven van het spel valt stevig te manipuleren, zoals in foute metaforen en in vijandsbeelden.
André haiku – 18 oktober 2023
Haiku door André Droogers.
VrijdagZindag – Betekenissenoorlog
Oorlog Israël-Hamas. Hoe wordt hierover gepraat? Naast de echte oorlog woedt een betekenissenoorlog. Bij elke oorlog hoort sowieso een propagandaoorlog, inbegrepen fake news. Maar vanaf de eerste aanval activeert iedereen allerlei repertoires, elk met eigen betekenissenreservoir.
VrijdagZindag – Verlanglijstje excuses
Verbied het gebruik van oorlogen als een manier om conflicten te beslechten. Bied de nabestaanden van gesneuvelde soldaten en van vluchtelingen excuses aan, plus genoegdoening.
VrijdagZindag – Hel
Omdat de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) nog wat behoudender is geworden, is er na jaren weer discussie over de hel. Gevalletje betekenisgeving.
VrijdagZindag – Dilemma’s uitspelen
Dilemma in de Partij voor de Dieren. Blijft het een getuigenispartij? Of moet men compromissen durven sluiten en eventueel gaan meeregeren?
VrijdagZindag – Media van betekenis
Bij het zoeken naar de betekenis van wat gebeurt, speelt macht altijd mee. Want macht is het vermogen het gedrag van mensen aan te sturen, inbegrepen hun betekenisgeving. Macht zorgt voor veel nieuws, en media zijn zowel machthebber als machtsmiddel. Journalisten hebben macht als opiniemakers.
VrijdagZindag – crisissolidariteit
Wat is er in die paar uur crisistijd gebeurd? Mensen die als enkeling reisden zijn met elkaar in gesprek geraakt. Ze halen herinneringen op aan soortgelijke ervaringen. Mobieltjes worden uitgeleend voor dringende boodschappen. Men deelt versnaperingen. De coupé wordt een tijdelijke mini-samenleving met een onverwachte mate van solidariteit.
André haiku – 2 september 2023
Haiku door André Droogers.
VrijdagZindag – Wereldbeelden
Zinzoekers zijn van alle tijden.
VrijdagZindag – Religie oorspronkelijk
Er zijn ruwweg twee typen religiedefinities. Het ene benadrukt waar religie zich op richt, zoals het heilige. Het andere benoemt wat religie doet, bijvoorbeeld een kader bieden voor je leven.
VrijdagZindag – Kerstening
Een halve eeuw geleden trok ik als antropoloog enkele jaren op met de Wagenia, een kleine vissersstam langs de Kongo-rivier. Een deel van mijn onderzoek ging over hun kerstening. De kerken waren nog geen eeuw oud, maar functioneerden alsof ze altijd al bestaan hadden.
André haiku – 19 juni 2023
Haiku door André Droogers.
