Vier situaties. Zoek de overeenkomst.
- Het Westland is een tuinbouwgebied. Veel arbeidsmigranten vinden er werk. Zonder hen zouden bedrijven het niet redden. Bij de verkiezingen van november 2023 werd de PVV in de gemeente Westland met bijna een derde van de stemmen de grootste. De PVV wil het aantal arbeidsmigranten fors beperken.
- Ten koste van het klimaat haalt onze multinationale agro-industrie winst uit het internationale economische systeem. De aanzwellende klimaatcrisis bedreigt dat systeem. Met steun van de door haar geëxploiteerde Nederlandse boeren verzetten de agro-industrie en de door haar gestichte partij BBB zich tegen klimaatmaatregelen.
- Trump is verwikkeld in een rechtszaak rond het omkopen van een prostituee. Amerikaanse evangelicals houden er een vrij strikte moraal op na, onder andere wat betreft sex en erotiek. Amerikaanse evangelicals gaan weer massaal op Trump stemmen.
- De wereldeconomie is gebaseerd op het efficiënt gebruik van grondstoffen, kapitaal, productiemiddelen en arbeid. Een hele infrastructuur maakt dat mogelijk. Die infrastructuur gaat eraan wanneer een onoplosbaar conflict tussen landen leidt tot oorlog. Oorlog is oneconomisch gedrag dat acceptabel wordt gevonden zolang er geen vrede is.
Tot zover de vier situaties. De overeenkomst? Ja, juist, in alle vier de gevallen handelen mensen inconsequent. Het bijbehorende mensbeeld is dat van de knappe knoeier, de professionele prutser, de sluwe sloper.
Kennelijk bevat het menselijke gedragsrepertoire tegengestelde scenario’s. De loop van omstandigheden brengt mensen ertoe om wissels om te zetten, waardoor ze op een heel ander spoor terecht komen.
Het repertoire bevat bovendien zoveel betekenissen dat het moeilijk is het overzicht te houden. Logisch en consistent repertoiregebruik ontbreekt vaak. Ieder maakt per geval zijn eigen selectie, afhankelijk van belangen en omstandigheden. Sommige betekenissen worden verdrongen ten gunste van andere.
Is inconsequent gedrag misschien normaler dan consequent gedrag? Laten inconsequenties zich dan nog wel consequent bestrijden? Bestaat wijs beleid?
