Massaclaim tegen het falende Jeugdbeschermingssysteem

Er is al jaren veel kritiek op de Raad van de Kinderbescherming, de Veilig Thuis organisaties en de Gecertificeerde Instellingen (GI’s). Kern van de kritiek is dat er onzorgvuldig onderzoek gedaan wordt, waarbij veelal feiten niet van meningen en roddel en achterklap worden gescheiden en dat op basis van dit non-onderzoek maatregelen genomen worden.

Veel ouders en kinderen die in aanraking komen met de Jeugdbescherming lopen daarbij een trauma op. Als je het niet eens bent met het onderzoek van Veilig Thuis of de Raad voor de Kinderbescherming, of het niet eens bent met het beleid van de jeugdbeschermer, dan kom je makkelijk in een gevecht terecht waarbij je volkomen machteloos bent. Je wordt tegemoet getreden alsof je een dader bent en van empathie van de kant van de professional is meestal geen sprake. Je verzet wordt geïnterpreteerd als “lastig zijn” en dat kan natuurlijk weer een negatieve invloed hebben op de weekendregeling, een terugplaatsing van een kind of een bezoekregeling.

Jeugdbeschermers klagen over vijandig gedrag, gestalkt worden en bedreigingen. Een jeugdbeschermer die in de overlevingsmodus komt, ziet vaak alleen nog maar zijn eigen gelijk, kan niet meer vrij denken, verliest zijn empathie en zijn ideeën worden belangrijker dan de realiteit. Communicatie wordt vervangen door controle en dwang. In eerdere column hebben we uitgelegd dat in dit proces de Linkerhemisfeer (LH) dominant wordt, ten koste van de rechterhemisfeer (RH). ( Zie voor een toelichting op de werking van onze twee gescheiden hersenhelften: Het Brein: waarom twee helften? – Dr Hans van den Hooff).

Het is te vergelijken met een scheidsrechter die in een hectische wedstrijd een eenmaal genomen beslissing niet meer gaat herzien. Hij ervaart geen ruimte om zijn eigen beslissing te evalueren. “Ik ben hier de baas”, roept hij naar de spelers die fel protesteren. Het wordt vervolgens een wedstrijd “ik ben de baas” tegen groeiend verzet van de spelers. Er is geen -samen- meer en de scheidsrechter is vergeten waarom hij eigenlijk op het veld staat. Hij strooit met gele en rode kaarten. De spelers richten zich op het raken en blesseren van de tegenstanders. Ook het publiek bemoeit zich er mee en sommigen betreden al het speelveld.

Eén van die vaders die zich hevig verzet tegen de gang van zaken in de jeugdbescherming is Alfred Groenen, jurist, vader van twee kinderen en naar eigen overtuiging slachtoffer van de jeugdbescherming. Hij vertegenwoordigt het samenwerkingsverband van Ouders met Jeugdzorg. Deze organisatie besloot, na overleg met een advocatenkantoor, te proberen een massaclaim te organiseren en bij voldoende deelname deze in te dienen tegen de genoemde jeugdbeschermingsinstellingen. Daarvoor is het nodig dat duizenden biologische ouders, pleegouders en kinderen, die te maken hebben gehad of nog hebben, zich inschrijven op de daarvoor geopende website –Massaclaimjeugdzorg.nl-.

Veilig Thuis is het advies- en meldpunt voor huiselijk geweld, kindermishandeling en ouderen mishandeling. Op basis van feitenonderzoek zou deze organisatie vast moeten stellen of er werkelijk sprake is van geweld of mishandeling. De klacht is dat deze organisatie regelmatig onterechte interpretaties maakt en deze hanteert als feiten. Ouders, pleegouders en kinderen kunnen daardoor onterecht in grote moeilijkheden gebracht worden. Veilig Thuis is zelf over het algemeen van mening dat ze juist heel goed bezig zijn en zal om voor ons niet inleefbare redenen niet of nauwelijks willen toegeven dat ze fouten maakt. Hun opstelling lijkt voort te komen uit zelfbescherming.

Als je van mening bent dat je onterecht behandeld wordt door VT, dan kan je naar de klachtencommissie van de organisatie, maar er zijn weinig mensen die geloven in de onafhankelijkheid van deze commissies. Je kan ook een tuchtklacht indienen tegen de HBO opgeleide, SKJ geregistreerde onderzoeker of jeugdbeschermer. Omdat er te lange wachttijden ontstonden, is deze tuchtprocedure uitgehold en daardoor weinig geloofwaardig meer. Ook kan je een klacht indienen bij het medisch tuchtcollege over de betrokken BIG geregistreerde gedragswetenschapper, tenminste als je erachter kunt komen welke gedragswetenschapper heeft meegewerkt aan het onderzoek. Vaak wordt er geweigerd dit bekend te maken. Veel gedragswetenschappers proberen achter de schermen te blijven en sommigen laten zich zelfs uitschrijven uit het BIG register, om zo tuchtprocedures te voorkomen. De procedures bij de klachtencommissie en het tuchtcollege duren vaak ruim langer dan een jaar en ondertussen loopt de gedwongen “hulpverlening” met de opgelegde maatregelen verder.

Bij De Raad van de Kinderbescherming en gecertificeerde Instellingen spelen vergelijkbare problemen. Ook zij verzaken volgens het -samenwerkingsverband van Ouders met Jeugdzorg- hun plicht om in rapportages of verzoekschriften relevante feiten volledig en naar waarheid aan te voeren. Een probleem is ook dat ze vaak de niet op feiten gebaseerde conclusies van Veilig Thuis zondermeer overnemen.

Een Jeugdbeschermingssysteem is hard nodig, dat staat niet ter discussie, maar het huidige systeem faalt al jaren en de Nederlandse Staat lukt het niet goed toezicht te houden op deze partijen. De Staat valt zelfs te verwijten dat ze ingaan tegen het Verdrag inzake de Rechten van Kind. Daar staat namelijk in geformuleerd dat de overheid moet waarborgen dat een kind niet wordt gescheiden van de ouders, tenzij het strikt noodzakelijk is, zoals bij misbruik en verwaarlozing. Jeugdbeschermers oefenen helaas soms macht uit volledig voor het eigen belang. En bij wie eenmaal de Linkerhemisfeer dominant is, wordt macht ingezet op het moment dat hij of zij het nodig acht en geeft dat niet meer op. Bij linkerhemisfeer dominantie is er geen samen meer en zijn eigen ideeën “waarheden” en desnoods worden er “feiten” bij verzonnen.

Hoe is het mogelijk dat zoveel professionals, die vaak uit idealisme (RH) kiezen voor een functie bij één van de genoemde instellingen, hun macht denken te moeten ge-of misbruiken om voor elkaar te krijgen wat ze zelf bedenken (LH). Dat wat ze zelf concluderen is vaak buiten de ouders en of kinderen tot stand gekomen, terwijl het hun juist aangaat. De ouders en kinderen hebben zelf de noodzakelijke informatie over wat er allemaal speelt, wat ze hopen en wie hun daarbij kan helpen. De hulpverlening kan vervolgens voorleggen wat ze kunnen toevoegen aan wat de ouders en hun kinderen willen realiseren. Vervolgens kunnen er samen afspraken gemaakt worden, in plaats van dat de hulpvrager iets opgelegd krijgt. Het is toch zo dat de meeste mensen die in de problemen zitten best willen veranderen, maar ze willen niet veranderd worden. Trouwens wat zinnig is te veranderen is niet wie iemand in wezen is, maar wat hij of zij is gaan geloven over zichzelf en de wereld. Mocht tussen de hulpvragers en hulpverleners geen overeenstemming bereikt kunnen worden, dan zou een derde onafhankelijke instantie erbij gehaald dienen te worden.

Rob van Boven (1951) is psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Hij was consultant voor verschillende organisaties (drugs en verslaving counseling, vaardigheden workshops) en werkte vijftien jaar als een behandelingscoördinator in een psychiatrische instelling. Bij Rob van Boven wordt het geloof van de overlever bewust gemaakt en een juiste plaats gegeven. Het doel is om los te komen van de dwang van het geloof en bewustzijn te ontwikkelen naast deze denk- en voelpatronen. Hoe meer je van het geloof van de overlever bevrijd bent, zonder het te bestrijden, maar door het de juiste plek te geven, hoe vrijer je kan leven.

Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en heeft een drietal boeken geschreven over de door hemzelf ontwikkelde hulpverleningsmethode communitysupport. Hij is lid van de Dzogchen Community Nederland. Dzogchen is een vorm van Tibetaans boeddhisme waarbij veel belang wordt gehecht aan de ontwikkeling van individueel bewustzijn. Bij deze traditie streeft men naar non-dualiteit van het bewustzijn. Mensen zijn zich niet alleen bewust ( je weet dat je dit leest), maar je kunt je ook bewust zijn van dit eerste bewustzijn. Dit meta-bewustzijn wordt ‘gewaarzijn’ genoemd.

Bronnen:

1. Het Brein: waarom twee helften? – Dr Hans van den Hooff
2. Massaclaimjeugdzorg.nl
3. Artikel in het AD (1 maart 2023) van onderzoeksjournalist Carla van der Wal.