• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Columns » Ksaf – Geweldloosheid

Ksaf – Geweldloosheid

1 maart 2022 door Ksaf Vandeputte

Boeddha zei het kort en krachtig:

‘Hij die een opkomende boosheid beheerst, zoals hij een slingerende
wagen onder controle krijgt, hem noem ik een echte
wagenmenner. Anderen houden alleen maar de teugels vast.’ [1]

Geweldloosheid is een van de boeddhistische levenshoudingen. Het is goed om te beseffen dat geweld in de eerste plaats bestaat uit klein dagelijks geweld, bijvoorbeeld als we onze irritatie of kwaadheid op een ander gooien. De meeste mensen veroordelen fysiek geweld. Maar alleen al met woorden kunnen we een ander even diep kwetsen.

Het is ook goed om te beseffen dat geweld gemakkelijk in het boeddhisme kan binnensluipen als we niet waakzaam zijn voor slimme argumenten die geweld verrechtvaardigen. Dat is overigens vaak gebeurd in de geschiedenis van het boeddhisme. Vooral op plekken waar het boeddhisme een officieel religieus systeem werd, gingen koninkrijken in het gevecht, zelfs enkel om een reliek of een lichaamsdeel van Boeddha te bemachtigen. Vaak leverden kloosters goed getrainde soldaten aan de legers van de heersende vorst. Boeddhistische meesters vonden geweld vaak veroorloofd als het een betere wedergeboorte opleverde…

Geweld is één van de basisoorzaken van lijden. Hier kunnen we enkel Boeddha’s fundamentele remedie toepassen: zelf de vier Edele Waarheden in de praktijk brengen. Allereerst erkennen dat we gewelddadig zijn. Daarna onderzoeken wat de diepere oorzaken van onze agressie zijn. Dan komen we uit bij een primitief mechanisme dat lijkt op hoe ik met mijn kleine kinderen in de zoo zag hoe nijlpaarden zich ontlasten. In het bassin van de nijlpaarden begon er één te kakken. Tegelijk met de ontlasting zwiepte het zijn staart rond in cirkels, zoals een helikopterschroef. We moesten achteruit springen om niet overdekt te worden met poep. Later las ik dat het dier op die manier zijn territorium afbakent.

Veel agressie is in feite territoriumstrijd. We hebben een kinderlijke behoefte aan almacht en dus controle over de ander. We worden agressief als we niet krijgen wat we willen, als we ons niet echt begrepen voelen, als we niet worden erkend. Dit besef omzetten in opkomen voor wat we echt nodig hebben, is een derde stap, het transformeren van negatieve energie in positieve.

Geweldloosheid is niet gelijk aan passiviteit. We kunnen een houding aannemen van geweldloos verzet. Bij een meningsverschil kan je bij je eigen overtuiging, gevoel, wens of verlangen blijven. Maar je weet dat het jouw persoonlijke perspectief is. Uit respect voor ander dring je het niet op. En uit zelfrespect geef je je eigenheid niet op. Je wordt niet agressief maar je bent wel onverzettelijk. ‘Stand your ground’, noemen de Engelstaligen die houding.

De vierde Edele Waarheid is leven volgens de juiste, voedende waarden. Naast de individuele verantwoordelijkheid die we voor onze agressie dragen, is het goed om te beseffen op welke gewelddadige waarden onze maatschappij zich baseert. Een van de belangrijkste waarden is succesvol zijn. Dat houdt in dat we assertief moeten zijn, ons bewijzen en ‘concurrenten uitschakelen.’ Onze norm is de geslaagde zakenman, stijlvol in maatpak, maar geslepen en zonder mededogen voor wie zwakker is.

De minder succesvolle man probeert de norm te benaderen door zoveel mogelijk te verdienen of op een andere manier zijn macht en status te etaleren. De nog minder succesvolle man probeert de norm te benaderen door fysieke macht uit te oefenen over wie nog ‘zwakker’ is: vrouwen, homo’s, migranten…

Uit onderzoek blijkt dat ‘de’ man biologisch niet geprogrammeerd is om dominanter en agressiever te zijn dan een vrouw. Mannelijk geweld komt voort uit onzekerheid van wie de mannelijke norm niet haalt. Geweldplegers zoals verkrachters en terroristen willen bewijzen dat zij geen loser zijn, ook al betekent hun winnen enkel vijftien minuten glorie. Onze overheden reageren met hetzelfde geweld: de verkrachter krijgt gevangenisstraf, de terrorist de kogel, zonder enig inzicht in hun motieven.

Zoals voor elk van ons is de uitdaging voor wie gewelddadig is om onzekerheid te transformeren in het onder ogen zien van de fundamentele onbestendigheid van ons bestaan. Dat is een les in nederigheid en mededogen met anderen. Die anderen zijn de meerderheid van mensen die niet enkel succes of loser zijn, maar die enkel met vallen en opstaan een goed, waardig, zinvol leven proberen te leiden.

[1]  Dhammapada 222. Omslagfoto Goff Smeets.
De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers.

Categorie: Boeddhisme, Columns, Geluk, Krijgsmacht, Ksaf, Politiek Tags: agressie, geweld, geweldloosheid, Ksaf Vandeputte, stand your ground, verzet

Lees ook:

  1. Ksaf – Geweldloosheid
  2. Religie en onzekerheid
  3. Ondanks blokkades CCP – opkomst van binnenlandse sociale media in Tibet
  4. Het jaar 2019 – dag 233 – goedevrede

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ksaf Vandeputte

De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers. www.meditatief.be 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

16 nov
Oriëntatiebijeenkomst Lotus Team Project
16 nov 23
09 dec
Oriëntatiebijeenkomst Opleiding tot Kum Nye trainer
9 dec 23
10 dec
Meditatiedag “De vier verblijfplaatsen van het hart”
10 dec 23
10 dec
Tibet festival in Amsterdam
10 dec 23
10 dec
Medicijnboeddha ceremonie
10 dec 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Tolerantie: verbinding is alleen mogelijk met zelfkritiek

    Kees Moerbeek - 3 december 2023

    Ondanks het feit dat het begrip in de loop van de geschiedenis verschillende betekenissen kreeg, bleef de grondbetekenis herkenbaar. Kort en bondig noemt Schuyt tolerantie op bladzijde 8: ‘de onderdrukking van de neiging anderen te onderdrukken.’

    ‘Amerikaans centrum Heartwood organiseert eerste bijeenkomst van overlevenden misbruik door boeddhistische leraren’

    gastauteur - 27 november 2023

    'Het samenkomen liet ons stralen. Beloftes om elkaar volgend jaar weer te ontmoeten. De hoop dat andere overlevenden zich bij onze gemeenschap kunnen aansluiten. Heartwood is de enige plek op het internet die ons samenbrengt. Onze adviesraad en medestanders staan in de frontlinie en bieden hun juridische expertise, academische bijdragen en zuurverdiende kennis aan om dit mogelijk te maken. Sommigen zullen zeggen dat we wandelende wonderen zijn. Daar zijn we het mee eens.’

    VrijdagZindag – anatomie van de zwervende kiezer

    André Droogers - 24 november 2023

    Het aanbod aan betekenisgeving was met zesentwintig partijen zeer divers. Daarin verschillen we van Engeland of de VS. Sommige partijen hebben een ideologische basis, andere partijen bestrijden juist ideologieën. Populistische lijsttrekkers vielen op door hun onderbuikspreken, naar eigen zeggen namens het zwevende volk. Enkele partijen gebruikten de democratische verkiezingen om de democratie welbewust uit te hollen. Nogal wat partijen mikten op proteststemmen of op nationalistische sentimenten. Soms kwam men met voorstellen die tegen de Grondwet ingingen en bevolkingsgroepen discrimineerden. En dan waren er ook nog one-issuepartijen en deelgroeppartijen. Hoe plooiden die het algemeen belang met hun particuliere wensen?

    Taigu – Percepties over Palestina, een essay voor boeddhisten

    Taigu - 21 november 2023

    Gautama bevroeg en gaf raad aan wereldse heersers met snode plannen. Juist spreken, een van de onderdelen van het Achtvoudig Pad, was voor hem een middel om zijn middenweg aan de man te brengen. Dus waarom zou spreken in moeilijke omstandigheden een beletsel kunnen zijn voor boeddhisten en hun leraren? Wat is er mis met je verdiepen in de standpunten en gevoelens van anderen, voordat je in hun ogen genocide preekt wanneer je in een daad van protest uit volle borst de leuze ‘From the river to the sea’ scandeert om jouw steun voor de bevrijding van de een ten koste van de ander uit te drukken?

    Wie mediteert er nu eigenlijk?

    Erik Hoogcarspel - 20 november 2023

    Stel je voor dat je weer eens zit te mediteren en dat het allemaal deze keer erg goed gaat. Je aandacht blijft redelijk bij de ademhaling hangen en wordt alleen af en toe afgeleid door voorbijgaande marginale gedachten. Opeens realiseer je je dat de ademhaling helemaal vanzelf gaat en dat de gedachten zich van niemand en niets iets aantrekken. Het is niet jouw ademhaling, het is gewoon ademhaling, het zijn niet jouw gedachten, het zijn gedachten. Je bent er niet, maar dat hoeft ook helemaal niet. Je begrijpt opeens wat de Boeddha bedoelde met zijn uitspraak dat de werkelijkheid zonder zelf is, anātman.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • In de geest van zen vind je geen geest
    • Het jaar 2023 – dag 340 – ontmaskeraar
    • Daisaku Ikeda – ‘Hoe gewelddadiger de tijden, hoe meer de mens zich naar binnen moet keren’
    • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht
    • Wetsvoorstel erkenning Belgisch boeddhisme binnenkort naar het parlement

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.