• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Columns » Woede

Woede

5 juli 2020 door Henk van Kalken

Waarom wordt iemand boos? Of erger: woedend?
Begin jaren 80 kende ik een vriendelijke Duitser die Peter heette. Hij droeg spijkerpakken, had een grote snor en een fikse alcoholverslaving. Hij begon zijn dag altijd met een gebed: ‘Keef oens hed’n oens taachlijks bier,’ en dat met het smeuïgste Beierse accent dat denkbaar is. Hij woonde in Leeuwarden en had altijd gestapelde kratten bier in huis. Meestal was men welkom om het flesje met hem te heffen (het glas sloeg hij principieel over). Deze gulheid etaleerde hij vooral tegenover mensen die hij tot medezondaar wilde maken, zodat hij zich minder schuldig voelde over zijn eigen gezuip. Pas als het laatste kratje bijna leeg was stopte zijn gulheid en hield hij altijd de laatste paar flesjes voor zichzelf. Iedereen rondom hem kende deze ongeschreven wet en respecteerde het. Tot er eens iemand op bezoek kwam, die óf Peters wet niet kende, óf deze niet wilde  respecteren. Hij pakte een schaar en stak ongeveer twintig keer op Peter in. In blinde woede. Wat bezielt iemand bij de drie juwelen om een ander te vermoorden om een paar biertjes? Staande om zijn graf hieven we allemaal het flesje. Veel plezier in de hemelse brouwerij, Peter.
Woede is zoals we weten één van de krachtigste en destructiefste gevoelsuitingen die levende wezens kennen. In de fysiologische omschrijvingen van woede wordt duidelijk dat er een heftige psychofysieke reactie komt die naast allerlei lichamelijke gevolgen bij voortduring of veelvuldige herhaling de gezondheid aan kan tasten. En, bijvoorbeeld, tot hersenbloedingen leiden. Aan het eind van een woedereactie kan geweld ontstaan. Vele honderdduizenden zijn hier jaarlijks het slachtoffer van, vooral vrouwen en kinderen, maar ook dieren en mannen… dat ik die twee laatste in één adem noem is puur toeval, hoor. En het inzicht dat je misschien toch beter niet aan die impuls had kunnen toegeven komt meestal achteraf – voor zover dat inzicht komt, want zelfrechtvaardiging is een hardnekkig zelfbeschermingsmechanisme, zo heeft Anna Freud (Jaja, de dochter vàn) uitgevonden.
Spiritueel gesproken is woede en geweld ook al niet zo handig. Het brengt leed toe aan anderen en geeft akelig karma, zeggen deskundige insiders. Er dreigt zelfs een onafzienbare tijd in een hete of koude hel. Deze bangmakerij associeer ik overigens met één van de redenen, waarom ik het christendom de rug heb toegekeerd. In het boeddhisme kun je dat helse bangmaakverhaal gelukkig ook symbolisch zien, als één van de zes rijken, waar we allemaal in ons fysieke bestaan in leven.
Hoewel ik in intieme kring bekend sta als een driftkop, heb ik me in mijn leven vrijwel niet bezondigd aan geweld. Niet tegen wie dan ook, een korte periode in de bokssport niet meegerekend. Mijn vader – naar ik hoop zaliger dan tijdens zijn leven-  deed dat wel. En met harde hand en overtuiging. En ik heb daarvan geleerd dat ik me niet in navolging van hem wilde laten gaan in de destructieve kracht van geweld tegenover wie dan ook. De hippietijd, love and peace, gevolgd door pacifisme – dat hielp allemaal mee om aan deze levenshouding vorm te geven. Verbaal geweld reken ik voor het gemak nu even niet mee, ook al besef ik wat de gevolgen voor een ander hiervan kunnen zijn. Hoe doe ik dat, geen geweld toepassen? Gewoon in de soetrastijl: mezelf tijdig halt toeroepen en afzien van geweld. Dat was ik al gewoon voor ik ook maar van Boeddha’s leer had gehoord. Even diep in en vooral goed uitademen, tot tien tellen en de neiging om voorwerpen of levende wezens te reduceren tot schrootafval krachtig onderdrukken. Maar dat is toch niet de dzogchenstijl, hoor ik oplettende lezertjes roepen. Dat klopt. Het zichzelf laten bevrijden van woede en geweldsimpulsen doe ik pas als de genoemde impuls op een schaal van tien gezakt is naar vijf. Bedacht door de doe-het-zelf-boeddhist Van Kalken.
In de psychologische benadering wordt genuanceerd omgegaan met heftige gemoedsaandoeningen. Datgene wat ik ervaar bij het zien van de hetzerige, ophitserige stijl die De Telegraaf, Wilders en Baudet en aanverwanten hanteren, is opgebouwde frustratiewoede. Verontwaardiging. Gekwetstheid. Soms leidt dat tot een ‘uitbarsting’ waar ik dan via Facebook of columns uiting aan geef. Soms is het ook geen verontwaardiging, maar simpelweg een doorgeschoten frustratie-uiting omdat dingen niet gaan zoals ik vind dat ze zouden moeten gaan. Maar woede, liefde, haat, en jaloezie zijn in onze beleving verschillende gemoedsaandoeningen, ook al komen ze uit precies dezelfde energie en verdwijnen daar ook weer in. Opgelost.
Er is ook nog woede om leed, anderen aangedaan. Racisme, discriminatie op grond van geslacht, geaardheid, of geloof. En om andere misdaden.
Ik las dat een man een jongetje van vijf langdurig seksueel misbruikte, dit filmde en doorgaf aan zijn zieke kornuiten. Daaraan denkend komt er groene rook uit mijn oren en krijg ik niet zulke dharma-achtige fantasieën over wat ik die man met zijn demoniale gedrag allemaal zou willen aandoen. Ik volgde dus het protocol: stoppen met dit toelaten, diep ademen, tot tien tellen, nogmaals tot tien tellen, nogmaals tot tien tellen en zodra de woede driehonderd tellen later enigszins gezakt is, deze zichzelf laten bevrijden. Compassie staat hierbij helaas hélemaal achter in de rij. Ik stop nu maar met dit onderwerp, voordat ik nog kwaad word.

Categorie: Boeddhisme, Columns, Dzogchen, Geluk Tags: boosheid, Henk van Kalken, hippietijd, woede

Lees ook:

  1. Henk van Kalken – Valse Guru’s
  2. Geloof en intieme zaken
  3. Boeken – Boeddha’s, Burgers en Buitenlui
  4. Het jaar 2021 – dag 292 – amok

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. robq zegt

    6 juli 2020 om 10:13

    Heel wat mensen met boeddhistische interesses of aspiraties spreken/handelen vaak naar wat zij een ideaal vinden. Dan hoort men stoere, bijna oorlogstaal, dingen als dit-of-dat doden, uitsnijden, weg mediteren tot het helemaal verdwijnt en nog veel meer.

    Het verhaal van Henk maakt me blij. Dit is een mooie beschrijving van de realiteit. Geen stoere taal maar een verslag hoe hij er mee omgaat. Wij zijn allemaal kleine systeempjes die deel uitmaken van een veel groter systeem maar zelfs die kleine systeempjes zijn verschillend en hebben een eigen aanpak nodig die keer op keer door omgeving, cultuur en veel meer wordt beïnvloed. De schrijver noemt zichzelf ‘doe-het-zelf-boeddhist Van Kalken.’ Mooi gezegd en waarschijnlijk de reële waarheid. De Boeddha-Dhamma is een fantastische leidraad maar kan niet in de kleine details voor iedereen en overal een gedetailleerde oplossing bieden. Daarom moeten we elk voor zichzelf wat extra bijsturen en zelfs een eigen aanpak vinden als goede doe-het-zelvers.
    Uit eigen ervaring ontdekte ik, zoals zo velen, dat het soms veel beter is de probleempunten te verkleinen tot ze beheersbaar worden. Ken uw eigen systeem en maak het gemakkelijker ‘manageable’. Geen interne oorlogen maar een goed en haalbaar eigen systeem zonder perfectionisme. Inspiratie is genoeg te vinden in de Boeddha-Dhamma. Succes voor alle knutselaars.

  2. bolletje zegt

    6 juli 2020 om 17:20

    Woede is een apart gegeven. Op het boeddhisme forum, hebben we het er veel over gehad. Is woede nou goed, of slecht ? En wat is dat goed/slecht ? Ben ik goed, of slecht?
    Wat mij opvalt met de woede, is dat het vaak wel een terechte reden heeft, aanvankelijk. Maar, het ontaard zo snel. Uiteindelijk ben je gewoon boos, omdat jij nou eenmaal boos bent. Je roest dan vast, in een soort clishe boosheid.
    Denk aan de band ‘black flag’, de hardcore punkband, uit Amerika.
    Op zijn eerste platen is Henry Rollins ( de voorman ) oprecht woedend op de wereld en gekwetst/verdrietig. Dit maakt het een mooie cd. Maar, op een gegeven moment heb je het wel gehad, met die woede.Op zijn latere albums geloofde ik hem niet meer. Ben je nou nog steeds boos ? Iets dat ik sowieso heb met dit soort genres.
    Westerse stromingen zien woede toch vaak als iets moois, iets dat eervol is, romantisch, trots. Het liberalisme, ging uit van een revolte, een vlaag van woede. Het socialisme, anarchisme, marxisme. Allemaal ging het uit van gelegitimeerde woede. Ik ben boos en dat mag, want dit/dat. Zo’n band als blackflag, borduurt daar eigenlijk heel erg op voort. Het idee van de ‘black flag’, komt al voor uit Europese geschiedenis ( revolte, anarchisme etc )
    Door boeddhisme ben ik er anders naar woede gaan kijken. Het heeft mijn zicht verdiept. Ik neem het niet meer voor lief.

Primaire Sidebar

Door:

Henk van Kalken

Henk van Kalken heeft affiniteit met het boeddhisme (Kagyu) en is dzogchenpractitioner. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

14 sep
Tao en geluk; vijf bijeenkomsten
14 sep 23
28 sep
Choosing Kindness - Ven. Amy Miller
28 sep 23
28 sep
ONLINE cursusreeks Dhammakaya meditatie
28 sep 23
29 sep
Retraite voor ouders
29 sep 23
29 sep
Zenweekend/retraite
29 sep 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De taal van het lijden  (deel 1 van 3)

    gastauteur - 20 september 2023

    De taal welke zich op verschillende momenten in ons leven aan ons openbaart, meestal in de vorm van verlies, pijn en verdriet, het diep begrijpen ervan, te leren het lijden te omarmen, er ruimte voor te creëren, zodat het uiteindelijk los kan komen.  Leren één te worden met de ontvouwing van het leven en het ontdekken, blootleggen en hervinden van deze nobele waarheid. Hoewel dit vaak een erg zware taak lijkt, en voor velen van ons te moeilijk om zelfs maar over na te denken, ligt er binnen dit proces van herkennen en het omarmen van lijden, een ontvouwen van kalmte, vreugde, vrede en harmonie met onszelf en de wereld om ons heen. Elke keer dat we dichter bij deze ontvouwing komen, tillen we een klein stukje van de sluier op die ons ware wezen omhult.

    Taigu – Tibetaans bijgeloof op gespannen voet met anatman

    Taigu - 19 september 2023

    Het geloof dat Tibetaanse boeddhisten vertegenwoordigen in de zielsverhuizing van de dertiende naar de veertiende Dalai Lama, en bij diens overlijden naar de vijftiende, onderstreept nog eens de ondoorzichtige magie waarvan het Tibetaanse boeddhisme is doortrokken. Je zou het een scepticus niet kwalijk kunnen nemen, wanneer deze de conclusie trekt dat bij de overgang van de ene op de andere Dalai Lama een loopje wordt genomen met het leerstuk van anatman, een van de klassieke hoekstenen van het boeddhisme.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 11 september 2023

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    Pseudo-Cicero, pseudo-troost?

    Erik Hoogcarspel - 11 september 2023

    Cicero voert in zijn epistel aan dat we niet overmatig moeten rouwen om de dood van een geliefde, omdat er bij de dood voor de geliefde zelf weinig verloren gaat. Het leven is nu eenmaal niets dan ellende. Als je de pech hebt geboren te zijn geworden, kun je maar beter gauw dood zijn. Je hoeft ook niet oud te worden om te slagen in het leven.

    Wat loert daar in de duisternis?

    Kees Moerbeek - 10 september 2023

    Eeuwenlang zwierven ze in de bergen, de bossen, de velden, in de rivieren en langs de kust en joegen de Japanners de stuipen op het lijf of belaagden ze. Ze zijn ook nu niet weg te denken, de yokai.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • XR – Demonstratie tegen nieuwe gasboringen in de Noordzee
    • Waarom speelt Bewustzijn altijd verstoppertje?
    • Het jaar 2023 – dag 250 – voetbalzonderrellen
    • Sociale aspecten van het vroege boeddhisme
    • Boeddhistische ervaringsdeskundigen gezocht

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.