• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Tweespraak – Psychotherapeut Rob van Boven en psycholoog Luuk Mur praten over…emotie ontwijkende chronische pijn

19 september 2018 door Rob van Boven en Luuk Mur

In de serie Tweespraak praten Rob en Luuk over een actueel onderwerp. Vandaag is het thema het afschaffen van negatieve gevoelens en pijn die zelf een ziekte lijkt te zijn geworden.

Luuk: Onlangs sprak ik een oud klasgenoot van me. Hij vertelde me dat hij ‘negatieve’ gevoelens afgeschaft had. Hij was van mening dat veel mensen verkeerd bezig zijn, met hun zorgen, angstgevoelens, schaamte, jaloezie en vijandigheid. Nergens voor nodig en je schiet er niets mee op, dood gaan we toch, kwam zijn levenskunst er samengevat op neer.

Ook in boeddhistische kringen lijkt het er soms op dat er een onderverdeling gemaakt wordt tussen ‘negatieve’ gevoelens en ‘positieve’ gevoelens. En als je dan in staat bent om geen negatieve gevoelens te ervaren, dan is dat prijzenswaardig. Mogelijk dat de nadruk op het ontwikkelen van liefde, tolerantie en compassie hier een rol in speelt.

Het gesprek ging vervolgens over op de fysieke klachten die hij had. Met name in zijn rug had hij al jaren last van hevige pijn. En het vreemde is, vertrouwde hij me toe, op de foto’s die er gemaakt zijn, is niets te vinden.

Ongeveer 20 procent van de bevolking in de westerse wereld heeft chronische pijnklachten. Soms is er op een foto weefselafwijking te zien, maar als dit operatief weggehaald is, kan de pijn onveranderd blijven. En vaak hebben mensen met dezelfde zichtbare weefselschade geen pijn. Chronische pijn kan door meerdere factoren veroorzaakt worden, anders gezegd je kan mensen met chronische pijn niet over één kam scheren. Soms lijkt het er op dat het pijnsysteem op hol is geslagen, als een alarmsysteem dat niet meer uit wil. De pijn lijkt een ziekte geworden en niet langer een symptoom. Nu kan het zo zijn dat als de medisch specialisten nog betere onderzoeksmiddelen tot hun beschikking krijgen er toch een oorzaak gevonden kan worden. Maar het is ook aannemelijk dat er mensen zijn die fysieke klachten hebben, zonder fysieke oorzaak.

Ik kan me voorstellen dat de overlever in ons, sommigen noemen dit ego, zich concentreert op lichamelijke pijn, teneinde iets dat veel onverdraaglijker is, buiten het bewustzijn te houden. Chronisch lichamelijke pijn als middel om emoties buiten het bewustzijn te houden.

Rob: Mensen onderscheiden blijkbaar positieve en negatieve gevoelens. Vanuit mijn visie is dat volstrekt misplaatst. Gevoelens zijn waarschuwingssignalen, ze attenderen ons op iets. Als de term negatieve gevoelens wordt gebruikt dan verwijst dat naar een situatie die onprettig voor ons is. Het gevoel daarbij is juist helpend als aansturing om iets te doen aan die nare situatie. Zouden we dat gevoel niet hebben, dan laten we zeer waarschijnlijk de vervelende situatie bestaan met alle gevolgen van dien. Ons lichaam kan bijvoorbeeld wel eens klachten gaan geven.

Verder zijn we in staat om een gevoel te maskeren met een ander gevoel. We kunnen geleerd hebben dat we ons niet angstig dienen te voelen, dat zou zwak kunnen zijn en zwak mogen we kennelijk niet zijn van onszelf. De angst kunnen we maskeren met boosheid. Hoe bozer ik me voel des te minder ik in contact ben met mijn angst. Andersom kan het zo zijn, dat we geleerd hebben dat boosheid voelen gevaarlijk en oncontroleerbaar is. We kunnen onszelf in een staat van angst houden om maar niet in contact met boosheid te zijn.

Sommige mensen hebben in hun jeugd geleerd, dat je maar beter geen gevoelens kan hebben die verwijzen naar je kwetsbaarheid en afhankelijkheid. Als kind voelde je deze emoties aanvankelijk wel, maar het uiten ervan haalde niks uit en je stond er alleen voor. Een geloof ontwikkelen dat je aan deze gevoelens niks hebt, is dan niet verwonderlijk. Het probleem is ook in dit geval niet gelegen in de onprettige gevoelens, maar in de situatie. Het kind voelt, maar het wordt er alleen mee gelaten en de nare situatie verandert niet. Een geloof ontwikkelen van “ik ben onaanraakbaar” gecombineerd met het buiten het bewustzijn houden van gevoelens die verwijzen naar kwetsbaarheid en afhankelijkheid is dan niet onwaarschijnlijk. Het beschermt tegen het besef van machteloosheid en eenzaamheid. Als je dit eigen gemaakt hebt, reageer je niet meer op situaties die schadelijk voor je zijn. Ook al luister je niet meer naar gevoelens die je er op wijzen dat je je in een nare situatie bevindt en handel je niet, de effecten zijn er wel. Niet luisterend kunnen we wel kapot gaan, ook ons lichaam. Als gevolg hiervan kan de fysieke pijn ons ‘helpen’ om pijnlijke emotionele gevoelens meer buiten ons bewustzijn te houden.

Luuk: Mijn klasgenoot werd door zijn ouders ernstig verwaarloosd. Zijn jeugd was een vernederende ervaring. De woede die dit bij hem opriep, kon hij als kind niet ervaren, omdat hem dit in conflict zou kunnen brengen met zijn driftige vader. Op volwassen leeftijd ontwikkelde hij chronische pijn in de rug. Hij staat nu bekend om zijn vriendelijkheid, is een overtuigd pacifist en voelt hij zich aangetrokken tot het boeddhisme. Het woedende deel van zijn persoonlijkheid blijft verborgen.

Dr. J. Sarno (1923-2017), tot zijn pensioen arts en professor in de revalidatie geneeskunde in New York, heeft zich veel met pijnklachten zonder aantoonbare fysieke oorzaak bezig gehouden(1). The MindBody Syndroom (TMS) noemde hij het. Hij had de overtuiging dat de geest lichamelijke pijn kan gebruiken als afleiding van pijnlijke emoties. Is dat het geval dan helpen operaties, fysiotherapie, acupunctuur, chiropractie, pijnmedicatie of injecties met corticosteroïden niet.

Volgens hem is genezing mogelijk als de persoon begrijpt wat er aan de hand is, namelijk dat er emoties zijn die hij weliswaar niet ervaart, maar die niettemin wel de lichamelijke pijn veroorzaken. Als de patiënt na kan denken over wat hem onbewust van slag brengt, dan hebben de pijnklachten geen doel meer en verdwijnen. Door een nieuwe betekenis aan de pijn te geven, kan een ander patroon ontstaan en kan het pijnalarmsysteem tot rust komen.

Rob: De overlever in deze persoon (het ego) en de volwassene kunnen samen geloven heel pacifistisch te zijn. Terwijl hij intern een agressieve houding aanneemt naar het kwetsbare deel van zijn interne gezin. Overlever en volwassene ontnemen het kwetsbare deel het bestaansrecht. Dit kwetsbare deel kan zich gaandeweg zeer eenzaam, machteloos en woedend voelen. De overlever kan zich daardoor gerechtvaardigd weten deze belevingen buiten het bewustzijn te houden en gericht te blijven op het lichaam. Als het kwetsbare deel systematisch is uitgesloten in het bewustzijn en het komt toch in het bewustzijn, dan is er een gerede kans dat de volwassene en de overlever op hun beurt verdwijnen uit het bewustzijn en de persoon zich enkel nog kan identificeren met het kwetsbare deel. Dit kwetsbare deel van de persoonlijkheid voelt zich echter niet welkom in de wereld. Het is dan een herhaling van het oude niet te verdragen trauma dat hij als kind ervoer. In de therapie moet hiermee rekening gehouden worden. Met dit verhaal wil ik duidelijk maken dat de manier van overleven van deze man nogal wat voeten in de aarde heeft om het los te kunnen laten.

  1. John E. Sarno ( 2006), The divided mind.

Voor meer informatie over de behandeling van pijnklachten waarvoor geen lichamelijke oorzaak gevonden kan worden zie de website van neuroloog Marten Klaver: limbischeverklaring.nl.

Rob van Boven (1951) is psycholoog en geregistreerd psychotherapeut. Hij was consultant voor verschillende organisaties (drugs en verslaving counseling, vaardigheden workshops) en werkte vijftien jaar als een behandelingscoördinator in een psychiatrische instelling. Bij Rob van Boven wordt het geloof van de overlever bewust gemaakt en een juiste plaats gegeven. Het doel is om los te komen van de dwang van het geloof en bewustzijn te ontwikkelen naast deze denk- en voelpatronen. Hoe meer je van het geloof van de overlever bevrijd bent, zonder het te bestrijden, maar door het de juiste plek te geven, hoe vrijer je kan leven.
Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en heeft een drietal boeken geschreven over de door hemzelf ontwikkelde hulpverleningsmethode communitysupport. Hij is lid van de Dzogchen Community Nederland. Dzogchen is een vorm van Tibetaans boeddhisme waarbij veel belang wordt gehecht aan de ontwikkeling van individueel bewustzijn. Bij deze traditie streeft men naar non-dualiteit van het bewustzijn. Mensen zijn zich niet alleen bewust ( je weet dat je dit leest), maar je kunt je ook bewust zijn van dit eerste bewustzijn. Dit meta-bewustzijn wordt ‘gewaarzijn’ genoemd.
Deze tweespraak is (meestal) een reactie op een vraag van een lezer. Discussieer mee als je wilt en mogelijk heb je een ander onderwerp, in de lijn van onze eerdere tweespraken, dat je wilt bespreken.

 

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Columns, Dzogchen, Tweespraak Rob van Boven en Luuk Mur Tags: amgst afschaffen, chronisch, Luuk Mur, pijn, Rob van Boven, Tweespraak

Lees ook:

  1. Tweespraak – ‘De echte wereld is iets heel anders dan de indruk die je zintuigen je voorschotelen’
  2. Tweespraak – ‘We zitten in een tredmolen, die ons maar opzweept naar meer consumptie’
  3. Tweespraak – Psychotherapeut Rob van Boven en psycholoog Luuk Mur praten over…ruzie om seks
  4. Tweespraak – Psychotherapeut Rob van Boven en psycholoog Luuk Mur praten over …sub-persoonlijkheden

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Rob van Boven en Luuk Mur

Rob van Boven (1951) is psycholoog en psychotherapeut met belangstelling voor het boeddhisme. Luuk Mur ( 1952) is psycholoog en lid van de Dzogchen Community Nederland. Beide mannen gaan over boeddhistisch gerelateerde zaken in gesprek in Tweespraak. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 28 februari 2021
    Open les Kum Nye Tibetaanse Yoga | Online
  • 28 februari 2021
    Discovering Padmasambhava (online)
  • 1 maart 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 3 maart 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • 3 maart 2021
    Weten - Niet Weten | Cursus Lotus Trilogie online
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Mijmeringen over bewustzijn

Rob van Boven en Luuk Mur - 23 februari 2021

Je trok in je jeugd de conclusie dat je niet gewenst was. Met die ervaring ging je de wereld zien. Dat werd het fundament van je geloofssysteem. Je ging jezelf beschermen tegen deze pijnlijke gevoelens, die het gevolg zijn van wat je bent gaan geloven.  Dat kan zijn door jezelf zoveel mogelijk terug te trekken of vooral niet lastig te zijn. Of misschien ging je juist heel nadrukkelijk aanwezig zijn, wat door anderen juist als heel vervelend ervaren kan worden.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 2 en slot))

Erik Hoogcarspel - 21 februari 2021

Het is niet verwonderlijk dat het begrip “gelijkheid” in andere culturen geen rol speelt. Blijkbaar heeft men daar wel van de ervaring geleerd. Voor Confucius waren rangen en standen in de maatschappij noodzakelijk voor een harmonische en goed functionerende samenleving. Een referendum zou volgens hem alleen maar tot grote rampen leiden, want ongeletterde en slecht opgevoede mensen kunnen niet weten wat het beste is voor ieder.

Het ongelijk van de gelijkheid (deel 1)

Erik Hoogcarspel - 20 februari 2021

We leven in procrustische tijden waarin gelijkheid heilig is geworden. Onderscheid, discriminatie, is zo’n beetje de bron van alle kwaad. We moeten allemaal gelijk zijn. Alle kinderen in een klas, allemaal schaatsen of naar het strand op hetzelfde moment, allemaal dezelfde kleding en dezelfde maten, met wat elastiek in de stof past het toch wel.

Paul Boersma – Het portret als valkuil

Paul Boersma - 16 februari 2021

Het Boeddhabeeld is een symbolische weergave van de vergoddelijkte mens, van de verlichte mens, van de mens waarin wijsheid en mededogen tot volle ontplooiing zijn gekomen. Het is een toonbeeld van harmonie.

Zó ontken je het klimaatvraagstuk óók. Dat kan anders!

gastauteur - 9 februari 2021

De crisis lijkt te groot, te massief om door de massa’s goed begrepen te kunnen worden. Let wel, het staat hier goed, die massa’s mensen zijn niet dom, er is niets neerbuigends bedoeld, maar de omvang van de problemen en de belangenstrijd er omheen zijn dermate groot dat begrip en theorie moeilijk ‘populair’ te maken zijn. Alleen maar roepen dat het ‘heel erg’ is, motiveert ook niet echt. En dan nog de (on)kosten van de benodigde maatregelen, wie draait ervoor op?

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Niet-weten is geen metenschap
  • De virtuele denkster 306
  • Thailand – Magha zoompuja met 200.000 boeddhisten op scherm van 280 meter
  • Limerick van Goff
  • Boeken – rattenvangers van het onbehagen

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens