Zoals bij elke technologie staat de mens voor de uitdaging om kunstmatige intelligentie goed te gebruiken. Effectief én integer, met als doel een menselijke samenleving in het digitale tijdperk.
En zoals bij elke technologie draait het bij AI niet alleen om glanzende kansen en glinsterende voordelen maar ook om geniepige keerzijden en gemene valkuilen.
We vinden het lastig om te erkennen, maar technologie geeft macht en behoeft begrenzing. Vanwege de grote energie en hoge snelheid erachter is dit een moeilijke opgave. Want het is een voortdurende zoektocht naar evenwicht: tussen enerzijds teveel afremmen en anderzijds vol uit de bocht vliegen.
Als je het mij vraagt, vliegen we nu uit de bocht.
AI leidt tot machtsconcentratie en monocultuur. Regimes zetten AI in om mensen te onderdrukken. AI wordt getraind met gestolen data. AI gebruikt veel (fossiele) energie. AI holt (denk)werk uit. AI helpt het verschil tussen echt en nep vertroebelen. Enzovoorts. Naast deze fundamentele risico’s wijzen sommige wetenschappers zelfs op existentiële risico’s voor de mensheid.
Jaren geleden stelde ik als Tweede Kamerlid een Algoritmewaakhond voor. Hoongelach was mijn deel, zoals wel vaker wanneer het ging over digitale technologie. De politiek ziet de impact hiervan vaak te laat en durft vervolgens niet door te bijten.
Inmiddels is echter meer dan duidelijk dat AI sterke tegenmacht en scherp toezicht vereist. Voor de integriteit ervan maar juist ook voor de innovatie erachter.
Maar hoe dan? Hoe houden we grip op deze invloedrijke ‘systeemtechnologie’?
🇪🇺 Allereerst door sluitende Europese wetgeving en handhaving. Daartoe moet de EU de AI act (maar bijvoorbeeld ook de AVG, de DSA en het auteursrecht!) blijven aanscherpen en actualiseren. En betere naleving afdwingen via een sterke Europese AI-toezichthouder. Bij het begrenzen van AI dient de Europese Commissie niet te zwichten voor de dreigementen van Trump en zijn vriendjes.
🇳🇱 Ten tweede hebben nationale politici ook een verantwoordelijkheid. Het nieuwe kabinet moet met duidelijke spelregels komen over het gebruik van AI door zowel bedrijven als overheden. En die nationale AI-waakhond moet er alsnog komen. Met stevige tanden oftewel serieuze bevoegdheden en voldoende capaciteit. Dus niet zoals de Autoriteit Persoonsgegevens, die met veel te weinig mensen voor een veel te grote taak staat.
Ten derde moeten organisaties er zelf veel beter over nadenken. Te vaak zijn bestuurders en leidinggevenden passief of reactief omdat ze zich niet in AI verdiepen. Net zoals geldt voor financiële zaken zou elke RvB of RvC een AI-verantwoordelijke functionaris moeten aanstellen. Zodat er niet alleen datagedreven maar ook waardengedreven over AI gedacht wordt.
Juist voor het razendsnelle AI geldt een klassieke wijsheid: een goede balans vraagt om zorgvuldige afwegingen. En dat vereist AI-toezicht op meerdere (weeg)schaalniveaus.
Geef een reactie