• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Achtergronden » Shaila Catherine – Het cultiveren van concentratie door ānapanasati, de adem opmerken (2)

Shaila Catherine – Het cultiveren van concentratie door ānapanasati, de adem opmerken (2)

9 augustus 2017 door Arjan Schrier

Shaila Catherine is de stichter van een online school waarin bodhi cursussen worden gegeven. En van de Insight Meditation South Bay, een boeddhistisch meditatiecentrum in Silicon Valley in Californië, VS. Ze mediteert al sinds 1980 en beoefende meer dan acht jaar stille retraites. Shaila studeerde met leraren in Nepal, India en Thailand, en ook met de oprichters van westerse meditatiecentra zoals Joseph Goldstein en Christopher Titmuss.

Zij sloot een eenjarige intensieve meditatieretraite met de focus op concentratie en jhana af en is auteur van verschillende boeken over dit onderwerp. Shaila praktiseerde in de periode 2006-2015 intensief onder leiding van Pa-Auk Sayadaw aangaande het absorberen van een nauwkeurige benadering van samādhi en vipassanā om die voor westerlingen toegankelijk te maken. Op uitnodiging van Sangha Metta, leidt Shaila sinds 2015 retraites in Nederland.

Het is midzomer 2017 als een 35-tal meditatoren en drie man ondersteuning voor tien dagen neerstrijken in drie gebouwen en een paar tenten in een bosje bij Naarden. Sangha Metta, de organisator heeft voor de derde maal de instructrice Shaila Catherine uitgenodigd.

Alle meditatoren komen de vijf hindernissen tegen. Bij aanvang is het daardoor moeilijk om voor meditatie te gaan zitten en om er echt in te komen. Tijdens deze retraite werd ik bijvoorbeeld behoorlijk chagrijnig van de gedachte dat, als ik verlicht word, en niet meer herboren, ik al die grappige gedachten en belevenissen af zou moeten staan. Opstandig als ik ben deed ik me gelijk maar tegoed op het terras van pretpark Oud Valkenburg, dat aanpalend is aan het terrein. Pas toen ik me daar na twee keer een beetje voor ging schamen, de lol ging er ook al weer wat van af, was er de rust om de meditatie de ruimte te geven.

En verdomd, tot mijn verbazing was er een blijvender aandacht voor de adem, werd de ruimte tussen de gedachten groter, en een fijne kalmte daalde over het zijn. Shaila had me al aan het begin van de retraite aangeraden om niet de adem onder de neus te volgen maar hem meer als een algemene ervaring in het lichaam te hebben. Wat helpt was mijn voornemen om niet te blaffen tegen wat me tegenstond en niet te gaan happen in de ervaringen die wel bevallen.

Shaila vertelde als intermezzo over een hyperactieve super spraakzame jongeman die op zijn eerste retraite bij haar zat te facebooken en het liefst ook was gaan tennissen. Maar die na drie jaar in de leer te zijn geweest, tot zijn eigen en zijn families verrassing een kalm persoon was geworden. Shaila moest er zelf ook om lachen.

In de groepsgesprekken vertelt iemand steeds dat er steeds veel te veel inzet is, driehonderd procent te veel. Erg herkenbaar, in 95% van de gevallen dat mijn geest niet op de adem let is bij mij de geest ook over ambitieus. Mensen die veel vipassana gedaan hebben ondervinden in de ānapanasati vaak nog een ander probleem. In de vipassana is het gebruikelijk om de opmerkzaamheid zo aan te scherpen dat de kleinste fenomeentjes in de fysieke gewaarwording van de adem of lichaam of gevoel opgemerkt worden. De adem lijkt dan b.v. in kleine schokjes te gaan. Bij de concentratiemeditatie is het echter de bedoeling om niet op deze grove stoffelijkheid (physicality) te letten maar de ademtocht als een verfijnd mentaal weten als een geheel te ervaren van begin, midden tot eind, dus zonder nadruk te leggen op de fysieke indrukjes tijdens dat hele gebeuren. Alsof je de adem drinkt, dacht ik.

De hobbels op het pad naar het vestigen van de aandacht op de adem zijn natuurlijk dezelfde als die je in het dagelijks leven in de weg zitten. Shaila merkt een paar keer op dat ze deze instructies niet geeft om jhāna (een van zinnelijkheid afgewende kalme verzinking in meditatie) te bereiken, maar om tot meer inzicht te komen. De geconcentreerde geest, maar ook het onderkennen van de hobbelige weg naar een geconcentreerde geest is een prima leerweg.

In de meditatie zal de geest de hindernissen beetje bij beetje slechten. Vijf vermogens van de geest dienen daartoe te worden versterkt en bestendigd. De hindernissen zijn dan even uit beeld. Het ontwikkelen van een grootse geest is een werk dat door een goede mix van deze mentaliteiten bewerkstelligd wordt. De vijf worden de vijf vermogens (indriya) genoemd en als ze in kracht zijn toegenomen de vijf krachten (bāla). De eerste is het actieve vertrouwen in wat aangereikt wordt om te doen of juist te laten. Pas als iemand het voorgeschreven medicijn, de oefening en dieet toepast zal het effect hebben.

Vertrouwen moet in balans zijn met wijsheid, dat onderzoekt wat er op dat moment speelt en of het toepassen van het aangereikte wel werkt. Meestal is in het Westen het kritisch vermogen erg goed ontwikkeld maar hebben we de neiging te sceptisch tegenover de Leer te staan. Daardoor slaat het vermogen van onderzoek soms door in scepticisme.

Het tweede tweetal dat in een balans pas vooruitgang biedt op het pad van de meditatie zijn inzet/energie en concentratie. Bij te veel energie ontstaat verkramptheid en ongedurigheid/onrust. Terwijl een overmaat aan concentratie tot een kokervisie en sufheid leidt. Oplettendheid is de vijfde. Ook die mag niet te zwak of sterk zijn. Te zwak is onoplettendheid en te sterk is over-alertheid en een over-minutieuze werkwijze. Shaila instrueert om op de adem te letten onder de neus. Ze vertrouwt er ook op dat de yogi’s hun goed gevulde toolbox, die ze in eerdere retraites gevuld hebben, met manieren om met de obstakels die in de meditatie opkomen om te gaan, gebruiken.

In 95% van de gevallen was er bij mij te veel inzet, waardoor de kalmte uitblijft met daarop volgend dan weer afreageer gedrag. Maar na een tijdje lukte het de energie te temperen en bleef de aandacht beter bij het gekozen meditatieobject***.

Als de vijf krachten de hindernissen weggewerkt hebben is het veld zaai-rijp gemaakt voor de jhananga, de factoren die een verdiept bewustzijn kenmerken en bewerkstelligen. De jhananga richten zich op concepten, mentale beelden die bij de zintuigindrukken volgen. Zoals een prettig muziekje dat nadat u het in het echt gehoord heeft in je hoofd zit, waarin het aspect van veranderlijkheid veel minder opvalt. Voor inzicht in vergankelijkheid is vipassana nodig, maar als je daarbij ook concentratie op wil bouwen moet je concentratiemeditatie doen.

Morgen deel drie in een serie van drie.

*** De vergelijking van de goudsmid wordt vaak aangehaald om het veredelen van de geest door de oefening in deugd, concentratie en wijsheid te illustreren. https://suttacentral.net/en/an3.101

Een korte overweging gegeven over vijf hindernissen, goede bekenden van elke meditator, vind je hier: http://www.sanghametta.nl/index.php/inspiratiebron/30-links-a-downloads/columns-a-lezingen/250-de-stille-bosvijver. Een uitweiding over de hindernissen is hier, de weerbarstige praktijk: http://www.accesstoinsight.org/lib/authors/nyanaponika/wheel026.html

Shaila is momenteel nog in Europa en geeft vanaf 14 augustus een retraite in de buurt van München. Informatie daarover is hier te vinden

Haar online cursussen

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Nieuws Tags: Metta Vihara, Naarden, Shaila Catherine

Lees ook:

  1. Shaila Catherine – Het cultiveren van concentratie door ānapanasati, de adem opmerken (slot)
  2. Shaila Catherine – Het cultiveren van concentratie door ānapanasati, de adem opmerken (1)
  3. Shaila Catherine – Het cultiveren van concentratie door ānapanasati, de adem opmerken
  4. Coronavirus – Metta Vihara in Hengstdijk sluit ook de deuren

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Arjan zegt

    9 augustus 2017 om 17:12

    Voor de enthousiatelingen: er zijn ca. 5 plaatsen op Shaila’s mindfulness retraite bij München. Met blabla car is de rit erheen te regelen.

Primaire Sidebar

Door:

Arjan Schrier

Arjan Schrier (1969) beoefent sinds 2000 het boeddhisme. Hij studeerde in Oosterwolde bij Dhammaviranatha. en is betrokken bij het Amsterdamse Sangha Metta, wat later Dhammadipa ging heten. Hij studeerde fysiotherapie en milieuecologie aan de HvA. Arjan laat zich inspireren door teksten en ideeën die in goede boeken te vinden zijn. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 26 mei 2022 - 29 mei 2022
    Hemelvaartretraite Schoonheid van Zijn
  • 27 mei 2022 - 29 mei 2022
    'Gezond leven, natuurlijk sterven'
  • 29 mei 2022
    Nyinthün, dag van stilte en meditatie
  • 29 mei 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 30 mei 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Grondlegger van de BOS – Jean Karel Hylkema overleden

Jacques den Boer - 26 mei 2022

In 1999 gaf de overheid een zendmachtiging aan de Boeddhistische Omroep Stichting. Jean Karel Hylkema werd daarvan niet alleen ongeveer vijf  jaar  bestuurder en manager. Hij was tegelijk programma-adviseur voor de tv- en radioredactie, naast programmadirecteur Babeth VanLoo, en werkte mee aan tv-documentaires als interviewer.

Tulpenboeddhisme: Hoe het boeddhisme in Nederland wortel heeft geschoten (4 en slot)

Jacques den Boer - 26 mei 2022

Onder aanvoering van de Rigpa-boeddhist ir. Jean Karel Hylkema , de gelauwerde cineaste en Dzogchen-boeddhiste Babeth VanLoo en een nieuwe BUN-voorzitter, prof. dr. Johan Niezing, kwam er uiteindelijk toch per 1 september 2000 een zendmachtiging voor radio en tv.

‘Yatra naar Majjhimadesa – een pelgrimsreis naar het Middenland’.

Guy E. Dubois - 24 mei 2022

De Majjhimadesa was de broedkamer van de Dhamma —de Leer van de Boeddha’s. Het is het gebied waar de Boeddha geboren werd, waar hij tot Zelfrealisatie kwam, waar hij predikte en het parinibbana bereikte. In Boeddha’s tijd waren overgrote delen van het Middenland bedekt met junglevegetatie. De fauna was veelzijdig en bestond o.m. uit leeuwen, tijgers, herten, olifanten en neushoorns.

Baas over eigen karma

Kees Moerbeek - 22 mei 2022

Het individu is de enige die de volledige controle heeft over zijn daden, ongeacht de druk die anderen op hem kunnen uitoefenen. Een onheilzame handeling onder grote druk uitgevoerd, heeft echter een ander karmisch effect dan een vrijwillige onheilzame handeling.

Boekbespreking- De lach van de Boeddha. Een ontmoeting met de boeddhistische filosofie

Erik Hoogcarspel - 21 mei 2022

Vandepitte gooit zijn lezers al snel in het diepe met zijn uiteenzetting over de leegte. Hij geeft daarbij een eigen interpretatie, die enigszins afwijkt van de boeddhistische teksten.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • De virtuele denkster 371
  • Haiku
  • Dick – Zwaard van liefde
  • India heeft mogelijkheid om dialoog over Tibet aan te gaan met China
  • de Boeddhistische blik — Walk with me

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens