• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Frans Langenkamp – De oplossing van het misverstand over het ego

Frans Langenkamp – De oplossing van het misverstand over het ego

27 november 2016 door gastauteur

‘Het ego is de bron van al het lijden. We moeten het ego overwinnen, laten afsterven of doden. Pas als we egoloos zijn geworden, kunnen we gelukkig, wijs en vredig worden.’

Dit is waarschijnlijk het grootste en schadelijkste misverstand van alle 22 misverstanden die in een serie teksten van drs. Frans Langenkamp behandeld worden. Tegelijkertijd is dit volgens hem het meest wijdverbreide misverstand. Geen van de andere 21 misverstanden heeft volgens Langenkamp zulk een verwarrende en desastreuze invloed op de mens als dit ego-misverstand.

Tekst Frans Langenkamp

Langenkamp: ‘Het is hoog tijd dat we het uit de wereld helpen. Elk levend wezen heeft een ik-besef dat een soort brandpunt is van zijn of haar persoonlijkheid. Dit centrum van de persoonlijkheid wordt ego genoemd. Het ego staat voor het God-gegeven ik-besef, zonder welke we niet kunnen leven. Het ik-besef gaat nooit verloren, hoe ‘hoog ontwikkeld’ we ook mogen worden. Zelfs indien we onze eenheid met ‘God’ realiseren, zijn we nog steeds een ik, al is de definitie van dat ik dan goddelijk, kosmisch geworden. Het ’ik’ maakt ons tot unieke wezens en het vormt de essentie van ons identiteitsbesef. Wanneer we daaraan gaan tornen, kunnen we alleen maar onnatuurlijk, onecht, verward, borderline, schizofreen of tenminste schijnheilig worden.

De filosofie aangaande de verfoeilijke aard van het ego is een vast onderdeel van de christelijke leer. Die luidt ongeveer zo: ‘Christus is voor ons aan het kruis gestorven en daarom horen ook wij ons op te offeren voor anderen, en horen we onze persoonlijke wensen, verlangens en behoeften te laten afsterven. We doen er goed aan ‘egoloos’ te worden door anderen ‘zelfloos’ te dienen.’

Deze ‘christelijke’ zienswijze krijgt nota bene ondersteuning uit het verre oosten: In boeddhistische kringen wordt al eeuwen verkondigd dat het ego een illusie is, die we moeten leren doorzien, en die we moeten zien kwijt te raken. Standaard wordt beweerd: ‘Het ego bestaat niet echt. Deze boeddhistische filosofie is gebaseerd op de zgn. ‘Anatta leer’ van de Boeddha. Daarnaast zijn er oosterse stromingen die zich beroepen op de (advaita) Vedanta-filosofie, die het verwarrende idee verbreiden dat het ‘ik’ een ‘mentale constructie’ zou zijn, waar we zo snel mogelijk vanaf moeten zien te komen. Het ‘ik’ is volgens deze zienswijze het resultaat van een soort denkfout, die we horen te corrigeren. Ongeveer dezelfde zienswijze komt tot uitdrukking in het boek ‘Cursus in Wonderen’.

Deze verwarrende en onhoudbare zienswijzen zijn op de een of andere manier binnengeslopen in de New Age filosofie. In bijna elke ‘Satsang’ (‘Bijeenkomst in waarheid’) krijgen de bezoekers te horen dat alle problemen van de mensheid, op kleine en op grote schaal, te wijten zijn aan het ego. Daarom worden we aangespoord er korte metten mee te maken, het te doden, of het te laten afsterven of tenminste zouden we moeten inzien dat het een illusie is.

Dit zet alle zoekers naar waarheid op een dwaalspoor. Het ego is net als de geest, de ziel en ons lichaam een geïntegreerd onderdeel van het geheel – van onze hele individualiteit. Je kunt zelfs stellen dat het ik-besef het centrum is van onze ziel. Op zich is er dus helemaal niets mis met het ego. Het ego kan echter, net als onze geest, onze ziel en ons lichaam, meer of minder aangetast worden door aandoeningen en ziekten.

Angst, depressie, agressie, hebzucht, minderwaardigheidscomplexen, meerderwaardigheidscomplexen zijn een paar voorbeelden van algemeen voorkomende ziekten van het ego. Maar daarom moeten we het ego nog niet doden. Dan zouden we het kind met het badwater weggooien. We moeten het ego bevrijden van aandoeningen en ziekten. We zijn opgeroepen om ons ego te genezen.

Hoe doen we dat? In de eerste plaats horen we ons ego grondig te leren kennen én zijn essentie te realiseren. We horen in te zien dat het ego de uitdrukking is van het natuurlijke ik-besef dat eigen is aan bewustzijn als zodanig. Bewustzijn is nu eenmaal van nature zelfbewust: het kent en verwijst altijd en eeuwig naar zichzelf.

Bewustzijn is het enige element in het universum dat een ik-besef heeft. Aangezien alle planten, dieren en mensen de belichaming of manifestatie van bewustzijn zijn, hebben zij alle van nature een ingeboren ik-besef. Het ik, of het ego, is dus niet een ‘mentale constructie’ of een andere fout die we kwijt zouden moeten zien te raken.

We zouden er goed aan doen op zoek te gaan naar de oorsprong van ons ego, en de oorsprong van ons ik-besef. We kunnen op meditatieve manier de bron van ons ik-besef gaan ontdekken in ons ware zelf. De oorsprong van het ik-besef en daarmee ook van het ego vinden we natuurlijk in ons ware zelf. Door bewust te worden van bewustzijn als zodanig, worden we één met ons ware zelf. Dan identificeren we ons niet langer met ons ego, maar met ons zelf. Door het onderscheid tussen het ego en het zelf te leren inzien, worden we zelfbewuste individuen met een gezond, wijs liefdevol en gelukkig ego. Zo worden we tot de authentieke mensen die we in wezen zijn.

Wat die oude achterhaalde ego-filosofieën eigenlijk bedoelen te zeggen, is dat we ons niet met ons ego en met ons individuele ik-besef horen te identificeren.

Het ego is een onderdeel van ons ziel-geest-lichaam systeem. We horen te beseffen dat we niet ons ziel-geest-lichaam systeem zijn. We zijn ons zelf en we hebben een ziel-geest-lichaam systeem. We zijn ons zelf en we hebben een ego. Door het ego in dit realistische perspectief te gaan zien, gaat het spontaan zijn natuurlijke rol vervullen: een intieme vriend en trouwe dienaar van ons ware zelf.

Regel één voor een leven in gezondheid en geluk is: We horen ons met ons ware zelf te identificeren. Dan ervaren we het ego als een onschuldig en onmisbaar orgaan dat ons ter beschikking staat, net als onze denkende geest, ons beslissende intellect en ons levende lichaam, waardoor we ons zelf kunnen uitdrukken. Door onze identificatie te verdiepen van ons ego naar ons zelf, worden onzekerheid, angst, verdriet, boosheid, agressie en depressie, die eventueel in ons ego zijn binnengeslopen, geleidelijk aan opgelost als sneeuw voor de zon.

Samenvattend: Het ego is het centrale orgaan waardoor wij ons zelf kunnen uitdrukken. Laten we ervoor zorgen dat ons ego geheeld en gereinigd wordt. Wat die traditionele leringen dus eigenlijk bedoelen te zeggen is het volgende: Wanneer je je met je ego identificeert, word je egocentrisch. Dat is inderdaad niet de bedoeling en dus ook niet vervullend. We horen het verschil tussen het ego en het zelf duidelijk voor ogen te hebben. Door bewust te worden van ons ware, authentieke zelf, zien we spontaan in dat we het ego niet zijn, maar dat we een ego hebben.

Door bewust te worden van bewustzijn als zodanig – de bron van gedachten, gevoelens en ook de bron van het ego – leren we ons ware zelf kennen en daardoor laten we de identificatie met ons ego geleidelijk aan los. Geestelijke volwassenheid – traditioneel ‘verlichting’ genoemd – betekent dat we ons hebben leren identificeren met ons zelf. In geestelijke volwassenheid wordt ons ego langzaam maar zeker tot een trouwe dienaar van het zelf, door middel waarvan we ons zelf kunnen uitdrukken voor het welzijn van alles en iedereen.

Voor iemand die zijn ware zelf nog niet heeft gerealiseerd, kan het ego inderdaad heel veel schade aanrichten. In de Bhagavad Gita wordt terecht gesteld dat het ego de grootste vijand kan zijn van de mens die zijn ware zelf (Atma) nog niet gerealiseerd heeft. Maar dit is niet de fout van het ego…Dit is het gevolg van het gebrek aan de ervaring van ons ware, authentieke zelf. Het is het automatische gevolg van een gebrek aan zelfrealisatie. Je kunt dus stellen dat alle problemen van de mensheid het resultaat zijn van het gebrek aan de ervaring van het ware zelf …

C.G Jung noemde dat het verlies van de ziel. Daarom leggen de wijzen altijd de nadruk op zelfkennis, zelfliefde en zelfrealisatie, omdat zij weten dat dan het probleem met het ego automatisch opgelost wordt. Dit is bij voorbeeld ook de hele portee van de Bhagavad Gita.

Samenvatting

Je kunt het hele thema ook als volgt uitdrukken: Identificeer je niet met je persoonlijke ego, maar identificeer je met je kosmische zelf; zie in dat je persoonlijke ik-besef een uitdrukking is van het kosmische, goddelijke Ik-besef, dat de essentie is van alles en iedereen.

Via dit innerlijke proces van bewustzijnsverruiming en zelfrealisatie worden onevenwichtigheden en ziektes van ons ego opgeruimd en geheeld. Het gaat er dus niet om ons ego te doden, maar om het te genezen. Hoe kunnen we het persoonlijke ego genezen van al zijn onvolkomenheden, aandoeningen, onwetendheid, kwalen en ziekten? Door zijn essentie, zijn oorsprong te gaan ervaren: ons ware zelf.

Door te groeien in zelfrealisatie lossen minderwaardigheidscomplexen, meerderwaardigheidscomplexen, schijnheiligheid, zorgen, angst, hebzucht, depressie en agressie, etc. zich spontaan op. Voor de genezing van ons ego is het verder belangrijk dat we elkaar leren te bevestigen, te waarderen en te respecteren. Reeds een klein kind heeft er behoefte aan bevestigd te worden en voor vol aangezien te worden. Krijgt het deze bevestiging niet, dan sluipt een teleurstelling, een aandachts-deficit, een onzekerheid, een verdriet, een angst, een krampachtigheid, een frustratie en ook een boosheid het ego binnen. Zo verliest de jonge mens zijn spontaniteit en zijn onbevangen zelfvertrouwen en hij gaat zich anders voordoen dan hij werkelijk is. De ziekten die zo in het ego ontstaan, kunnen geheeld worden door zelfkennis en zelfervaring, met andere woorden: door diepe wijsheid en diepe liefde. Het leven nodigt ons uit elke dag daaraan te werken. Van nature wil ieder mens zichzelf zijn in alle omstandigheden, en door deze natuurlijke tendens naar zelfrealisatie te volgen, houdt de identificatie met het ego langzaam maar zeker op te bestaan. We zijn dan niet langer egocentrisch maar ‘zelfcentrisch’.

En daar er in wezen maar één zelf (één Atma) in het universum bestaat, wordt ons denken, voelen, spreken en handelen van zelf holistisch en duurzaam zodra we ons universele en kosmische zelf ervaren. Dit is het geboorterecht van elke mens. Zelfrealisatie hoort dus het eigenlijke doel te zijn van alle opvoeding en onderwijs.

Door ons zelf te realiseren gaan we ons vanzelf identificeren met ons zelf. Dan houdt de identificatie met ons lichaam-geest-ziel-systeem geleidelijk aan op te bestaan. Dan houdt de identificatie met ons ego op te bestaan. Door de bron van ons ego te ervaren, gaat het ego opbloeien in zelfvertrouwen, zelfkennis, zelfliefde en zelfstandigheid. Het ego wordt dan gereinigd van aandoeningen en ziekten, en gaat blaken van zelfvertrouwen. Zo wordt het ego een doorgeefluik van de vele zegeningen, die voortkomen uit de realisatie van ons ware zelf. Door middel van een gezond en volwassen ego kan de geestelijk volwassen mens zich liefdevol en wijs uitdrukken in de driedimensionale wereld.

Zo eenvoudig is dat.’

Frans Langenkamp is antropoloog. Na zijn HBS-B opleiding studeerde hij culturele en sociale antropologie aan de universiteit van Nijmegen. Hierin was hij voornamelijk geïnteresseerd in de wijsheid van het oude India en specialiseerde hij zich in vergelijkende godsdienstwetenschappen. In 1986 legde hij het doctoraalexamen cum laude af.
Reeds in 1974 kwam Langenkamp in aanraking met verschillende vormen van spiritualiteit, waaronder Vedanta. Vedanta is de filosofie die de eenheid in alle verscheidenheid onderwijst. Begin jaren ’80 was hij enige jaren actief als meditatieleraar in Rotterdam.
Sinds oktober 1982 legde hij zich nog intensiever toe op filosofische en spirituele studie – gekoppeld aan meditatie en yogabeoefening – door te gaan studeren aan een internationale vedische universiteit. In dit kader verbleef hij jarenlang in het buitenland waaronder India, Rusland, West-Afrika, Filippijnen en de Verenigde Staten.
Sinds 1986 specialiseerde hij zich in vedische astrologie en Vedanta, die hij sedert 1992 onderwijs, na het behalen van zijn Ph.D. Naast bovengenoemde takken van vedische kennis heeft hij zich ook laten inspireren door andere gebieden van vedische kennis, waaronder Bhagavad Gita, Upanishaden, Yoga, Sankhya, Karma Mimamsa, Tantra, Ayurveda, Ramayana, Mahabharata, de Purana’s, Yoga-Vasishtha en de Manu Smriti’s.

 

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme Tags: ego, Frans Langenkamp, ik, zelf

Lees ook:

  1. Frans Langenkamp – De oplossing van het misverstand over het ego
  2. ‘Het tragische misverstand over Boeddha’s Anatta-leer’
  3. ‘Het tragische misverstand over Boeddha’s Anatta-leer’
  4. Het verscheiden en verschijnen van het zelf

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Kay zegt

    27 november 2016 om 19:32

    Waardevol stuk. Grotendeels onderschrijf ik het misverstand dat er is over het ego. Maar dat het christendom tegen het ego in het algemeen is, wordt verschillend in verschillende verhalen verschillend gezien en is voornamelijk theologie. Ik herinner mij een verhaal en dat gaat over een man die een droom heeft en waarin hij de hele nacht worstelt met een andere man waar hij niet van kan winnen. De volgende morgen wordt hij wakker en realiseert hij dat geworsteld heeft met god. Ik zie dat geworstel met god/ego, als het realiseren van het diepste van het ego, dat een goddelijke vonk is. Het proberen te beheersen, controleren, het temmen van de aap brengt veel ellende met zich mee, niet het ego zelf.

  2. Klaas zegt

    27 november 2016 om 23:09

    Ik herken mij vooral in de samenvatting, die alles nog eens op een andere maner stelt. Herman Hesse zei het zo: Hij moet groter worden en ik kleiner (Tocht naar het Morgenland).

  3. G.J. Smeets zegt

    28 november 2016 om 09:04

    ‘Het ware zelf’ was dat niet het illusionaire houvast waar Gautama zijn brahmaanse publiek, dat in atman geloofde, op wees? Anatta betekent geen-zelf, geen essentie, geen wereldziel.

    • Kay zegt

      28 november 2016 om 09:57

      Het idee dat “het ware zelf” een illusie is, is zelf een illusie, een misvatting. De oude religie, een ascetische religie verlaat het leven en is verloren voor het leven. Het is slechts een deel dat wordt gerealiseerd door een ascetische religie. Hierin schieten boeddhisme en oepanishads te kort. Het “bestuderen” van de “materie” is van even groot belang als die van de “geest”, zo ontstaat een gezonde balans.

      • G.J. Smeets zegt

        28 november 2016 om 13:24

        Beste Kay,
        goed lezen wat ik schrijf, asjeblieft. Ik stelde dat het concept ‘ware zelf’ een illusionair houvast is. Ik stelde niet dat dit concept een illusie is. Want dat is het niet. Het ‘ware zelf’ is een reëel bestaand geloof bij heel veel mensen. Ook bij jou kennelijk.

        Het staat je vrij om op merken dat wie niet gelooft in ‘het ware zelf’ tekort zou schieten. Jehova’s Getuigen doen op hun manier ook iets dergelijks. Ikzelf geloof er allemaal niks van en ik verzet me ook niet tegen dergelijk geloof. Van mij mag je van harte, ik zie het niet als tekortkoming en niet als verdienste. Het is zoals het is.

        • Kay zegt

          28 november 2016 om 15:37

          Geloof daar heb ik niets mee.

  4. ananda zegt

    28 november 2016 om 09:43

    Het ego is de bron van al het lijden … ( zo begint dit artikel )
    Gehechtheid en onwetendheid is de oorzaak van al het lijden ( dukkha, lijden vind ik nogal een magere/onvolledige/ beperkte vertaling van het begrip dukkha ), zo leert de Boeddha

  5. Jules Prast zegt

    28 november 2016 om 19:31

    Ik ben bang dat de voorstelling van waar zelf en kosmisch zelf steun vindt zowel in episodes van de geschiedenis van Mahayana als in moderne interpretaties van wat boeddhisme met anatman moet hebben bedoeld te zeggen.

    De notie van ‘boeddhanatuur’ houdt de mogelijkheid van misvattingen in, vroeger en nu.

    Er bestaan nu eenmaal verschillende vormen van boeddhisme die soms alleen de naam gemeen hebben.

    Verder ken ik niemand die weet wat lichaam, geest, ziel en ego allemaal precies zijn. In deze zin neem ik het verhaal van Langenkamp met een korrel zout.

  6. Jules Prast zegt

    28 november 2016 om 19:47

    En verder vind ik de afbeeldingen van Teska erg mooi.

  7. Piet Nusteleijn zegt

    29 november 2016 om 10:01

    Hebben we iets aan verhalen die je met een korrel zout moet nemen? In ieder geval is het zo dat je niet precies kan zeggen wat bijvoorbeeld ‘de ziel’ is. Waar de ziel begint of eindigt. Volgens mij bestaat er geen ziel. Wanneer ‘ze’ wél bestaat kan je niet zeggen of de ziel een grens heeft. Volgens mij heeft de ziel (die niet bestaat) geen grenzen. Volgens mij heeft niets een grens en moeten we alleen daarom al vaststellen dat niemand weet wat lichaam, geest, ziel en ego precies zijn. Zo ga ik mee met het zinnetje van Jules Prast. Het is een verschrikkelijk mooie vaststelling.

    • Jules Prast zegt

      29 november 2016 om 12:22

      Dank voor je reactie, Piet. Je vindt in modern boeddhisme soms doctrinaire scherpslijperij over antatman e.d. die volgens mij van een beperkte houdbaarheid is. Het doet mij niet zoveel wanneer iemand gelooft in een onsterfelijke ziel. Laten we elkaar in de geest van Thomas Merton ontmoeten op het vlak van de ervaring; de doctrine bevat voor een multireligieuze wereld zelden bruikbare handvatten.

  8. G.J. Smeets zegt

    29 november 2016 om 14:42

    @Piet
    “Volgens mij heeft niets een grens…”

    Dat is evident onzin. Anno 2016 weten we allemaal ten minste drie dingen:
    – Elke cel heef een celwand die binnen en buiten scheidt.
    – Elk mens heeft een huid die binnen en buiten scheidt.
    – Elke groep mensen heeft een code die insiders scheidt van outsiders.
    Doordenker: grenzen zijn onontbeerlijk en leiden onvermijdelijk tot dukkha.

    @Jules
    “Het doet mij niet zoveel wanneer iemand gelooft in een onsterfelijke ziel.”
    Het beetje dat het het je wel doet, daar gaat het om. Net als ik moet je met dergelijke gelovigen zien samen te leven. Thomas Merton is daarvoor niet relevant. De scheiding kerk/staat is relevant.

    • nic_schrijver zegt

      29 november 2016 om 15:05

      @G.J.Smeets
      ‘ @Piet
      “Volgens mij heeft niets een grens…”’

      Het is juist dat het onzin is dat ‘niets’ een grens heeft.
      ‘Niets’ heeft geen grens, het is niets.
      :-)

  9. Ariyadhammo zegt

    1 december 2016 om 09:20

    De schrijver opent met:
    ‘Het ego is de bron van al het lijden. We moeten het ego overwinnen, laten afsterven of doden. Pas als we egoloos zijn geworden, kunnen we gelukkig, wijs en vredig worden.’

    In de woorden van de Boeddha lees ik dat het Zelf-denkbeeld een misvatting is. Die dus niet verstorven, overwonnen of gedood kan worden maar alleen doorzien.

    De psyche heeft de neiging zich allerlei kwaliteiten aan te meten, zoals ik ben aardig etc. Maar toch zien we zo’n ‘idealist’ ook soms chagerijnig zijn. Soms is het lichaam sterk en als het slaapt zo slap als een vaatdoek.

    Zo bezien zijn er wel neigingen (anussaya) maar zijn die gevormd door herhaling en is er geen reden een bepaalde neiging toe-te-eigenen. We vereenzelvigen ons meestal met ons willen. Daarin schuift echter van alles, de peuter wil steppen maar op 47 jarige leeftijd is die aandrang mij best vreemd… maar je weet maar nooit :-), hoe ouder hoe gekker.

  10. koosje van der kolk zegt

    5 december 2016 om 21:04

    Ik heb de indruk dat u de begrippen van verschillende religies door elkaar gebruikt zonder verder te definieren wat u ermee bedoelt.
    koosje van der kolk

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2025 – dag 129 – vrede en alle goeds
    • De dood van de paus
    • Seks: Joodse posities in Joods Museum Amsterdam
    • Paus Leo XIV – ‘help ook elkaar om bruggen te bouwen – met dialoog, met ontmoeting’
    • Aardbeving van magnitude 3,7 schokt Tibet

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.