• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Schaap of slimmerik? Groepsdier of individu op het spirituele pad

Schaap of slimmerik? Groepsdier of individu op het spirituele pad

9 mei 2015 door Ujukarin

Ujukarin beschrijft in dit artikel het gedrag van mensen die ook wel boeddhisten worden genoemd. Hoe zijn hun gedragingen in het alledaagse leven? Ben je een volgzaam schaap, opkijkend naar de leraar of een individu die de boodschap van de Verhevene in zijn oren heeft geknoopt: geloof nooit een ander. Morgen volgt deel twee.

Inleiding en concepten

Op het spirituele pad kom je naast jezelf ook anderen tegen, en dat geeft zowel leerzame lessen als kansen op minder positieve beïnvloeding. Die lessen krijg je als je open staat voor feedback maar ook als de anderen zich gedragen als spirituele vrienden/vriendinnen (kalyana mitrata); je vormt dan samen met hen een echte sangha.

Doch onze identiteit wordt niet alleen beïnvloed door spiritueel behulpzame invloeden maar ook door de magnetische aantrekkingskracht van samsara – welke ook nog wel eens stiekem ons ‘boeddhistisch’ gedrag wil infiltreren. In de soetra’s wordt daarom onderscheid gemaakt tussen de ‘slimme’ spirituele volgelingen namelijk de ariyas en de ‘minder slimme’ gemiddelde mensen, de puthujannas . Ze worden elders in de soetra’s ook wel bahujana (de grote meute) of bala (dwazen) genoemd.

Puthujannas neigen ernaar zich niet als individueel persoon te uiten maar als onderdeel van een groep, veelal een deel vormend van die grotere mensheid – bijvoorbeeld onderverdeeld naar politieke voorkeur, sociale/familieachtergrond, religie, favoriete voetbalclub of muziekster etc. Velen van ons behoren tot meerdere groepen, hoewel in kwesties zoals partner- of beroepskeuze vaak één van de groepslidmaatschappen domineert. Het kenmerk van die groep (deel van de grotere op samsara gerichte meute) is dat ze een hele set gedeelde normen en waarden heeft. Die zijn bedoeld om de groep bijeen te houden, en een groep is dan ook altijd ‘conservatief’ in de zin dat uitdagen van die normen door de leden niet zo gewaardeerd wordt. Je identiteit wordt mede bepaald door hoe hoog je in de rangorde van de groep staat, variërend van ‘uitvoerder van opdrachten’ (maar wel kunnen rekenend op bescherming van de groep in alles wat je kan overkomen) tot ‘mater familias’.

Groepsdwang

Een modern synoniem  voor de ariya, dus de spiritueel beoefenaar die de groepsdwang weet te ontvluchten, is ‘waarachtig individu’. Deze is ongevoelig voor de groepsdwang. Gautama Siddharta liet bijvoorbeeld achtereenvolgens eerst de groepspatronen van zijn koninklijke familie, toen van de medestudenten van diens eerste leraren Alama Kalama en Udakka en tot slot van de vijf asceten achter zich. Maar dat afstand nemen van de groepsdwang gebeurde niet uit eigenbelang, niet omdat Gautama zichzelf boven de anderen plaatste; maar juist uit de diepe overtuiging dat hij uit gevoel voor verbondenheid met alle levende wezens verder moest zoeken naar nirvana.

En dit moeten we goed in het oog houden om niet in een valkuil van het spirituele pad te belanden, namelijk de individualist. Ook deze ‘rebelleert’ tegen de groepswaarden maar uit zelfzuchtig eigenbelang. De individualist zal zich juist zeer consequent afzetten tegen alles wat vanuit de groep gesuggereerd wordt, hij/zij voelt zich te goed voor deze groep. Dus in de plaats van groepsloyaliteit komt alleen ikke-ikke, en niet het grotere geheel. Een Pali-term zou kunnen zijn de bala (dwaas) in het kwadraat; waar de gewone dwaas o.a. volgens de Dhammapada nog in de war is door alles met ‘Ik’ en ‘mijn eigendom’ te benoemen doet ie dat tenminste nog deels vanuit de context van ‘wij’ en ‘onze’ bezittingen, en de individualist laat die groepsdimensie weg.

Kinderlijk gedrag

Of om nóg een ander gebied van vergelijkingen erbij te halen, waarin ik om eerlijk te zeggen wél de kern van waarheid voel maar zeker geen expert ben: zowel het groepsdier als de individualist brengen ‘kinderlijk’ gedrag in ons naar boven. We verschuilen ons lekker achter de anderen dan wel zetten ons juist tegen die anderen af, m.a.w. het gehoorzame of het opstandige kind. Alleen de ariya is de echte ‘volwassene’ qua gedrag omdat hij simpelweg kijkt wat het beste is voor alle levende wezens gezamenlijk, de wij-zij grens overstijgend. Terug  naar de ariya oftewel het individu: die erkent het nut van de groep, o.a. in het aanleren van enig niveau van altruïsme, maar stimuleert zichzelf en anderen om ‘liberaal’ te denken en voor zichzelf het correcte pad naar Nirvana te vinden. Individuen verenigen zich dan ook uiteindelijk in wat je een ‘ideale sangha’ zou kunnen noemen.

Helaas ligt dat ideaal niet voor het grijpen, alle sangha’s in deze samsarische wereld hebben ook dimensies van de groep (bahujana). Denk maar eens aan het schaapachtig volgen van ‘de laatste modes in beoefeningen’, speciaal als een groot Leid(st)er in de sangha die onderwijst.  Of denk aan het kopiëren van die Leider/ster in al haar (samsarische) handelingen en zelfs het uiterlijk.

Dit alles samengevat:

Pali term Technische term Modern-populaire formulering Psychologisch equivalent
Arya Individu Slimmerik Volwassene
Bala (of puthujanna of bahujana) Groepslid Schaap Gehoorzaam kind
Bala in kwadraat Individualist Anti-Schaap Opstandig kind

In deel twee van dit artikel gaat Ujukarin morgen in het Boeddhistisch Dagblad in op het schapengedrag van mensen, dus ook boeddhisten, ver weg en dichtbij.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme Tags: dharma, gedrag, schaap, slimmerik, ujukarin

Lees ook:

  1. Schaap of slimmerik? Waarden die niet conform de Dharma zijn.
  2. Dharma-overdracht, goeroes en spirituele vriend(inn)en
  3. Ujukarin – De lotusbloem en haar wortels: economie en maatschappelijke zorg
  4. Van spirituele dood tot spiritueel hoogtepunt

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Marja zegt

    9 mei 2015 om 16:59

    Ik ben erg blij met dit artikel! Heel heldere en herkenbare uiteenzetting van valkuilen waar leden van een sangha in kunnen vallen. Maar ook de beschrijving van’individualisten’ vind ik erg goed. Dank hiervoor! Ik kijk uit naar het volgende artikel over dit onderwerp!

  2. Nieky zegt

    9 mei 2015 om 19:35

    Als je je niet meer identificeert met een groep kun je juist een zijn met alles en iedereen :)

  3. Sjoerd zegt

    9 mei 2015 om 23:30

    Leuk en helder geschreven, ik ben benieuwd naar het vervolg.

  4. Sjerab zegt

    11 mei 2015 om 08:50

    Mooie boodschap. Neem daarbij nog gehechtheid aan de Sangha of gehechtheid aan de leer en je krijgt een heel ander plaatje. Kijk uit naar deel .

Primaire Sidebar

Door:

Ujukarin

Ujukarin is lid van de Triratna Boeddhistische Orde. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
02 apr
Medicijnboeddha ceremonie | Live en Online
2 apr 23
02 apr
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
2 apr 23
02 apr
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
2 apr 23
03 apr
Dagstart met meditatie en Kum Nye yoga | Gratis proefles 3 april | Online
3 apr 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Taigu – Noem mij Jimmy

    Taigu - 30 maart 2023

    Na slechts één termijn in het Witte Huis werd de wat verlegen Democraat Jimmy Carter aan de stembus verslagen door zijn Republikeinse tegenstrever Ronald Reagan. Hij trok zich vanuit het centrum van de macht in Washington, DC terug naar Plains, in Georgia, een dorp met 700 bewoners. Daar zette hij zijn oude gebruik voort om wekelijks les te geven op de plaatselijke zondagsschool van zijn baptistische gemeente.

    Boekbespreking- De beste filosofische ideeën om je moraal te verbeteren

    Erik Hoogcarspel - 29 maart 2023

    Het begrip ‘moraal’ is niet voor iedereen even duidelijk, dus laat ik hier eerst een definitie ervan geven. In het algemeen is ethiek het nadenken over wat je hoort te doen en waarom. Moraal is het stelsel van normen (gedragsregels) en waarden (dingen waar je om geeft) dat daarmee samenhangt. Waarom zou iemand nu zijn moraal willen verbeteren? Klaas Rozemond, filosoof, jurist en universitair hoofddocent strafrecht aan de VU, is ervan overtuigd dat hier een grote behoefte aan is.

    De dingen zijn zoals ze zijn en daar dien je bij te blijven

    gastauteur - 29 maart 2023

    Femke is moeder van een zoon van 11 jaar oud, een gevoelige jongen die al vanaf zijn zesde niet meer naar school gaat. Na zes weken in groep 3 viel hij uit. Hij is hoogbegaafd en kan vanwege zijn eigen manier van leren en onderzoeken niet aarden in een schoolse omgeving. Hij zat toen hij uitviel al in een Leonardo-klas, een onderwijsvorm voor hoogbegaafde kinderen van 4 tot 12 jaar, aldus moeder Femke, maar ook dat paste helaas niet.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Waarom Thomas Hobbes bezwaar zou maken tegen de advaita vedanta
    • De virtuele denkster 415
    • Dick – Godsbeeld
    • Chinees tempeltoerisme: honderden jongeren trekken naar boeddhistische heiligdommen
    • Lezerspost, notenmelk, en echte kaas – maar dan plantaardig

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens