• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Elfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Home » Achtergronden » De drie mythen: de boeddhistische toren van Babel

De drie mythen: de boeddhistische toren van Babel

11 februari 2014 door Ujukarin

Hoewel de dharma tolerantie en harmonie predikt, is dat helaas niet altijd van toepassing op het gedrag tussen volgelingen van de verschillende scholen onderling. Niet alleen het onderscheid tussen vajrayana – mahayana – theravada maar ook tussen mahayanisten onderling. Denk maar aan de Puur Land boeddhisten – versus de zenschool. Soms lijken de Hoekse en Kabeljauwse twisten in ons kikkerlandje weer op te laaien, of andere, mede door Bijbel-uitleg veroorzaakte schisma’s, scheuringen en verketteringen in onze Calvinistische cultuur.

Toren van Babel, Wikimedia.
Toren van Babel, Wikimedia.

Is dat ook zo? Toch, ja toch, valt het allemaal best wel mee als je je bronnen van je dharma-interpretaties en overtuigingen beschouwt. En lijkt het er vaak op dat niet wat we bedoelen fundamenteel verschilt, maar hoe we het zeggen. En daarover staat in dat andere heilige boek een mooie legende, over een Toren die tot Babylonische spraakverwarring leidde. Mede geïnspireerd door de reflecties van een collega-leraar van me (Subhuti: Three Myths of the Spiritual Life – Immanence versus Transcendence), vat ik het geregeld samen als drie mythen: drie manieren om symbolisch het Pad van de Boeddha, leidend tot Verlichting, uit te drukken en daarmee ook te bewandelen.

En alle drie zijn ze in het geheel niet ‘echt’ maar mythisch: het zijn pogingen om iets in taal uit te drukken wat in essentie niet in woorden uitgedrukt kan worden. Vandaar dat elk van die mythen sterke aspecten heeft maar ook valkuilen: manieren waarop ze in de praktijk verkeerd begrepen kunnen worden, en doorschieten. Waardoor de beoefening van een volgeling of groep niet meer het originele door de Boeddha en sangha bedoelde pad is, maar langzaamaan afglijdt naar een karikatuur. Aan ons allen om ons juiste eigen pad te vormen, gebaseerd op de kernwaarden achter deze drie mythen, gesterkt door een sangha die ons probeert te behoeden voor karikaturen…

Mythe 1: de Ontwikkelweg

Deze zie je veel bij theravada maar ook in de meeste (mahayana) zen-scholen. We zitten in de samsara-shit vol begeerte en willen ons ontwikkelen naar de begeerteloze en gelukzalige verlichte staat, of die nu nirwana of een-zijn-met-Sunyata genoemd wordt. De sterke kant hiervan is duidelijk maken dat het pad volgen altijd  ‘hard werk’ is: om je ego te overstijgen en om onzuiverheid en begeerte kwijt te raken. Met meditatie, studie, ethisch gedrag, puja’s etc. werk je hier hard aan. De valkuil is dat je de illusie zou kunnen krijgen dat ‘je’ het zelf doet. En de truc is dat bereiken van verlichting juist boven ‘je’ uitstijgt, ‘het ego kan niet zelf het ego opheffen’. Dus in het hele proces van hard werken is het de kunst om langzaamaan in te zien dat de doener, dat wat zich in jou ontwikkelt, iets veel groters is dan je oude zelf – en misschien wel meer en meer één met alles om je heen!

Mythe 2: de overgave-weg

Verlichting bestaat hier niet zozeer uit zelf het voortouw nemen maar om je te laten inspireren door bodhisattva’s en Boeddha’s.

Zij “helpen jou verlicht te worden” doordat je jezelf laat inspireren door hun voorbeeld, dat natuurlijk zelf weer afgeleid is van de historische Boeddha. Puur Land is in deze route de meest expliciete school, maar je vindt die inspiratie natuurlijk ook volop in delen van Tibetaanse/Vajrayana-scholen. En zoals veel latere scholen is hij wel degelijk geïnspireerd op c.q. gaat terug naar de tijd van de Boeddha zelf. Je ziet hem in de Pali Canon vooral bij directe volgelingen van de Boeddha zoals Mogallana en Ananda, die vereren hem zoals later mahayanisten de bodhisattvas en Boeddha’s vereren.

Toren van Babel, Wikimedia, Conlangflag_svg
Toren van Babel, Wikimedia, Conlangflag_svg

De sterke kant is jou steeds weer duidelijk te maken dat er een bovennatuurlijke kracht van verlichting is, en de kunst is om je eigen ego-willetje (soms) uit te schakelen en in plaats daarvan te doen waartoe die kracht je inspireert. De valkuil is echter dat mensen soms ‘lui’ worden van de overgave-weg. Ze doen nauwelijks meer iets aan meditatie, studie en ethisch gedrag en zijn eigenlijk alleen maar aanwezig bij de puja’s/chanting-diensten zonder zich er echt voor open te stellen. Terwijl juist niets zoveel inspanning eist als scherp worden hoe je het voorbeeld van Amitabha, Boeddha, Padmasambhava etc. op elk gegeven moment kunt volgen. Scherpte in het polijsten van je intuïtie en openheid (nee het woord ‘ontwikkelen’ kan ik hier beter vermijden) en in het openstellen voor die Inspiratie-van-verlichte-energie. En ook daarin zijn studie, meditatie/reflectie en ethisch handelen essentieel!

Mythe 3: de Boeddhanatuur-weg

Oftewel de ‘Tathagatagarbha’: ‘Ik ben in de kern al verlicht maar moet het nog waarmaken’.

Hier is de kunst niet zozeer ontwikkelen-door-nieuwe-eigenschappen-aanleren of verlichting-absorberen-door-inspiratie-van-buiten, maar verlichting realiseren door te zien dat de essentie al binnen jezelf aanwezig was. Je ziet het in diverse mahayana- en vajrayana-scholen. Inspiratie gaat mede weer terug naar de Pali Canon: denk maar aan de scene dat uitgemergelde Gautama besluit weer te gaan eten doordat ie terugdacht aan een meditatieve ervaring als kind. Een ervaring die hem leerde dat hij eigenlijk die ideale Nirvana-ervaring altijd al in zich gekend had. De sterke kant is je duidelijk maken dat verlichting niet iets raars ver weg is maar iets heel dichtbij je Ware Aard; als nu dat domme ego niet maar steeds die Ware Aard zou blokkeren! En de valkuil is tweeledig. Ten eerste wederom luiheid, je kunt jezelf foppen met kreten als ‘ik ben er toch al bijna’. En ten tweede loop je risico op verwarring van stukjes verborgen ego met je Boeddhanatuur/Ware Aard. Het wordt bijna saai, maar studie, meditatie/reflectie, ethisch handelen en puja’s/devotie kunnen ook in deze weg een belangrijke rol spelen!

Dus als je twijfels hebt over de beoefening van een mede-boeddhist is het de kunst om deze Babylonische spraakverwarring te vermijden, en terug te gaan naar jullie gemeenschappelijke kern aan dharmaprincipes. En een ieder kan dan zijn juiste eigen pad vormen, gebaseerd op de kernwaarden achter deze drie mythen. En andere beoefenaars helpen om de valkuilen van het pad, en nog specifieker de valkuilen specifiek voor elk van die wegen, te vermijden. Hopelijk heb je er wat aan!

With folded palms.

Het verhaal waar mijn inspiratie startte: Subhuti: Three Myths of the Spiritual Life – Immanence versus Transcendence

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Dharma en filosofie Tags: Hoekser en Kabeljauwse twisten, mahayana, mythen, puur land, spraakverwarring, theravada, Toren van Babel, ujukarin

Lees ook:

  1. Wie mag er mee op het Grote Voertuig? deel 3
  2. De parami’s in de Theravada
  3. Zen en de zin van dharmabeoefening- deel een
  4. In de serie over karma: Kamma in de theravada

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Jules Prast zegt

    11 februari 2014 om 07:04

    Een heel interessante benadering, zowel het artikel als de onderliggende bijlage in het Engels. Ik zou de ‘mythen’ liever bevrijdingsparadigma’s noemen, zoals ik dit eerder heb gedaan. Je kunt ‘mythe’ neutraal willen definiëren als een beschrijvende term, maar er blijft in het dagelijkse spraakverkeer het gevaar aan kleven dat mythe als iets onechts wordt gezien, als een contrast met ‘de’ werkelijkheid. Ik ga even voorbij aan de precieze inhoud van je artikel waar je her en der kritische kanttekeningen bij zou kunnen plaatsen. Wat ik belangrijker vind is dat je een kader aanreikt, een begin van een taal waarin je een zinvolle dialoog kunt voeren tussen verschillende boeddhistische scholen en tradities. Dit verdient naar mijn gevoel verdere uitwerking en verdieping zonder nu meteen op mogelijke interpretatieverschillen in te zoomen. Hartelijk dank voor deze in mijn ogen belangwekkende bijdrage!

  2. Ujukarin zegt

    11 februari 2014 om 08:08

    Dank Jules! Ja zelf zou ik eerder gewoon ’taal’ i.p.v. mythe gebruiken maar broeder Dh. Subhuti kiest nu eenmaal hiervoor en daar sluit ik me bij aan. Het Engelse woord Myth heeft dezelfde sterkten en beperkingen als het Nederlandse, AFIK.
    Kritische kanttekeningen bij de inhoud altijd welkom in enig communicatiepodium, maar ja – het is en blijft een poging in die vreselijk beperkte taal om wat uit te drukken dat voorbij Taal gaat ;-)

    With folded palms,

  3. Godelieve zegt

    11 februari 2014 om 10:34

    Prachtig. ♡

Primaire Sidebar

Door:

Ujukarin

Ujukarin is lid van de Triratna Boeddhistische Orde. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 27 juni 2022 - 3 juli 2022
    Zomer Retraite met Losang Gendun
  • 2 juli 2022
    Zazenkai Zengroep Oshida met Helma Jifu Vulink
  • 3 juli 2022
    Kum Nye Yoga op zondag | Online
  • 4 juli 2022
    Open Les Kum Nye Yoga en Meditatie | Live op ma-di-wo
  • 4 juli 2022
    Online course The Twelve Links of Interdependent Origination
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

Boekbespreking – Michael Bakoenin, God, de Staat en andere vormen van dictatuur

Erik Hoogcarspel - 30 juni 2022

Nog steeds, ook op de klimaatdemonstratie van 19 juni jl., ziet men groepen in het zwart geklede jongeren mee demonstreren die zich presenteren als vertegenwoordigers van het anarchisme. Deze groepen kunnen in het buitenland erg agressief optreden en zelfs banden onderhouden met extreemrechts. Vele oppassende burgers zien het anarchisme aan voor een uiting van jeugdige overmoed, die vanzelf wel zal overgaan. Hoe kun je immers een staat besturen zonder regering? Was het anarchisme niet een soort extreem communisme en hebben we niet gezien dat het communisme gewoon een slecht systeem is?

Boekbespreking – Renée Girard, de romantische leugen en de romaneske waarheid

Erik Hoogcarspel - 14 juni 2022

Volgens de literatuurwetenschapper René Girard (1923 – 2015) worden we juist niet als een uniek zelf geboren. Dit is volgens hem een romantische leugen waarmee we onszelf voor de gek houden. We ontwikkelen ons niet eens tot een uniek zelf, want in de regel worden onze keuzes niet gemotiveerd door een eigen unieke behoefte. We willen meestal graag hebben wat anderen al hebben, juist omdat die anderen dit willen hebben.

Hein Thijssen – ‘God was gewoon een implantaat’

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Wanneer precies weet ik niet meer, maar op een bepaald punt in mijn leven brak mijn kritische geest open. Ik kan me ook niet meer herinneren hoe en op grond waarvan, maar er brak een periode aan waarbij ik me serieus begon af te vragen: hoe kom ik aan het begrip god’? God zat in mijn hoofd als een vage, vormloze massa. Ik moest toen heel nuchter vaststellen dat het begrip ´god´ geen weten was, geen ervaring, maar mij door mensen in  mijn omgeving was aangepraat, in mijn geest was geplant. God was gewoon een implantaat.´

Hein Thijssen – ´Het leven is een schijtende merel´

Joop Ha Hoek - 9 juni 2022

‘Alleen voor een ontwaakte is het achtvoudige pad een natuurlijke zaak’

Boekbespreking – Bernard Mandeville, een ondeugende denker?

Erik Hoogcarspel - 9 juni 2022

Bernard Mandeville (1670 – 1733) werd geboren in een gegoede remonstrantse familie te Rotterdam. Hij studeerde in Leiden en vertrok tegen het einde van de 17e eeuw naar Londen om er een medische praktijk op te zetten. Daar schreef hij eerst luchtige stukjes proza in tijdschriften, maar later publiceerde hij ook over geneeskunde en economie. Zijn bekendste boek is “De fabel van de bijen”.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

over ons

Recente berichten

  • Het jaar 2022 – dag 180 – debat
  • Boeddhistische doeners en denkers – de serie (58)
  • Dôgen over meditatie en verlichting
  • Wakker Dier – Nederland telt 999 megastallen
  • Boekbespreking – Michael Bakoenin, God, de Staat en andere vormen van dictatuur

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens