• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Ksaf – Iets over tijd (1) –  Gestolen tijd

Ksaf – Iets over tijd (1) –  Gestolen tijd

23 november 2023 door Ksaf Vandeputte

Een paar romanfragmenten. Een kind vraagt aan het volwassen hoofdpersonage: ‘Waar ligt morgen?’ (…) ‘Zelf heb ik het nooit over tijd als ik met het kind praat. (…) Ik kan het niet opbrengen, morgen kunnen we weggevaagd zijn, je herinnert je maar al te goed al die keren dat je je beloftes niet kon nakomen, als je het over tijd hebt, beloof je altijd iets. Dan is het beter om maar helemaal niets te zeggen.’ (…) ‘Als je helemaal terugging naar je jeugd, was er geen tijdlijn meer, dan leek het eerder een landschap van gebeurtenissen, je kon je de volgorde ervan niet meer herinneren, misschien hadden ze er geen, maar lagen ze verspreid als op een vlakte. (…) Toen ik voor het kind op de grond zat en zij me naar morgen vroeg, begreep ik dat ze nog op de vlakte stond, maar dat ze aanstalten maakte om de tunnels in te gaan waar tijd is.’

Peter Høeg, Grensgevallen

Wat een prachtige diepteblik op het fenomeen tijd. Het kind staat op de grens van de onbevangen bewustzijnsstaat waarin tijd vrijuit stroomt en de volwassen bewustzijnstoestand  waarin we gevangen zitten in tunnels van tijd.

Tijd doden

Sinds de uitvinding van de klok is tijd gereguleerd in standaard-eenheden van uren, minuten en seconden. De paar boeren die er nog zijn, leven nog min of meer op het ritme van het daglicht. Al hoor ik op zomernachten ook het geraas van de dure, gehuurde oogstmachines die op zo kort mogelijke tijd moeten renderen. De rest van ons verloor grotendeels zijn band met de natuurlijke tijd van dag en nacht, seizoenen en maanstanden. Als werknemer in een fabriek of kantoor moet je stipt op tijd verschijnen. De werknemers die het laagst in de pikorde staan, worden sinds de invoering van de ‘wetenschappelijke bedrijfsvoering’ gedrild tot circusdieren.

Sinds de digitale revolutie is zelfs onze zogenaamd ‘vrije tijd’ niet meer echt van ons. Zomaar wat rondlummelen is ‘verloren tijd.’ Tijd moet nuttig besteed worden, geconsumeerd via spelletjes, films, avontuurlijke weekends en reizen naar verre bestemmingen. Liefst all-in. We worden overspoeld door prikkels, kicks die ons een vrolijk, jeugdig en zinvol gevoel moeten geven. Als de opwinding van prikkels te lang aanhoudt, wordt het mogelijk een overbelasting. Wat een grap: zelfs onze vrije tijd kan bijdragen tot een burn-out. Want het is een overbelasting die we vaak niet opmerken tenzij als een onderhuidse rusteloosheid. Wanneer we teveel info moeten verwerken, raken we ontredderd, ontstaat er eventueel onderhuidse paniek. Vaak is de paniek die veel westerlingen voelen niet hevig genoeg om ervan onderdoor te gaan. Maar we zitten wel in een voortdurende sfeer van onbehagen, vage angst. De angst dat we de dingen niet onder controle hebben.

Ons brein kickt op veel prikkels. Bijna alle prikkels werken volgens hetzelfde beloningsmechanisme als verslaafd zijn aan drank of drugs. Een drang die om steeds meer en om steeds heviger prikkels vraagt, wat ons in een permanente staat van opwinding houdt. Collega’s, reclame en verkopers van om het even wat dringen ongevraagd onze meest intieme momenten binnen. Veel prikkels geven afleiding maar ook letterlijk verstrooiing. Wanneer nemen we de tijd om iets uit te diepen? In de vluchtige stroom van oppervlakkige brokjes informatie blijven we hangen in het gekende. Om iets wezenlijks te doorgronden, is het letterlijk nodig om langere tijd stil te staan bij wat zichzelf niet vanzelf na een paar seconden onthult. Het is moeilijk om een originele gedachte te produceren als de stilte die daarvoor nodig is de hele tijd wordt plat gebombardeerd.

Veel westerlingen associëren stilstaan bij zichzelf met mediteren. Helaas zitten we ook dan vaak gevangen in een vorm: stilstaan bij onszelf als een half uur stilzitten op een kussen. Terwijl stilstaan bij onszelf overal kan, niet enkel op een kussen en ook niet enkel in de rust van de natuur. Het is een levenshouding die we kunnen inbouwen in elk moment van ons leven, als niets dringends of onverwachts ons opeist. Ergens bij stilstaan is niets anders dan mediteren. Mediteren over het leven, ook over de zogezegd kleine kantjes van het leven. Terwijl we mediteren en tijdens andere momenten van intense concentratie, vertraagt de tijd. Soms lijkt hij zelfs even stil te staan. Zowel als we onszelf confronteren met het heel grote, overweldigende, als met het heel kleine, broze.

Categorie: Achtergronden, Columns, Geluk, Ksaf Tags: digitale revolutie, gestolen tijd, Grensgevallen, kind, Peter Høeg, prikkels, tijd

Lees ook:

  1. Iets over tijd (1) –  Gestolen tijd
  2. Iets over tijd (2) – De mythe van het ‘hier en nu’
  3. Gooood-evening! boeddhisten in de Lage Landen – 29 maart 2016
  4. Carlo Luyckx – ‘een nieuwe vorm van oorlogsvoering om het imago van de Dalai Lama te vernietigen’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ksaf Vandeputte

De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers. www.meditatief.be 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het pad uit het woord
    • Het jaar 2025 – dag 128 – eigen vrijheid eerst
    • Boeken – De Vallei van Troost
    • ‘Gebruik de rechter niet als zondebok voor falend beleid’
    • Boeddha’s pleegmoeder is een voorbeeld voor boeddhisten op Moederdag

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.