• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Sleutel tot inzicht – Juist begrip is de voorloper

Sleutel tot inzicht – Juist begrip is de voorloper

12 juni 2022 door gastauteur

Op basis van de Theravada leerstellingen.

Juist begrip of wijsheid, impliceert tegelijkertijd ook veiligheid. Maar wanneer er geen juist begrip of wijsheid is, betekent dat gevaar. Wanneer je niet begrijpt dat je een giftige slang direct achter de kop moet beetpakken om te voorkomen dat hij je dodelijk bijt, ben je in gevaar. Gevaar leert ons dat wijsheid essentieel is in het leven.

Zo is juist begrip een essentiële en onmisbare factor bij vele gebeurtenissen en toestanden die zich door het hele leven voor kunnen doen. Het leven oftewel het bestaan, zit vol gevaren, en het is juist begrip dat de weg blootlegt naar de veiligheid van Nibbana, het ongeconditioneerde.

Zonder juist begrip wordt het erg lastig om goed en verstandig na te denken over essentiële dingen. Verstandig nadenken is erg belangrijk en begint al met een enigszins juist begrip. Onze gedachten, onze spraak, ons handelen, de wijze waarop we onszelf in ons levensonderhoud voorzien etc., zijn allemaal de weerspiegeling van onze visie.

Juist begrip is niet alleen de eerste en essentiële factor van het Edel Achtvoudige Pad dat naar vrede leidt, maar zoals we zien ook een essentiële fundament voor een gelukkig leven. Daarom is boeddhisme praktisch en realistisch en daarom vol voordelen die beoefening van onschatbare waarde maakt.

De boeddhistische training is dus niet alleen voor mensen die naar verlichting streven, maar voor alle mensen die hun leven goed willen organiseren en gelukkig willen zijn. Boeddhisme is niet voor zwevers, maar voor mensen die de realiteit nastreven, mensen die met beide voeten stevig op de grond staan of willen leren staan. Dit is voor iedereen mogelijk, omdat wijsheid ontwikkeld kan worden. Iemand kan onwetend (avijja) zijn, maar dat is niet negatief bedoeld; avijja betekent louter ‘gebrek aan hogere kennis’, bijvoorbeeld dat je nog nooit over de vier Edele Waarheden gehoord hebt. Je komt pas in een heel ander vaarwater als je begoocheld bent (moha) wat een vorm van niet willen weten is.

Juist begrip van een hoger niveau is het begrijpen van alle factoren van het verkeerde achtvoudige pad als zijnde verkeerd, naast het begrijpen van de inhoud van het Edel Achtvoudige Pad als zijnde juist. Dit juiste begrip of wijsheid, is uiteindelijk de noodzakelijke bevrijdende factor.

Juist begrip, de eerste factor van het Edel Achtvoudig Pad, noemt de Boeddha ‘de voorloper’ (pubbangama) van alle overige factoren van het Pad. Want zonder begrip zal geen enkele factor van het Pad tot ontwikkeling kunnen komen. Echter, samen met juist begrip (samma ditthi) gaan twee factoren samen: juiste inspanning (samma vayama) en juiste indachtigheid (samma sati). Net zoals het onmogelijk is om uit de buurt van verkeerd begrip te blijven zonder het leidende licht van juist begrip, zo zal iemand zonder inspanning (= energie) en zonder indachtigheid noch de mentale energie hebben, noch over het gewaarzijn beschikken dat nodig is om het Edel Achtvoudige Pad te beoefenen.

Deze drie staten, juist begrip (samma ditthi), juiste inspanning (samma vayama) en juiste indachtigheid (samma sati), ‘lopen en cirkelen’, zo zegt de Boeddha, rond elke factor van het Pad.

De Boeddha legt uit dat er naast juiste concentratie ook ‘edele juiste concentratie’ is en zegt dat dit concentratie (samadhi oftewel ekaggata) is met betrekking tot het bovenwerelds pad (lokuttara magga). De andere zeven factoren van het Edel Achtvoudige Pad zijn de ‘ondersteuningen en vereisten’.

Zo gaat de training van het Pad van een ‘alledaags’ niveau (werelds (lokiya)) naar een ‘bijzonder’ niveau (bovenwerelds (lokuttara)). Echter, al op het werelds niveau is een zekere mate van juist begrip (samma ditthi) nodig wil iemand de training in gang zetten. Dit eerste niveau van juist begrip is de visie op de wet van kamma, oftewel het besef dat daden gevolgen hebben.

In ‘de voorloper’ (juist begrip) maakt de Boeddha een onderscheid tussen het wereldse (lokiya) begrip en het bovenwereldse (lokuttara) begrip: Lokiya is het (conceptuele) juiste begrip van inzicht, welke formaties onderzoekt als zijnde vergankelijk (anicca), lijden (dukkha), en niet-zelf (anatta); lokuttara is het juiste begrip van het Pad, dat ontstaat als gevolg van inzicht en de radicale vernietiging van de bezoedelingen (asava’s) bewerkstelligt. Zie ook lokuttara samma ditthi.

De Boeddha zegt dat het Pad van de discipel in hogere training acht factoren heeft, maar dat het Pad van de arahat er tien heeft. De bijkomende twee factoren zijn juiste kennis en juiste bevrijding.

In de toespraak over ‘de grote veertig’ zegt de Boeddha dat wijze mensen niets kunnen vinden om te veroordelen in de veertig delen van de sutta. Als we deze uitspraak zorgvuldig kunnen overwegen, moeten we concluderen dat hij gelijk heeft inzake alle pad-factoren die om geloof vragen: ze zijn duidelijk allemaal voordelig en verifieerbaar.

Lees de toespraak: M117 — Maha Cattarisaka Sutta — De grote veertig. Deze kan je ook vinden via Sitemap > Sutta Pitaka > Majjhima Nikaya.
Atta hi attano natho (Iemand is zijn eigen redder.) Peter — Ananda
Bron Sleutel tot inzicht. Klik hier voor de volledige tekst met verwijzingen

 

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Geluk, Theravada Tags: achtvoudige pad, begrip, concentratie, factoren, juist begrip

Lees ook:

  1. De grote schoonmaak van Buddhagosha
  2. Het pad van de bevrijding van alle levende wezens
  3. Sleutel tot inzicht – Het Edel Achtvoudige Pad
  4. Singapore – hoe maak je ideale burgers?

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

14 sep
Tao en geluk; vijf bijeenkomsten
14 sep 23
22 sep
Retraite: natuur en meditatie
22 sep 23
23 sep
Teaching over Bodhicitta, het actieve mededogen
23 sep 23
23 sep
De Vijf krachten en de Dood
23 sep 23
24 sep
Meditatiedag: handleiding voor creatieve meditatie
24 sep 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De taal van het lijden  (deel 1 van 3)

    gastauteur - 20 september 2023

    De taal welke zich op verschillende momenten in ons leven aan ons openbaart, meestal in de vorm van verlies, pijn en verdriet, het diep begrijpen ervan, te leren het lijden te omarmen, er ruimte voor te creëren, zodat het uiteindelijk los kan komen.  Leren één te worden met de ontvouwing van het leven en het ontdekken, blootleggen en hervinden van deze nobele waarheid. Hoewel dit vaak een erg zware taak lijkt, en voor velen van ons te moeilijk om zelfs maar over na te denken, ligt er binnen dit proces van herkennen en het omarmen van lijden, een ontvouwen van kalmte, vreugde, vrede en harmonie met onszelf en de wereld om ons heen. Elke keer dat we dichter bij deze ontvouwing komen, tillen we een klein stukje van de sluier op die ons ware wezen omhult.

    Taigu – Tibetaans bijgeloof op gespannen voet met anatman

    Taigu - 19 september 2023

    Het geloof dat Tibetaanse boeddhisten vertegenwoordigen in de zielsverhuizing van de dertiende naar de veertiende Dalai Lama, en bij diens overlijden naar de vijftiende, onderstreept nog eens de ondoorzichtige magie waarvan het Tibetaanse boeddhisme is doortrokken. Je zou het een scepticus niet kwalijk kunnen nemen, wanneer deze de conclusie trekt dat bij de overgang van de ene op de andere Dalai Lama een loopje wordt genomen met het leerstuk van anatman, een van de klassieke hoekstenen van het boeddhisme.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 11 september 2023

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    Pseudo-Cicero, pseudo-troost?

    Erik Hoogcarspel - 11 september 2023

    Cicero voert in zijn epistel aan dat we niet overmatig moeten rouwen om de dood van een geliefde, omdat er bij de dood voor de geliefde zelf weinig verloren gaat. Het leven is nu eenmaal niets dan ellende. Als je de pech hebt geboren te zijn geworden, kun je maar beter gauw dood zijn. Je hoeft ook niet oud te worden om te slagen in het leven.

    Wat loert daar in de duisternis?

    Kees Moerbeek - 10 september 2023

    Eeuwenlang zwierven ze in de bergen, de bossen, de velden, in de rivieren en langs de kust en joegen de Japanners de stuipen op het lijf of belaagden ze. Ze zijn ook nu niet weg te denken, de yokai.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • B’eter – Risotto met paprika, courgette en paddenstoelen.
    • Kleefkracht
    • Het ene bewustzijn is het andere (niet)
    • Het jaar 2023 – dag 245 – benenwagen
    • Het BD en het grote driedaagse onderhoud

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.