• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Achtergronden » Een magische reis door Vietnam

Een magische reis door Vietnam

24 januari 2022 door gastauteur

Meer dan tien jaar geleden reisden Sanatan de Jongh Swemer en zijn vrouw  met Thich Nath Hanh naar Viet Nam. Zij waren als novice monniken en geinieerde monniken deel van een delegatie die met hem meereisden.

Na een verbanning van bijna veertig jaar gaven de communistische autoriteiten van Vietnam in 2006 toestemming aan de inmiddels wereldbekende zenleraar Thich Nath Hanh om zijn geboorteland weer te bezoeken.

Elsja en ik hoorden, toen wij in Plum Village in Frankrijk waren, dat het bij een volgende bezoek van Thay aan Vietnam mogelijk was om een gedeelte van die reis mee te maken in zijn gevolg. Want hij zou die reis maken met een honderdtal monniken, nonnen en leerlingen. Een hele operatie, in het streng gecontroleerde land.

Wij waren nog nooit in Vietnam geweest en dit leek ons een boeiende manier om kennis te maken met het land. Het klonk ook heel spannend en avontuurlijk om, in het gevolg van Thay, boeddhistische tempels en kloosters te bezoeken. Wij schreven ons in om een paar weken mee te reizen, waarbij het ons opviel, dat we ook onze kledingmaten moesten opgeven.

Rondreis

Elsja en ik maakten die winter een rondreis door Thailand, Laos en Cambodja en tenslotte namen we een gammele bus van de Cambodjaanse hoofdstad Phnom Penh naar Ho Chi Minh stad in Vietnam, dat iedereen hardnekkig Saigon blijft noemen. Een stoffige dagrit over slechte wegen, langs dorpen, akkers en rijstvelden. We kwamen opvallend soepel Vietnam binnen bij een kleine grensovergang. Het was al donker toen we het moderne Saigon binnenreden. Grote gebouwen, boulevards en pleinen, parken en avondmarkten. Veel neonreclames en lichten. Chaotisch verkeer met duizenden scooters en motoren, die alle kanten op leken te rijden, laverend op topsnelheid. Oversteken leek levensgevaarlijk.

We vonden een taxi, die ons naar een hotel in een buitenwijk bracht, waar alle “leerling monniken” zich zouden verzamelen. Want dat was onze status gedurende deze reis. Het was al laat en de meeste anderen waren reeds naar hun kamer. Die waren direct van Europa of Amerika naar Vietnam gevlogen en hadden hun visa door de organisatie van Thay laten regelen. Wij hadden dat zelf in Bangkok gedaan.

Onze kamerreservering bleek gelukkig in orde, maar het restaurant was al dicht. Omdat we behalve moe en stoffig ook hongerig waren, liepen we even later door de verlaten duistere straten van de buitenwijk, waarvan de meeste huizen en gebouwen ommuurd waren. Hoe veilig was het hier eigenlijk? Na enig zoeken vonden we op een plein een noedelshopje, waar we onze grootste honger stilden.

Meditatiecentra

De volgend morgen ontmoetten we de andere leerling monniken bij een ontbijtbuffet, dat zowel toast met beleg serveerde als rijst met groenten. We waren met ongeveer vijftig mensen, in leeftijd variërend van twintigers tot gepensioneerden, van minstens vijf verschillende nationaliteiten. Allen spraken Engels. Velen waren al jaren leerling van Thay en we kenden er niemand van. Het bleek dat ook veel anderen elkaar niet kenden en aan alle tafels stelde men zich aan elkaar voor. Een paar mannen en vrouwen liepen in donkerbruine huisjasjes en zij bleken leiders te zijn van meditatiecentra, die volgens de leringen van Thay probeerden te leven.

Na het ontbijt kwamen twee Vietnamese nonnen binnen in hun lange bruine pijen, beladen met grote stapels platte dozen. Ze spraken goed Engels en zouden onze begeleiders zijn deze reis, waarvan wij nog niet wisten wat die precies zou inhouden. Een van de nonnen ging met een deelnemerslijst aan een tafel zitten en de ander stond achter de stapel dozen, waarop onze namen bleken te staan. De eerste namen werden afgeroepen en de eerste doos werd overhandigd en geopend. We keken allen nieuwsgierig toe. Het bleek dat wij, als leerling monniken in het gevolg van Thay, een grijze pij moesten dragen en bijvoorbeeld geen kleurige zomerhemden, korte broeken of jurken. Daar hadden ze dus onze kledingmaten voor nodig. Onder grote hilariteit pasten we de grijze pijen over onze kleding. Al snel zagen we dat er met de maten hier en daar wat losjes was omgesprongen. Ik eindigde met een pij die over de grond sleepte en mouwen die 20 cm te lang waren. Gelukkig reisden we altijd rond met een naaisetje. De pij van Elsja zat perfect.

Plum Village

Nadat de rust was weergekeerd, informeerden de nonnen ons over de komende reis van drie weken. Een groot deel daarvan bestond inderdaad uit officiële bezoeken met Thay aan tempels en kloosters. Een week zouden we in een klooster een retraite hebben met lessen van Thich Nath Hanh en tussendoor zou er nog wat sightseeing zijn om ook iets meer van het land te zien. Wij waren de eerste grote groep volgelingen waarmee de zenleraar zou reizen, dus voor zijn organisatie was dit ook een experiment. Behalve wij waren er namelijk nog een kleine honderd monniken en nonnen, meest westerlingen uit Plum Village in Frankrijk, die ook meereisden, maar apart logies en busvervoer hadden.

We hoorden dat Thay al jaren diverse hulpprojecten voor scholen en kinderen had in Vietnam en dat zijn boeddhistische orde hier, tijdens zijn ballingschap, verder was gegroeid en verschillende tempels en kloosters gesticht had. Voor hen was het heel bijzonder dat hun grote leraar hen zou bezoeken.

De drie weken die nu volgden waren voor Elsja en mij als een onwaarschijnlijk oosters sprookje. Overal waar we kwamen bleek, dat Thich Nath Hanh bij de Vietnamese boeddhisten in zeer hoog aanzien stond en werd hij als een paus binnengehaald, met veel pronk en praal. Als deel van zijn uitgebreide gevolg maakten we alles direct mee. Meestal stopten onze bussen met monniken, nonnen en leerlingen op enige afstand van een te bezoeken tempel of klooster. Thay reed apart met een kleine staf in een personenauto.

Lange rij

Nadat iedereen was uitgestapt, stelden we ons op in een lange rij. De beroemde zenleraar voorop, gevolgd door alle mannelijke en vrouwelijke bruine pijen en tenslotte alle grijze pijen. Het feit dat hij zo’n groot gevolg van westerlingen had meegenomen, gaf hem ongetwijfeld nog meer aanzien.

Zodra we waren opgesteld, kwam er een delegatie uit de tempel of het klooster, die Thich Nath Hanh verwelkomde en hem naar de poort begeleidde. Meestal werd daarbij een gouden parasol boven zijn hoofd gehouden, als symbool van hoogachting en respect. Links en rechts van het pad, waarover wij naar de poort schreden, stonden vaak honderden mensen die, met gevouwen handen en gebogen hoofden, de grote leraar, maar ook zijn hele gevolg begroetten. Het voelde vreemd, onverdiend en bijna gênant om op zo’n eerbiedige en in westerse ogen onderdanige wijze, begroet te worden. Ik realiseerde me evenwel dat het niets met ons persoonlijk te maken had en alles met de verering en het respect voor Thich Nath Hanh.

Versierde zetel

Vaak was er een binnenplaats of grote zaal, met een groot podium, waarop onze hele delegatie op de grond zat, achter Thay, die vooraan, vanaf een versierde zetel, de mensen toesprak. Hij was de eregast en wij waren zijn gevolg. Ook het publiek zat meestal op de grond. De meeste tempels en kloosters hadden een exotische architectuur. Daken met opkrullende hoeken van gekleurde, geglazuurde dakpannen. Muren met kantelen als kleine forten en versierd met grote kleurige draken. Tuinen met veel bamboe en bruggetjes over kunstmatige watertjes. Wapperende vaandels en vlaggen in felle kleuren, soms voorzien van symbolen. Het geheel gaf ons het gevoel te zijn beland in een filmset over het leven van Djenghis Khan of zo. Maar dit was echt en wij maakten er deel van uit. We hadden ruim de tijd om het hele decorum te bestuderen, want alle toespraken waren in het Vietnamees.

Bij het tweede en derde bezoek aan steeds een andere tempel of klooster, begon mij op te vallen dat er langs het luisterende publiek fotografen en filmers liepen, die voortdurend opnamen maakten van de mensen. Systematisch, persoon na persoon, rij na rij. Ik realiseerde me dat Thay nog steeds controversieel was voor het communistische regiem, dat nooit blij was met grote samenscholingen die zij niet zelf bijeen hadden gebracht. Ook wij werden vele malen gefilmd en gefotografeerd. De gedachte komt dan toch naar boven of deze beelden ooit tegen je gebruikt kunnen worden. Bijvoorbeeld bij een volgend bezoek aan dit land.

Halverwege de reis was er een westerse leerling, die gespijbeld had van een middagprogramma en op eigen houtje op stap was gegaan. Dit werd door de autoriteiten meteen opgemerkt. De persoon werd uit de groep gezet en moest het land verlaten. Ons werd verteld dat deze persoon de hele missie in gevaar had gebracht en we werden gewaarschuwd geen stap buiten het reisschema van het gezelschap te doen, zolang we deel waren van het gevolg van Thay.

Meditatiehal

Een hoogtepunt was de week retraite in een groot klooster, boven op een heuvel, dat omringd was door bergen. Prachtige uitzichten, waar je ook keek. Het was een uitgestrekt complex van gebouwen in een enorme tuin met bomen. Het was meer een groot park. Er was een sierlijke tempel en minder elegante woon- en werkgebouwen, een eetzaal en een ongelooflijk grote meditatiehal waar meer dan duizend mensen in konden. De bomen op het terrein stonden ver genoeg van elkaar om een ruim blikveld te hebben en dicht genoeg om over vrijwel het hele terrein in de schaduw te kunnen lopen.

Onze monniken en nonnen waren ondergebracht in het klooster. Naar we hoorden zaten ze in volgepakte kamertjes en zaaltjes. Wij leerlingen verbleven in een provinciaals hotel, tien kilometer verderop, in gerieflijke kamers met badkamer. Elke vroege ochtend, bij zonsopgang, werden we in bussen over hobbelige wegen naar het klooster gereden, waar we ook lunch en avondeten kregen. Meestal was het donker als we bij maanlicht weer naar ons hotel werden gebracht.

Wij waren niet de enige gasten van het klooster. Honderden monniken en nonnen van de orde van Thay verbleven daar ook. Zij volgden de lessen en bijeenkomsten met hem in de enorme meditatiehal. In het Vietnamees. Wij westerse leerlingen kregen een apart les- en lezingenschema in een ruimte bij de tempel. Gegeven door westerse monniken en nonnen en dus niet door Thay zelf, zoals ons was voorgespiegeld. Dat vonden we erg jammer, maar wel begrijpelijk. Wij konden veel gemakkelijker naar Plum Village in Frankrijk gaan als we hem wilden ontmoeten. Voor de Vietnamezen was dat vrijwel onmogelijk.

Toetreding monniken

De meest indrukwekkende ceremonie die we meemaakten was de toetreding van honderden nieuwe monniken en nonnen, geleid door Thich Nath Hanh. Velen hadden hiermee gewacht tot hij weer in zijn vaderland zou zijn. Bij die ceremonie waren ook de families van de novieten aanwezig, omdat zij daarbij in feite afscheid namen van hun zonen en dochters, broers en zussen.

Die emoties waren duidelijk merkbaar in de vroege ochtend. In een lange rij langs de meditatiehal stonden, op regelmatige afstand, stoelen opgesteld. Op de stoelen zaten de meisjes die op die dag tot non geïnitieerd zouden worden. Achter elke stoel stond een kapper die druk bezig was met schaar en tondeuse. Op de grond rond elke stoel lagen grote plukken en lokken zwart haar. De meisjes werden kaalgeschoren voor de ogen van ouders en belangstellenden. Zij zouden de rest van hun leven kaal blijven. Sommige meisjes zaten er stoïcijns bij, met de blik op oneindig. Anderen hadden moeite hun tranen te bedwingen. Bij enkelen stroomden de tranen stilletjes langs hun wangen. Soms waren het de moeders, die met tranen in de ogen toekeken hoe hun knappe dochters, met prachtige lange haren, geschoren werden, terwijl hun dochters zich goed hielden.

Een aspect op de achtergrond was ook, dat in een oosterse maatschappij zonder sociale voorzieningen, het meestal de kinderen zijn die voor bejaarde ouders zorgen. Maar als die monnik of non worden, kunnen ze die verantwoordelijkheid niet op zich nemen en van kleinkinderen is al helemaal geen sprake. Wel was het een hele eer als een kind toetrad tot een orde en zeker die van Thich Nath Hanh.

Bronzen klankschaal

De initiatieceremonie was buitengewoon plechtig. Op een hoog podium zaten boeddhistische hoogwaardigheidsbekleders van tempels en kloosters. In het midden, vooraan, op een kleine verhoging, zat Thich Nath Hanh, met een enorme bronzen klankschaal. Daarmee regisseerde en leidde deze tengere tachtigjarige man de hele ceremonie. Hij had een kleine gestalte, maar er ging een grote stille kracht van hem uit.

Voor het podium, met het gezicht naar hem toe, stonden twee groepen novieten, een met vrouwen en een met mannen. Elk van hen had een pakket van bruine en gele stof bij zich: hun nieuwe pij en ceremonieel kleed voor aan het eind van de initiaties.

In een ruime cirkel om de novieten stonden familie, vrienden, honderden in bruin geklede monniken en nonnen en wij leerlingen in grijze pijen. De ceremonie bestond uit een gloedvolle toespraak van Thay, gebeden en gezangen en de geloftes, uitgesproken door de novieten. Tussendoor steeds de gongslagen van de grote zenleraar, gevolgd door stilte. Tenslotte werden de kersverse nonnen en monniken in hun pijen geholpen, over hun kleren, door helpers die dezelfde geloften jaren geleden al aflegden. Zij waren nu hun broeders en zusters. Er was enige hilariteit over de onhandigheden bij het verkleden en dat gaf een vrolijke noot bij de plechtigheden. Met een gongslag eindigde Thay de ceremonie. Familie en vrienden snelden toe om de zojuist geïnitieerden te feliciteren. Blijdschap, ontroering en hier en daar een traantje.

Ik keek naar de jonge mensen die zojuist beloofd hadden, dat ze de rest van hun leven in celibaat en dienstbaarheid zouden doorbrengen. Hoe kan je zo’n beslissing overzien als je net of nauwelijks twintig bent? Er was een feestmaal voor iedereen en wij sloten ons aan bij de lange rijen voor de tafels met rijst en veel soorten groenten. Voor deze reis hadden wij leerlingen elk een etenskom met deksel en lepel gekregen. Wit plastic in een grijs draagtasje. Ook kregen we elk een groene hangmat, om tijdens siësta tussen de bomen te hangen, omdat er niet genoeg ligplaats was voor de vele honderden mensen. Maar ook in de wetenschap dat westerlingen meer nodig hebben dan een matje op een harde tegelvloer, voor een rustgevende middagpauze.

De sfeer in het uitgestrekte kloostercomplex was heel bijzonder. Overal waar we keken zagen we de omringende bergtoppen, die er in de loop van de dag steeds anders uitzagen door de omloop van de zon. Van blauwgrijze ochtendnevels, naar schitterend junglegroen en kale bruine rotsen overdag.

In de namiddag was er het gouden licht van de late zon, gevolgd door een korte schemering en tenslotte de nacht met duizenden sterren. Overdag liepen overal, tussen de bomen door, de honderden bruine pijen en geschoren hoofden. Vaak zag je pas van dichtbij of de persoon een monnik of non was. Maar op alle gezichten zag je de blije realisatie, dat dit bijzondere dagen waren in aanwezigheid van de grote zenleraar, die speciaal uit Frankrijk was overgekomen.

Aandachtswandeling

Elke middag maakte Thay een langzame meditatieve aandachtswandeling over het terrein en liepen we langzaam in een lange slang van mensen achter hem aan. Iedereen voelde dat dit historische momenten waren en ik kon me goed voorstellen dat het zo geweest moet zijn voor de eerste paar honderd volgelingen van de oorspronkelijke Gautama de Boeddha, ruim 2500 jaar geleden. Een gevoel dat ik wel meer had in aanwezigheid van deze grote zenleraar.

Op deze reis, in het gevolg van Thay, bleek er geen tijd over te zijn voor toeristische uitstapjes. Wel bezochten we enkele projecten, opgezet door zijn orde en betaald vanuit Frankrijk. In kleine bussen reden wij, westerse leerlingen, over stoffige landweggetjes, langs groene akkers en rijstvelden naar kleine klinieken en scholen in armoedig dorpen.

Onder grote belangstelling van dorpelingen, kinderen, honden, kippen en geiten, kregen we een rondgang en uitleg van enthousiaste projectleiders. Hierna ging de pet rond, voordat we weer in de busjes stapten voor een stoffige en hotsende terugreis.

Na drie weken kwamen wij westerse leerlingen weer aan in het hotel in Saigon, waar we waren begonnen. Met een gevoel dat we meer dan een maand in een andere wereld hadden geleefd. Het grootste deel van onze groep ging meteen naar huis. Een handvol bleef om de komend drie weken met een nieuwe groep westerlingen in het gevolg van Thay verder te reizen. Die zou de volgende dag aankomen.

Omdat Elsja en ik onze toeristenvisa zelf geregeld hadden en niet via de organisatie van Thay, konden we rustig nog een week in het land blijven, zonder als leerling monnik met hem verbonden te zijn. Het was vreemd om, met onze reistassen, opeens weer rond te lopen in het drukke, absoluut niet meditatieve, rugzakwereldje van kleine hotels en eethuizen in Saigon. Een kleine cultuurschok. Onze grijze pijen hadden we bij de organisatie achtergelaten voor hergebruik door nieuwe groepen. Daarmee verwisselden we onze identiteit van leerling monnik voor die van wereldreiziger. Maar niet helemaal. Wij hadden liefde en compassie op grote schaal ervaren. Die ervaring namen we mee als een bloem op het veld van onze innerlijke stilte.

Bron – ‘Onderweg…Avonturen en inzichten van een wereldreiziger.’ Auteur Sanatan de Jongh Swemer.

 

Categorie: Achtergronden, Boeddhisme, Geluk, Theravada Tags: 'Onderweg...Avonturen en inzichten van een wereldreiziger.', intreden, kaalgeschoren, kinderen, novice, overlijden, pij, Saigon, Sanatan de Jongh Swemer, tempels, Thich Nath Hanh, vervoer, Vietnam

Lees ook:

  1. Geen geboorte, geen dood
  2. Thich Nhat Hanh – this body is not me
  3. Waar is Thay?
  4. Thay – ‘een revolutionair’

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het pad uit het woord
    • Het jaar 2025 – dag 128 – eigen vrijheid eerst
    • Boeken – De Vallei van Troost
    • ‘Gebruik de rechter niet als zondebok voor falend beleid’
    • Boeddha’s pleegmoeder is een voorbeeld voor boeddhisten op Moederdag

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.