Deze week moeten drie mensen in de V.S. op federaal niveau de doodstraf ondergaan als ‘law and order’ schrikbeeld van het Trump-tijdperk dat op 20 januari gelukkig ten einde komt.
De executies staan gepland op 12, 14 en 15 januari. Twee van deze mensen hebben een ernstig geestelijke beperking, de derde schijnt de trekker niet te hebben overgehaald. Meerdere procedures zijn nog gaande om de voltrekkingen proberen te voorkomen.
Hoe kan ik met een ‘boeddhistische blik’ kijken naar wat hier gaande is terwijl boosheid en frustratie door me heen gieren. Wat hier staat te gebeuren is zo inhumaan, zo door en door slecht, ik heb er geen woorden voor.
Een land dat meent de grootste democratie ter wereld te zijn heeft als enige westerse land de doodstraf nog steeds niet afgeschaft.
Hoe is het mogelijk? In het land waar iedere toespraak wordt afgesloten met ‘So help me God’ wordt de eerste van de tien geboden – gij zult niet doden – keer op keer met voeten getreden.
Hoe kijk ik ernaar met in mijn achterhoofd de toeslagen affaire, waarbij de trias politica* zich tegen de burger lijkt te hebben gekeerd en er uit onderzoek al geconcludeerd is dat in het strafrecht de verdachte beter beschermd wordt dan in het burgerrecht.** Een land waarin een minister besluit of iemand die tot een levenslange gevangenisstraf is veroordeeld al of niet gratie krijgt in plaats van dat aan de rechter over te laten. Een land waarin we menen te weten dat steeds strenger straffen het beste is voor ‘onze veiligheid’ en er voorbijgegaan wordt aan het feit dat wetenschappelijk bewezen is dat lange straffen geen enkele afschrikwekkende werking hebben.
In wat voor wereld leven we? Wat voor wereld hebben we met elkaar gecreëerd, wat voor dualistische wereld houden we met elkaar in stand?
Hoe kan ik op een open en eerlijke manier kijken naar mijn oordelen, mijn boosheid en frustratie, die ingegeven zijn door de komende executies?
In de traditie van Thich Nhat Hanh wordt gewerkt met de Vijf Aandachtsoefeningen, vijf leefregels, die bewust oefeningen genoemd zijn. Ze geven me enige houvast hoe met de doodstraf om te gaan, dieper te kijken naar de oorzaken hoe deze tot stand is gekomen en nog steeds in stand wordt gehouden. En ze sporen me aan niet toe te laten dat anderen gedood worden en geen enkele daad van geweld goed te praten. Vandaar dat ik dit stukje heb geschreven.
De eerste aandachtsoefening is ‘Eerbied voor het leven’:
“Bewust van het lijden veroorzaakt door de vernietiging van leven, beloof ik van ganser harte om mijn begrip van interzijn en mededogen te ontwikkelen en het leven van mensen, dieren, planten en onze Aarde te leren beschermen.
Ik heb het oprechte voornemen om niet te doden, niet toe te laten dat anderen doden en geen enkele daad van geweld, in de wereld, in mijn gedachten of in mijn manier van leven, goed te praten.
Wetend dat verkeerd handelen voortkomt uit woede, angst, hebzucht en onverdraagzaamheid, die op hun beurt ontstaan door dualistisch en discriminerend denken, neem ik mij voor open te zijn, niet te discrimineren en niet gehecht te zijn aan opvattingen, om zodoende geweld, fanatisme en dogmatisch denken in mijzelf en in de wereld te transformeren.”
* De wetgevende macht die wetten opstelt, de uitvoerende macht die het dagelijks bestuur van de staat uitoefent volgens de geldige wet en de rechterlijke macht die deze uitvoering toetst aan de wet.
** Onderzoek ‘Adequate rechtsbescherming bij grondrechtenbeperkend overheidsingrijpen.’
Ruud van Bokhoven zegt
Uiteindelijk heeft Lisa Montgomery toch op 12 Januari de doodstraf gekregen, nadat het door andere rechters alsnog werd goedgekeurd.