Wanneer we deze spreuk letterlijk zouden nemen, zouden we ons bewustzijn moeten proberen te beperken tot het heersende moment en tot de plaats waar we ons momenteel bevinden… Dit kan echter niet de bedoeling zijn. Dit zou ons geestelijk reduceren tot het evolutieniveau van een dier. We zouden krampachtig moeten proberen te vermijden aan de toekomst te denken. Dit zou desastreuze gevolgen hebben. We zouden niet eens meer onze boodschappen kunnen plannen. Maar gelukkig neemt niemand deze spreuk al te letterlijk. Iedereen weet wel ongeveer wat ermee bedoeld wordt: we horen ons geen zorgen te maken over de toekomst, en we horen ons geen zorgen te maken over het verleden.
We horen overal en altijd zo ontspannen mogelijk te zijn, en terwijl we van het leven genieten, horen we gebruik te maken van de gelegenheden die elke situatie ons te bieden heeft. Als we deze spreuk zo opvatten, dan is het een goede boodschap. Een herinnering aan het feit dat we ons geen zorgen hoeven te maken en dat het leven in wezen gelukzaligheid is. Goed beschouwd is het leven als mens immers een geschenk van het Allerhoogste, waarvoor we voortdurend dankbaarheid kunnen voelen. Als we echt ontspannen zijn, dan voelen we dat ook zo.
Maar zoals de goede raad nu geformuleerd is, is de spreuk niet veel meer dan een open deur: Iedereen leeft sowieso al in het hier en nu. We kunnen niet anders. We leven allemaal in het eeuwige nu. Voor elke levende ziel is het overal hier en altijd nu. We leven in het eeuwige nu en in het alomtegenwoordige hier. Als zodanig is de aanwijzing om in het nu te gaan leven enigszins verwarrend. Wat men eigenlijk bedoelt te zeggen is: Wees je bewust van jezelf; wees altijd en overal bewust van je ware zelf, wees gevestigd in zelfbewustzijn.
Wanneer we gecentreerd zijn in ons zelf, in ons eigen bewustzijn, in de bron van onze gedachten, dan weten we ons gevestigd in vrede, vrijheid, vreugde en geborgenheid. Zelfbewustzijn wordt ervaren in de meest eenvoudige toestand van menselijk bewustzijn. Dat is de toestand van pure subjectiviteit. In deze ontspannen en vervulde subjectieve toestand, ervaren we spontaan de inherente eigenschappen van bewustzijn als zodanig: vrede, vrijheid, vreugde, creativiteit en intelligentie. Dit is de normale toestand van elk kind dat gelukkig is. Dit is het natuurlijke potentieel dat in ieder van ons altijd aanwezig is.
Wanneer we zelfbewuste mensen zijn, dan zijn we in de bewustzijnstoestand waar deze spreuk ons graag hebben wil: vrij van angst voor de toekomst en vrij van zorgen over het verleden. Indien we in zelfbewustzijn gevestigd zijn, zijn we vrij van overspannen verwachtingen met betrekking tot de toekomst, en zijn we vrij van gepieker over het verleden. In het bewustzijn van ons authentieke, levende zelf voelen we ons gewoon lekker en goed.
Dat is de natuurlijke toestand van geestelijk gezondheid van de mens. Maar nu komt het: wanneer we gevestigd zijn in bewustzijn – in ons zelf – dan schaadt het ons echt niet wanneer we over de toekomst nadenken en wijselijk onze dagen plannen. Noch schaadt het ons, wanneer we in zelfbewustzijn nadenken over het verleden en het wijselijk en liefdevol verwerken. Je kunt zelfs stellen dat het verwerken van traumatische ervaringen in verleden een van de belangrijkste en nuttigste taken is die we als mens geacht worden te vervullen. Daarom is deze spreuk echt wel een beetje misleidend, verwarrend. Maar indien we daarbij denken aan het bovenstaande, dan kan deze spreuk ons herinneren aan onze gelukzalige essentie.
Reeds in 1974 kwam Langenkamp in aanraking met verschillende vormen van spiritualiteit, waaronder Vedanta. Vedanta is de filosofie die de eenheid in alle verscheidenheid onderwijst. Begin jaren ’80 was hij enige jaren actief als meditatieleraar in Rotterdam.
Sinds oktober 1982 legde hij zich nog intensiever toe op filosofische en spirituele studie – gekoppeld aan meditatie en yogabeoefening – door te gaan studeren aan een internationale vedische universiteit. In dit kader verbleef hij jarenlang in het buitenland waaronder India, Rusland, West-Afrika, Filippijnen en de Verenigde Staten
Henk van Kalken zegt
‘Nu’ bestaat niet. ‘Hier’is twijfelachtig. Als ‘nu’ zou bestaan, zou de tijd stilstaan. Zodra iemand denkt: dit is ‘nu,’is het al voorbij. Als iemand helder aanwezig is, bestaan de drie tijden Verleden, Heden en Toekomst niet.Zodra iemand mij met zo’n esotherische blik aankijkt en zegt: ‘Ik probeer in het hier en nu te leven,’denk ik: dat zal je niet lukken, beste broeder/zuster.
G.J. Smeets zegt
@Henk, allemaal speculaties. Metafysica. Geen mens die er ooit is uitgekomen nadat hij eraan begonnen is.
@Frans Langenkamp, je eindigt dit stukje kort en krachtig met drie woorden waar het je kennelijk om te doen is: “…onze gelukzalige essentie.”
Tja, dat mag je de kat proberen wijs te maken maar het is wat mij betreft onzin waarmee je wegkijkt van de ongelukzalige ‘hier & nu’ realiteit van echt heel erg veel mensen overal ter wereld.
Je bent antropoloog. Dit stukje riekt in mijn neus naar het antropologisch purisme dat we kennen van Joseph S. en Adolf H. en Mao Z.D. en nog een paar selectieve puristen. Kortom, “Onze gelukzalige essentie” [jouw woorden] is zo niet spirituele kitsch dan wel twijfelachtig. Ik zou het wel aardig vinden als je reageert op mijn opmerkingen.