Vanuit het besef dat de grenzen tussen dwaasheid en wijsheid, tussen waan en werkelijkheid, heel dun zijn, is het des te noodzakelijker dat we dit proces volledig bewust beleven, bewust van de dagelijkse zorgvuldigheid en bewust van de totale, onvoorwaardelijke betrokkenheid die van ons gevraagd wordt.
Je kunt de Weg (je Zelf, het leven) niet half bewandelen.
En meerdere Wegen (zelven, werkelijkheden) zijn er niet.
Misschien kunnen de volgende overwegingen bijdragen aan een natuurlijk, evenwichtig verloop van ons eigen oefenproces – en in extensie, van de publieke expressie ervan die “zendo” of “dojo” of anderszins heet.
De Weg is niet collectief
Leven doe je van binnenuit en de werkelijkheid, het leven, zijn wij Zelf – de dagelijkse expressie van die diepe verbinding zorgt ervoor dat je harmonisch omgaat met alles wat je tegenkomt.
Praktisch vertaald: inhoudelijke kwesties bespreek je het vruchtbaarst in een vertrouwelijke setting, niet in publieke vergaderingen. Een collectief leerlingenoverleg bijvoorbeeld verschilt van een persoonlijk overleg tussen leerling en leraar.
De Weg is niet funktioneel
De Weg heeft geen doel, beoogt niets anders dan ieder van ons in de gelegenheid te stellen toe te komen aan échte kwaliteit van leven (die ieders individualiteit overstijgt vanwege de onpersoonlijke aard ervan).
Organisatorische instrumenten zoals podia of bestuursfunkties zijn om te beginnen pure hulpmiddelen om je oefenkwaliteit (aandacht, beschikbaarheid, keuzes maken etc.) te ontplooiien. De primaire bedoeling (dus funktie) van alle intentie en expressie start en eindigt bij jezelf.
De Weg is niet tijdelijk
Steeds opnieuw herinneren we ons eraan dat er niet zoiets bestaat als een tijdstraject, dat er niets is om te bereiken: oefenen is uitdrukking geven aan onze ware aard.
Je bent geen horizontale, voorwaartse, opgaande lijn – maar een wervelend punt dat steeds dieper zakt en steeds ruimer en lichter wervelt.
Tijd is een concept – de werkelijkheid (inclusief tijdsbesef) beleef je per definitie nú. Oefenen wordt nooit beëindigd, het verandert alleen van karakter en lijkt vanwege de verfijning en intensivering steeds minder grijpbaar (lijkt daarom te eindigen in vormloosheid).
De Weg is niet veroorzaakt
Je hart, je hartsbewustzijn dat niet van jou is en dat zich onttrekt aan meting, heeft jou nu gebracht tot waar je op dit moment staat – elk moment krijgen we leermateriaal, vindt er bewustwording plaats, bewegen we richting wijsheid en liefde.
We lijken onze groei te kunnen veroorzaken en ons karma te kunnen oplossen (via aandacht, intentie, oefeningen), maar intussen voeren we gewoon de Dharma uit die leeft in ons hart en voldoen we slechts aan wat we het liefste doen: genieten van een kloppend gevoel. De Weg veroorzaakt óns.
De Weg is niet publiek
Het is noodzakelijk om het onderscheid tussen leegte en vorm volledig te aanvaarden en te leren hanteren – alleen zó kunnen we de eenheid tussen beide polen realiseren.
Suzuki roshi zegt: eerst moet je “vorm is leegte” leren kennen, daarna pas krijgt “leegte is vorm” betekenis.
Die uitspraak kun je vertalen naar alle dualiteit, dus ook naar “innerlijke” Weg en “uiterlijke” wereld.
Wie werkelijk waarheid wil belichamen, kan niet anders dan starten vanuit stilte, anonimiteit.
De Weg is niet gedeeltelijk
Het werd hierboven al gezegd: je kunt de Weg (je Zelf, het leven) niet half bewandelen, en meerdere Wegen (zelven, werkelijkheden) zijn er niet.
In het licht van de waarheid hebben we geen keus: het is alles of niets, 100 % je best doen, bereid om te sterven.
Als er notie van “ïk” stoort of opspeelt, ga je vanzelf op zoek naar de eenheid, de volheid waarin dat kan verdwijnen: de mens die we zijn (uit één stuk: juweel) is boeiender, waardiger en overtuigender dan de persoon die we zijn (uit vele delen: vleesvracht).
Tot slot: alle onderricht is per definitie uitnodigend – zelfs al heerst er aanvankelijk nóg zoveel onbegrip of voorbehoud.
Uiteindelijk willen we toekomen aan ons diepste potentieel: een prachtig Dharma-vat van
- verborgen verandering
- grenzeloze sterfelijkheid
- liefdevolle eenheid
G.J. Smeets zegt
“…des te noodzakelijker…”
“…volledig bewust…”
“…de totale betrokkenheid…”
“…de onvoorwaardelijke betrokkenheid…”
Oef, en dat allemaal in één enkele zin, de openingszin. Het is naar mijn smaak niet uitnodigend maar afschrikwekkend.
Bovendien is ’onvoorwaardelijke betrokkenheid’ patriarchaal gebakken perslucht waar Stalin, Hitler, Mao en elke andere sekteleider in grossierde en grossiert. Beste Ad van Dun, zelfs de betrokkenheid over en weer van pasgeborene en de moeder is aan strenge voorwaarrden gebonden. Onvoorwaardelijke betrokkenheid bestaat nergens en nooit niet, behalve in de fantasie.
Overigens een technisch terzijde. Als t’ai chi praktisant valt me op dat aikido instructeurs (ik heb ook een paar video’s op jouw website bekeken) de aandacht steevast richten op hun potentieel botbrekende handgrepen op de partner. Nooit zie ik ook maar iets wat het van studenten vergt om botbreuk te vermijden. Terwijl dat toch de essentie van het aikido-spelletje is, lijkt me. Of zie ik iets over het hoofd?
Daishin zegt
Dhr Smeets, je ziet vooral jezelf over het hoofd. Je hebt een hoop theoretische kennis, maar je mist vaak de kern. Dat is meestal niet in woorden uit te drukken. Het komt bovendien heel denigrerend over “de essentie van het spelletje akido”. Ook hier mis je de kern.
G.J. Smeets zegt
Daishin, mijn t’ai chi leraar is tevens aikido praktisant. Met hem heb ik geleerd dat zijn aikido handgrepen voor mij botbrekend zijn tenzij ik positionele capriolen maak om mijn skelet te ontzien. Ik weet theoretisch en uit ervaring waar ik het over heb. En jij, doe je aan aikido? Zo ja, laat maar horen wat ‘de kern’ (jouw woorden) ervan is die ik volgens jou gemist heb.
Daishin zegt
Ik heb jaren aan akido gedaan en nog nooit 1 botgreep meegemaakt. Zoals je waarschijnlijk wel weet zijn er in akido geen wedstrijden.Dat voorkomt al blesures, omdat er geen competitie is.
Ik kan je wel vertellen hoe een een stuk taart smaakt,maar dan weet je nog niet hoe dat stuk taart smaakt. Dat geldt hetzelfde voor de “kern”.
Jij doet mij denken aan die professor die met de zenmeester een kopje thee ging drinken.
De professor zit ook vol met vooropgezette ideeën Hij kan daardoor de wortel (kern) van zen niet bevatten. Het vervolg van het verhaaltje ken je vast wel.
(Deze reactie is vanwege gehakketak ingekort door de redactie)