Onderzoek naar wangedrag binnen Shambhala International – getuige Ben Medrano

Ruim een week na het openbaar maken van het rapport over het onderzoek dat het Canadese advocatenkantoor Wickwire Holm in opdracht van Shambhala International deed naar beschuldigingen van (oud) studenten en anderen over (seksueel) misbruik binnen Shambhala International publiceerden zes vooraanstaande leiders binnen Shambhala International een open brief aan de Shambhalagemeenschap waarin ze het gedrag van de leider Sakyong Mipham (Mukpo) aan de orde stellen. In dit persoonlijk, door de BD-redactie ingekorte verslag, beschrijft Ben Medrano in februari 2019 zijn ervaringen met de Sakyong, door Medrano de heer Mukpo genoemd.

Ben Medrano was een zogenoemde Continuïteit Kusung. De Dorje Kasung is de quasi-militaire groep in Shambhala die tot taak heeft de leer en de gemeenschap te beschermen. De Kusung, wat “lichaamsbeschermers” betekent, zijn een subgroep van de Dorje Kasung die belast zijn met de directe zorg voor het lichaam van de heer Mukpo, op alle niveaus. Dienovereenkomstig zijn de Kusung getuige van het privéleven van de heer Mukpo.

Kusung worden gebeurt alleen op uitnodiging van de heer Mukpo. Hij eist loyaliteit, vertrouwelijkheid en trouw aan zijn visie. Vaker wel dan niet eist hij ook Vajrayana samaya geloften. Binnen de Dorje Kusung zijn er Continuity Kusung die ongeveer een jaar lang met de heer Mukpo reizen en samenwonen en hem 24/7 van dienst zijn. Er zijn maar weinig mensen in Shambhala die zoveel tijd doorbrengen met Mukpo.

Hier volgt het ingekorte verslag van Ben Medrano. ‘Mijn naam is dr. Ben Medrano en ik was een Continuïteit Kusung voor de heer Mukpo van december 2002 tot oktober 2004. Ik was een van de 2 aanwezige Kusungs en we waren bijna altijd op een steenworp afstand van hem en boden hem diensten aan zoals persoonlijke veiligheid, trainingspartner, butler, secretaris en raadgever.

Mijn Kusung-training vond plaats bij verschillende programma’s vanaf het Vajradhatu-seminarie in 2000, waar ik werd gerekruteerd en opgeleid. Daarvoor had ik hem (Mukpo) nog nooit ontmoet of bij hem gestudeerd. In feite wist ik weinig over enig ander aspect van zijn persoonlijke leven dan dat hij gewaden droeg in plaats van de pakken van zijn vader. Het is de moeite waard om op te merken dat ik niet in deze gemeenschap geboren ben, mijn deelname begon rond de leeftijd van 19 jaar.

Na mijn twee jaar durende tournee als zijn Continuity Kusung, verhuisde ik naar Boulder om mijn eigen studie te beginnen als arts gespecialiseerd in de psychiatrie. Ik bleef nauw betrokken bij het huishouden van de heer Mukpo als supervisor van het Kusung-personeel (Kusung-commandant).

Van ongeveer 2005 tot 2007 was ik een regionale Kusung-commandant voor programma’s in het gebied rond Colorado. In die tijd was ik betrokken bij de werving en opleiding van vele andere Kusung, waarvan sommige tot op de dag van vandaag nog steeds in dienst zijn. Na acceptatie als medisch student in de zomer van 2010, werd mijn diensten en contact met hem beperkt tot slechts een paar campagnes in totaal.

Ik onderhield echter wel mijn sterke vriendschappen en frequente communicatie met velen die hem en zijn familie bleven dienen. Ik ben een vertrouwde vertrouweling geweest over hun ervaringen, waardoor ik een beperkt gezichtspunt had om op de hoogte te blijven (van wat zich binnen Shambhala afspeelde). Voorafgaand aan de vrijlating van het boeddhistische Project Sunshine (waarin aandacht werd besteed aan slachtoffers van seksueel wangedrag en machtsmisbruik binnen Shambhala International) was ik me niet bewust van de omvang van de schade die deze mensen hebben ervaren.

(…) Deze periode van tijdelijke afwezigheid van de gemeenschap tijdens de opleiding in de psychiatrie gaf me een uniek perspectief op Shambhala en de innerlijke wereld van de leider. In het licht van de rapporten van het Project Sunshine en (het onderzoek door het advocatenkantoor) Wickwire Holm, en na het lezen van de verklaringen van de heer Mukpo en anderen, kwam ik tot het besef dat het delen van mijn ervaring noodzakelijk was in dit proces van verzoening. De belangrijkste katalysator voor mij was te weten dat anderen al jaren geleden hebben en nog veel meer lijden omdat belangrijke vragen onbeantwoord blijven.   Ik was bezorgd over het feit dat veel belangrijke persoonlijke medewerkers, voorafgaand aan het huwelijk van de heer Mukpo, hadden gezwegen. Bovendien werd een aanzienlijk deel van de Kusung geboren en getogen in Shambhala, waar ze tijdens hun kwetsbare ontwikkelingsjaren talrijke jaarlijkse zomerkampen in militaire stijl bijwoonden.

(…) Vanaf de zomer van 2000 tot eind 2002 trainde ik in het Shambhala Mountain Center, Dorje Denma Ling en Karme Chöling. Tijdens die periodes herinner ik me nog wel dat ik hem (Mukpo) veel alcohol zag consumeren bij gelegenheidsgebeurtenissen. (…) Ik herinner me duidelijk dat jonge aantrekkelijke vrouwen werden uitgenodigd voor sociale evenementen en ik herinner me dat ik hem zag flirten met hen op de manier waarop hij zijn hand op de dijen of schouders legde. Ik herinner me niet meer dat ik billen, borsten of vagina’s zag betasten. Ik was op de hoogte van de uitnodiging van vrouwen om naar zijn privékwartier te gaan en zag ze soms de volgende ochtend vertrekken. Als ik nu gevraagd zou worden om hun gelaatsuitdrukkingen bij deze gelegenheden te beschrijven, zou ik een hele reeks effecten opsommen, van opgetogenheid en angst tot verdriet en schaamte. Zelden zag ik vrouwen uit zijn slaapkamer komen die er kalm, gelukkig en verfrist uitzagen.

(…) Hij (Mukpo) dronk van zonsondergang tot zonsopgang, omdat hij zich provocerend zou gedragen, variërend van zachtaardig en kwetsbaar tot bedreigend en onzeker. Ik kan me niet herinneren dat hij mensen op dit moment fysiek schade berokkent. Zijn gedrag omvatte onder meer het eisen van anderen om meer te drinken en het dwingen van sommige deelnemers om hun kleren uit te trekken

(…) Op een ochtend nodigde de heer Mukpo me uit op zijn kamer en keek bezorgd. Hij zei dat hij een privé-taak voor mij had. Hij zei dat hij niet meer dan “2 wijntjes en of 3 biertjes” mocht drinken en dat ik zonder twijfel zijn drankgedrag- als het meer zou worden, op dat moment moest onderbreken. In het begin voelde ik me vereerd dat hij zo’n intiem moment met mij zou delen. Hierna werd ik op een vage manier geïnformeerd dat er recentelijk iets zeer zorgwekkends was gebeurd in Chili (een mogelijke verkrachting). Tot voor kort was ik afgeschermd van de details van dit gebeuren. Kennelijk was zijn gedrag zo onbeheerst geweest dat een van zijn hoogste medewerkers had gedreigd om af te treden. Ik kreeg een officiële brief waarin de heer Mukpo mij in feite de bevoegdheid gaf om alle sociale evenementen met betrekking tot alcohol te herzien en te reguleren.

(…) Terwijl ik verder reisde, werd de aard van de intieme relaties van de heer Mukpo met vrouwelijke studenten op een oppervlakkige wijze aan mij onthuld. Ik gebruik het woord oppervlakkig omdat ik weinig tot geen idee had wat er achter gesloten deuren gebeurde. Ik ging ervan uit dat sommigen seks met hem hadden, maar ik kende de aard van deze handelingen niet. Ik leerde dat hij een aantal oude vriendinnen had, van wie velen getrouwd waren. Er waren momenten op onze tour waar ze hem zouden bezoeken en vice versa. Nadat ik vanaf mijn tienerjaren door Shambhala was gesocialiseerd, was ik in eerste instantie enthousiast om te zien dat mijn leraar de “gekke wijsheid” van zijn vader voortzette. Trungpa’s lessen hadden mijn leven al op een heel positieve manier veranderd. Ik herinner me nog dat ik dacht hoe conceptueel diepgaand het was dat deze relaties bestonden.

(…) Opmerkelijk is dat we in deze periode (als Kusung) een bescheiden maandelijkse toelage van ongeveer 750 dollar ontvingen voor onze 24 uur per dag, 7 dagen per week diensten. Hoewel dit lage loon voor de meeste mensen van belang was, voelden we ons gelukkig om op deze manier te kunnen dienen, aangezien Shambhala International in een grote financiële crisis verkeerde en er slecht aan toe was na meerdere ontslagen. (…) Dit verwijst naar een breder onderwerp over de relatie van de heer Mukpo en de familie met geld, wat velen verontrustend vinden. Herhaaldelijk was ik verbaasd over de weelde, de frequentie en de duur van zijn luxe vakanties. Lang na mijn Continuïteit Kusung termijn hoorde ik dat de begroting voor hem en zijn vrouw voor de aanschaf van toiletartikelen / cosmetische producten te vergelijke waren met mijn eigen jaarsalaris als huisarts. Het was nooit genoeg. Ik herinner me een opdracht waarvan van me geëist de onhaalbare aankoop van een Audi A8 rond te maken. Ik herinner me nog levendig zijn woedende woorden: “Ik wil mijn FUCKING Audi!

Uitkleden

(…) Tijdens dit diner was er een beginnende vrouwelijke student, op verschillende punten boekte  de heer Mukpo vooruitgang in zijn contact naar haar toe. Ik wist dat ze zich ongemakkelijk voelde. (…) Toen ik in zijn huiskamer stopte, zag ik de meeste van onze gasten in een cirkel staan. Meneer Mukpo liep rond en gaf opdracht aan elk van hen om verschillende dingen te doen. Blijkbaar had hij geëist dat iedereen volledig naakt zou worden, op één na alle vrouwen stopten met deze opdracht toen ze in hun ondergoed stonden. Sommigen huilden en velen leken nerveus te zijn. Op dit punt denk ik dat senioren die dit lezen zich aangemoedigd voelen, want het doet weer denken aan het “gekke wijsheid” gedrag van zijn vader.

(…) Mij werd verteld dat de heer Mukpo zijn seksuele avances opnieuw richtte op een andere vrouw. Ze was getrouwd, haar man was daar aanwezig, en andere medewerkers merkten een algemeen gevoel van ongemak op. Het is vermeldenswaard dat hij (Mukpo) er de voorkeur aan leek te geven om zich te richten op niet beschikbare vrouwen.

(…) Voor degenen die bekend zijn met de verhalen van de Karma Kagyu boeddhistische lijn die honderden jaren teruggaat, worden dit soort aanvallen beschouwd als briljante momenten van onderwijs: een complexe filosofische reden om limonade te maken van citroenen. Ik geloof echt dat deze veteraan (een medewerker) zijn reframing van deze aanval op een manier heeft volbracht die hem in staat stelde het hoofd te bieden aan en meer inzicht te krijgen in de boeddhistische leer. Op dezelfde manier vraag ik me ook af over andere senior medewerkers die uiteindelijk hun ervaringen met Mipham Mukpo met mij deelden, door drankjes in hun gezicht te gooien of ze te slaan. Ik had het echter nog steeds moeilijk en zelfs als ik dit schrijf voel ik me schuldig omdat ik niet de veerkracht heb om zo’n transmutatie te bereiken. Tegelijkertijd vergeef ik mezelf hiervoor en erken ik dat mijn socialisatie in deze traditie de onlogische wortel van deze schuld is.

Drankgebruik

(…) Gedurende deze periode was mijn plicht om zijn drankgebruik te reguleren niet mijn enige taak. Het was ook gebruikelijk voor mij om zijn afgezant te zijn in het geven van uitnodigingen voor (wat ik maar noem) romantische zaken. Deze onconventionele ervaring is misschien moeilijk te doorgronden voor anderen, maar de realiteit van zijn rol maakte het soms moeilijk om dergelijke communicatie alleen over te brengen. Het was niet ongewoon in retraitecentra en in Boulder of Halifax voor hem om te worden tegengehouden door mensen in devotioneel gesprek dat vereiste.

(…) Na dit meegemaakt te hebben voelde ik mee met hem en verplichtte ik me mee te gaan in de lastige transactie met vrouwen. Als ik het machtsverschil erken, zou ik meestal benadrukken dat er geen druk op de genodigden was en dat zij zich niet verplicht moesten voelen om zijn uitnodiging te onderhouden. Ik heb niet aangegeven dat hun “nee” negatieve gevolgen zou hebben. Ik herinner me niet meer dat hij wilde deelnemen aan seksuele activiteiten met hen. Hij vroeg me ook niet om dat te zeggen. Ik neem echter aan dat de meeste mensen wisten dat een vorm van fysieke intimiteit waarschijnlijk het geval was.

(…) Er waren een paar gevallen waarin vrouwen waren afgewezen en ik zag geen directe gevolgen voor hun beslissing. Voor degenen die dat wel accepteerden, werden velen naar het verblijf van de heer Mukpo geleid en ik weet niets van wat er daarna is gebeurd. Deze vrouwen waren soms eenmalig te gast en andere waren er gedurende een periode van weken, afhankelijk van de duur van ons bezoekrooster.

(…) Ik heb in de loop der jaren veel vrouwen gezien en gehoord die zich ontmoedigd, gekwetst en verward voelden door hun intieme ervaringen met de heer Mukpo. Ik heb een aantal van hen de gemeenschap zien verlaten en een aantal van hen de communicatie helemaal zien beëindigen. Ik ken anderen die deze observaties deelden en er op dezelfde manier mee omgingen als ik dat deed: vermijden. Ik schaam me voor het lezen van mijn eigen woorden en ik hoopte dat ik ze had gesteund. Met zekerheid weet ik dat hun pijn en verwarring veel ernstiger is dan mijn eigen pijn en verwarring.

(…) Op dit punt vind ik het belangrijk om te vermelden dat de heer Mukpo in de loop van de tweede helft van mijn reizen aangaf dat het zijn wens was om meer integriteit te hebben in zijn “relaties” met vrouwen. Het leek mij dat hij eindelijk overwoog om zich te vestigen. Dit werd gekenmerkt door de beëindiging van de meeste, zo niet al zijn bestaande relaties. Hij leek vastbesloten om enige stabiliteit te vinden. Niet lang na mijn tournee ontdekte ik zijn engagement met zijn vrouw. Voor zover ik weet eindigde het grootste deel van zijn bekende ervaringen met vrouwelijke studentes toen.

(…) De jaren daarna worstelde ik met het vinden van een evenwicht tussen mijn diensten aan de heer Mukpo terwijl ik mijn medische opleiding volgde. Ik nam elke gelegenheid te baat om mijn ervaring aan zijn huishouden en daarbuiten aan te bieden. Al die tijd voelde ik me achtervolgd door deze herinneringen die niet samenvielen met wat me aanvankelijk had geïnspireerd om boeddhist te worden. Ik bevond me in ongezonde manieren en in onstabiele relaties. Dit leidde tot een pijnlijke echtscheiding waarbij enkele van de naaste medewerkers van de heer Mukpo betrokken waren.

Gedurende deze tijd had ik de kans om deze ervaring met hem te bespreken en hij was verre van sympathiek. In feite uitte hij zijn irritatie en gaf mij de schuld voor het brengen van drama in zijn huis. Dat werd gevolgd door een belediging die veel te persoonlijk en complex was om hier te noemen. Opnieuw zouden veel studenten van het vajrayana boeddhisme dit als een vorm van onderwijs beschouwen. Helaas ben ik tot op de dag van vandaag niet in staat geweest om een dergelijke verzoening tot stand te brengen zonder mijn eigen ware gevoelens en de gevoelens van anderen die zich benadeeld hebben gevoeld, van de hand te wijzen. Als boeddhist geloof ik dat gevoelens verstoken zijn van elk echt bestaan, terwijl ik tegelijkertijd zeer informatief ben en niet ter zijde geschoven wil worden.

(…) Sinds mijn vertrek uit Colorado in 2014 heb ik de kans gehad om vele andere verhalen te horen, zoals mijn eigen verhaal. Ik heb talloze nauwe Sakyong medewerkers meegemaakt. Omdat er een trend is van een hoog personeelsverloop in Shambhala, heb ik me afgevraagd hoe de ervaringen van andere, verafgelegen, voormalige toegewijden zijn geweest. Voor mijzelf ben ik nog steeds in een proces van integratie van mijn gedachten en gevoelens over dit alles.

(…) Ik weet dat er nog veel meer zaken zijn die verder gaan dan de fractie die deze verklaring onderschrijft. Het besluit om deze verklaring vrij te geven was voor mij erg moeilijk, om voor de hand liggende redenen. Daarom respecteer ik degenen die besloten hebben om niet te spreken of anoniem te blijven. Deze relatiedynamiek is zeer complex. Het kost tijd om het te verwerken. Om nog maar te zwijgen van de voorgestelde spirituele en sociale gevolgen van het verraden van je leraar en vriendin. Ik ken alle beproevingen en beproevingen die de heer Mukpo heeft meegemaakt en ik voel nog steeds oprechte bezorgdheid voor hem en zijn familie. Maar mensen lijden onder zijn daden en het is mogelijk dat de mensen die het dichtst bij hem staan op dit moment worden bedrogen door zijn oppervlakkige gebaren van restitutie, terwijl ze het slachtoffer zijn. Ja, ik ben zeer vertrouwd met zijn gebruik van deze tactiek.  Ik denk dat het niet meer dan eerlijk is dat ik dit idee van zijn rol boven de ethiek die op ons allen van toepassing is, niet uitdraag, want dat zou enorme pijnlijke gevolgen kunnen hebben voor deze gemeenschap. We hebben al onmiskenbare voorbeelden van hoe anderen hebben geleden onder dit spirituele model.

Kwaadaardig

(…) Tot slot heb ik talloze gedachten over de ethische, psychologische en sociologische kwesties die tot deze huidige situatie hebben geleid. Ik merk dat ik herhaaldelijk tegen mezelf zeg: “Gooi de baby niet met het badwater weg.’ Op sommige momenten niet weten wie of wat de “baby” is verwart me. Ik heb me verdiept in de kortzichtige logica van het proberen te vereenvoudigen van het gedrag van deze man als iemand die een probleem heeft met alcohol en vrouwen.       Gelukkig voor mij heb ik nu genoeg begrip van de menselijke psyche om te weten dat deze kwesties veel complexer en kwaadaardiger zijn.

Ondanks zijn (Mukpo) uitgesproken intentie om een “cultuur van vriendelijkheid” te creëren, is mijn huidige observatie dat we nog steeds in het midden van een cultuur van angst en machtsmisbruik zitten, beïnvloed door langdurige overtuigingen die verder in twijfel getrokken moeten worden. Voor degenen die spirituele leiders volgen die dit soort gedrag rechtvaardigen: houd dan rekening met de oogkleppen die ze zouden kunnen dragen terwijl ze hun beweegredenen uitleggen. Net als veel andere religies heeft deze traditie nog generaties werk te doen voordat het zich volledig richt op het diepgewortelde culturele patriarchaat van waaruit het tot bloei is gekomen.’