Tussen 2011 en 2015 vonden er in de Saydnaya-gevangenis bij Damascus iedere week massa-executies plaats van tegenstanders van president Assad. Daarbij zijn ongeveer 13.000 mensen opgehangen, concludeert Amnesty International in een vandaag verschenen rapport.
Het rapport Human slaughterhouse: Mass hangings and extermination at Saydnaya prison, Syria toont ook aan dat de Syrische overheid in de gevangenis bewust onmenselijke omstandigheden creëert door middel van marteling en het systematisch onthouden van eten, drinken, medicijnen en medische zorg. Als gevolg daarvan stierven grote aantallen gevangenen. De Syrische autoriteiten geven tot op het hoogste niveau hun goedkeuring aan deze executies en martelingen. Er is sprake van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid.
Diepgaand onderzoek
Het rapport is het resultaat van een diepgaand onderzoek, dat plaatsvond van december 2015 tot december 2016. Het onderzoek is mede gebaseerd op 84 getuigenissen van onder meer voormalige gevangene, familie van gevangenen, voormalige bewakers en leidinggevenden in de Saydnaya-gevangenis, rechters, advocaten en artsen, en nationale en internationale experts op het gebied van detentie in Syrië.
Het is zeer aannemelijk dat de executies ook na december 2015 zijn door gegaan en dus nog steeds plaats vinden.
Amnesty toonde in augustus 2016 in een eerder rapport aan dat er sinds het begin van het conflict in Syrië in maart 2011, meer dan 17.000 mensen in gevangenissen zijn gestorven als gevolg van marteling en onmenselijke omstandigheden. In dat cijfer zijn de 13.000 mensen die stierven door ophanging niet opgenomen.
Rol van de militaire rechtbank
Niet een van de gevangenen die wordt opgehangen in de Saydnaya-gevangenis ontvangt deze gruwelijke straf na iets wat ook maar in de verste verte lijkt op een eerlijk proces. Een zogenaamde militaire rechtbank veroordeelt een gevangene in een procedure die spot met alle rechtsnormen en vaak niet meer dan twee minuten in beslag neemt.
‘De rechter vraagt de gevangene om zijn naam te noemen en of hij een misdrijf heeft begaan. Dan veroordeelt hij de gevangene, ongeacht of diens antwoord ja of nee is. Deze rechtbank heeft geen relatie met de rechtspraak. Het is geen rechtbank.’
Een voormalige rechter van een Syrische militaire rechtbank.
Massa-ophangingen
De ophangingen in de Saydnaya-gevangenis vonden een of twee keer per week plaats, meestal op maandag en woensdag, midden in de nacht. Per keer werden tot vijftig gevangenen geëxecuteerd. Degenen die werden opgehaald, werd verteld dat ze verplaatst zouden worden naar andere gevangenissen. In plaats daarvan werden ze meegenomen naar een cel in de kelder en in elkaar geslagen. Vervolgens werden ze naar een ander gebouw op het terrein gebracht, waar ze werden opgehangen. De hele tijd waren ze geblinddoekt. Ze wisten niet wanneer of hoe ze zouden sterven tot het moment dat de strop om hun nek werd gelegd.
‘Ze lieten ze daar 10 tot 15 minuten hangen. […] De jongeren stierven niet, omdat ze te licht waren. Assistenten van de officieren trokken hen naar beneden om hun nek te breken.’
Een voormalige rechter die getuige was van de ophangingen.
Beleid van uitroeiing
Overlevenden uit Saydnaya hebben gruwelijk getuigenissen over het leven in de gevangenis. Er komt een beeld uit naar voren van zorgvuldig geplande mishandeling, die erop gericht is om mensen te vernederen, ziek te maken, te verhongeren en uiteindelijk te vermoorden. Amnesty leidt uit de getuigenissen af dat er sprake is van een bewust beleid van uitroeiing.
Veel gevangenen zeggen dat ze verkracht zijn of in sommige gevallen gedwongen werden andere gevangenen te verkrachten. Martelingen en slaag zijn gebruikelijke manieren om mensen te straffen en te vernederen, vaak leidend tot levenslange fysieke schade, invaliditeit of zelfs de dood. De vloeren van de cel zijn besmeurd met bloed en wondvocht. Iedere ochtend om 9 uur halen bewakers de doden van de voorgaande nacht op, waarna ze naar massagraven gebracht worden.
Amnesty vindt dat de internationale gemeenschap, met name de VN Veiligheidsraad, onmiddellijk in actie moet komen. De VN-Veiligheidsraad moet een resolutie aannemen waarin de Syrische regering gemaand wordt haar gevangenissen open te stellen voor internationale waarnemers. De VN-Mensenrechtenraad moet direct een onafhankelijk onderzoek instellen. Degenen die verantwoordelijk zijn voor de afschuwelijke misdaden in de Saydnaya-gevangenis moeten vervolgd worden.
