Is de SP een boeddhistische partij? Arjo Klamer hoeft er niet lang over na te denken. “Voor mij is de SP een partij waar het draait om compassie.” De Hilversumse wethouder en econoom Arjo Klamer is op de grens van dinsdag vier november en woensdag de vijfde in het programma De Nachtgast te gast bij de boeddhistische radio omroep. Na een volle werkdag praat hij met Marlous Lazal.
Arjo Klamer
Klamer (1953) is een zoon van de indertijd bekende IKON-pastor Alje Klamer. Hij studeerde economie aan de Universiteit van Amsterdam, promoveerde in de Verenigde Staten en gaf daar les aan verschillende universiteiten. Tegenwoordig is hij hoogleraar aan de Rotterdamse Erasmusuniversiteit in de economie van kunst en cultuur en hij kreeg bekendheid doordat hij zich verzette tegen de komst van de euro en de Europese Grondwet. Hij schreef verschillende boeken, waaronder In Hemelsnaam!, over de economie van overvloed en onbehagen in 2005 en De euro valt! En wat dan? in 2011. Hij is echtgenoot, vader van drie kinderen en voorzitter van Filosofie Oost-West en sinds kort ook wethouder sociale zaken en participatie voor de SP in Hilversum.
Emile Roemer: ‘Als de thuiszorg net zoveel aandacht zou krijgen als de propaganda van dit kabinet, dan zou ons land er een stuk beter voor staan. U hebt de tv-spotjes vast gezien. ‘Nederland verandert, de zorg verandert mee.’ In een serie spotjes vertelt het kabinet hoe schitterend de zorg er na 1 januari uit gaat zien. In de sprookjes van het kabinet is er goede zorg voor iedereen, thuis of in de zorginstelling. En natuurlijk zorgen familie en buren ervoor dat álles goed komt, ook als het kabinet de professionele zorg heeft wegbezuinigd.
Wij weten beter.
Werkgevers in de zorg waarschuwen dat er te weinig geld is voor voldoende wijkverpleegkundigen. Thuiszorgmedewerkers worden massaal ontslagen of moeten tientallen procenten van hun salaris inleveren. Mensen met een persoonsgebonden budget zitten in de stress, zij weten niet waar ze na 1 januari aan toe zijn. De verzorgingshuizen worden gesloten, terwijl de behoefte aan goede zorg alleen maar toeneemt.
Natuurlijk, ik ben erg voor goede voorlichting als de overheid ingrijpende besluiten neemt. Maar er is een groot verschil tussen voorlichting en propaganda. De zorgspotjes van het kabinet hebben met de werkelijkheid van gewone mensen helemaal niets te maken. Het is misleiding, bedoeld om u en mij zand in de ogen te strooien. Trap er niet in.’
Op dit moment werkt Klamer aan een nieuw Engelstalig boek dat de titel Doing the right thing draagt en in 2015 zal verschijnen. Daarin benadrukt hij dat we in onze maatschappij te veel uitgaan van financiële waarden, terwijl sociale en culturele waarden eigenlijk voorop zouden moeten staan. Op welke manier laat hij zijn economische visie beïnvloeden door de Oosterse filosofie? En wat hebben liefde en economie met elkaar te maken?
In het oecumenische opinieblad VolZin was er deze week veel aandacht voor een nieuwe uitweg uit de economische crisis. De echte crisis moet nog komen, vindt Klamer. Naar die crisis kan worden uitgezien want het huidige economische systeem is ruim over zijn houdbaarheidsdatum heen, betoogde Klamer twee weken terug in de zesde VolZin-lezing. Geld is de maat van alle dingen geworden. Het wordt tijd voor andere maatstaven.
Maar niemand kan zo’n omslag voor ons regelen, ook de overheid niet. “Als het gaat om sociale en spirituele waarden, dan moeten u en ik zelf aan de bak.” Het antwoord op de crisis moet volgens Klamer zijn: kwaliteit. “Kwaliteit van het samenleven, van het samen werken, van het eten en van het omgaan met de natuur. Dan gaat het niet meer om steeds groter en steeds meer maar om het de kwaliteit van vriendschappen, gezinnen, buurten en samenleving en van de kwaliteit van feestelijk leven. Dan gaat het eerder om het vermogen geïnspireerd te raken, dan wel te inspireren.” Als wetenschapper put Klamer hoop uit het inzicht dat het economisch systeem niet zo kan doorgaan. Overheersende krachten roepen tegenkrachten op die uiteindelijk zullen zorgen voor een omwenteling, zoals in de jaren dertig.
Hmmm… het is nog even wachten op het interview zelf, maar op basis van de kreten hierboven vermoed ik dat het antwoord NEE is. Geen boeddhistische partij dus. Maar ik vraag me serieus af of zoiets mogelijk kan zijn…
Het probleem met politiek is dat het om belangen van groepen mensen gaat en niet om individuele gevallen, en dat bovendien nog eens vaak gekozen moet worden tussen kwaden; wederom op groepsniveau. Compassie met ‘armen’ bijvoorbeeld kan ook doodknuffelen worden waardoor ze het vertikken om hun gezonde bijdrage aan de economie te leveren, overmatige aandacht op Groene energie met enorme subsidies kan betekenen dat jouw produkten te duur worden voro exporteren, etc. etc. Zelfs in de jaren dat mijn sangha beduidend hemelbestormender was dan nu en ‘de nieuwe samenleving’ wilde bouwen, iets dat overigens nog altijd op microniveau geboden wordt via o.a. de woongemeenschappen en de boeddhistisch-ethische bedrijven/werkverbanden zoals Windhorse Trading, was het statement ‘de politiek mag pas als ALLERlaatste aan bod komen in het transformeren van de samenleving’. Er hebben wel eens boeddhisten meegedaan aan lokale deelgemeenteverkiezingen etc. in de UK, omdat het aantal issues en belangenafwegingen dan relatief gezien nog overzichtelijk is, en zelfs een tijd als raadslid etc. meegedraaid – maar liever niet verder dan dat. Sorry dus meneer SP-Groenlinks-Dierenpartij etc, uw poging wordt gewaardeerd maar noem het maar niet ‘boeddhistisch’ ;-)
With folded palms,
Henkzegt
Politiek en boeddhisme zijn sowieso niet zo verwant met elkaar. Bovendien heeft de SP haar roots in het Maoïsme, al heeft zij die weg inmiddels verlaten… en wat Mao voor misdaden in Tibet heeft gepleegd weten we allemaal wel. Edoch, tijdens een bezoek aan Nederland heeft de Dalai Lama toen hij aan de fractievoorzitters van de tweede kamer werd voorgesteld wel iets gezegd over de Partij voor de Dieren. Vertaald: “Partij voor de Dieren!? Héél goed (2x)!Als ik hier stemrecht had zou ik op hen stemmen!’ Dit maakt de PvdD natuurlijk niet boeddhistisch, maar opkomen voor het lot van dieren, die dat immers niet voor zichzelf kunnen, komt dichter bij boeddhistische beginselen van mededogen dan welk humanitair sociaal- economisch streven van wat voor politieke partij dan ook.
Pieterzegt
Zitten er manipulatieve motieven achter dit artikel?
Vreemde beschuldiging. BD rapporteert over een BOS uitzending. Dus je vraag zou kunnen zijn of de BOS wel boeddhistisch is; wel ik zou zeggen, vind een mooie plaats om daar diskussie over te voeren ;-)
With folded palms,
Theozegt
De grondgedachte van de SP is: menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit. In mijn ogen komt dit van alle partijen in ons landje het dichtst bij de waarden van het Boeddhisme. Het woord solidariteit kun je ook omzetten in mededogen, medevreugde. Als we dit alles doen uit liefde voor de medemens (en ook de dieren, dus alle levende wezens)komen we wel heel dicht bij de grondgedachte van het Boedddhisme. Het zou geweldig zijn als we de Boeddhistische levenswijze konden verenigen met een politieke stroming zodat op meerdere gebieden gewerkt wordt aan een betere samenleving. Niet alleen thuis bij je altaar maar ook buiten in de politieke arena.
Henkzegt
Nee,het Boeddhistisch Dagblad is evenmin boeddhistisch als de Boeddha zelf dat ook niet was. De essentie van de leer ligt voorbij belangenbehartiging en mededogen ontstaat uit begrip van de leegte en niet uit medelijden met minder bedeelden – wat op zich niet verkeerd is, natuurlijk, maar het is iets totaal anders dan waar het in het boeddhisme over gaat. Boeddhisme gaat over bevrijding – en dan niet van onderdrukkers, maar van het (je) zelf. Het is mooi dat er politici en partijen zijn die opkomen voor minderbedeelden, maar als er nou iets is in het boeddhisme wat ik er niet in zocht is het dat wel.
Joop Ha Hoekzegt
Boeddhisme is voor ons leven, het leven in al zijn vormen en verschijnselen. Geboorte en vergaan, met alles daar tussen in en erna en ervoor. Wij schrijven over die verschijnselen, zoals het BD er ook een van is. Het Droste-effect. Meer moet het niet zijn.
Henkzegt
Erover schrijven is prima. Het schrijven zelf is een verschijnsel en daar kan ook over geschreven worden. Graag zelfs. Mijn punt-verschijnsel is meer dat ik zelf op ons alledaagse niveau boeddhisme en politiek niet zo in combinatie zie en zelfs onwenselijk vind. En hoewel daar verschillend over gedacht wordt zou ik ook niet pleiten voor een boeddhistische partij. Je zou in theorie de situatie kunnen krijgen dat spiritualiteit democratisch afgedwongen wordt.
Joop Ha Hoekzegt
Dat laatste zou toch wel erg grappig zijn. Staatsreligie. Waarom hoor ik nou ineens een stemmetje in me dat zegt dat dat al bestaat. Unilever, Shell, Philips, Google, Albert Heijn, Rabobank, kerkgenootschappen, radio en tv. Zij bepalen ons denken en doen. Overigens zijn er in het verleden wel plannen geweest om tot de oprichting van een boeddhistische politieke partij te komen. De Partij voor Geluk. Nooit meer wat van gehoord. Toch jammer.
Dat was een goed idee, om het interview te beluisteren, inspirerend was het zeker. Ik hield er een warm gevoel aan over. Arjo Klamer is zo te horen een warm, invoelend en door spiritualiteit gedreven mens. Hij komt over als een soort bodhisattva die goed wil doen en hier is om te dienen. Hij wil ook graag de individuele leefomstandigheden van hen die minder bedeeld zijn verbeteren. Als hij zich verkiesbaar zou stellen voor de 2e Kamer zou ik serieus kunnen overwegen op hem te stemmen. Hij is niet rigide christelijk, maar laat zich ook door het boeddhisme inspireren. Natuurlijk zijn christendom en boeddhisme ten diepste hetzelfde, maar dat is een andere discussie.
Maakt het streven om sociaal-economische verschillen op te heffen de SP tot een boeddhistische partij? Neen, denk ik. Werkelijk boeddhistisch mededogen is niet zozeer gericht op het verbeteren van het samsarisch lot van levende wezens. Mededogen is in het boeddhisme gericht op het bevrijden van levende en voelende wezens – van mens tot en met vlo, uit de kringloop van leven, geboorte en dood. Daartoe moet je inzicht hebben in het lijden, anders dan economische mechanismen doorzien waarmee je het lot van anderen kan verbeteren.
Emile Roemer: ‘Als de thuiszorg net zoveel aandacht zou krijgen als de propaganda van dit kabinet, dan zou ons land er een stuk beter voor staan. U hebt de tv-spotjes vast gezien. ‘Nederland verandert, de zorg verandert mee.’ In een serie spotjes vertelt het kabinet hoe schitterend de zorg er na 1 januari uit gaat zien. In de sprookjes van het kabinet is er goede zorg voor iedereen, thuis of in de zorginstelling. En natuurlijk zorgen familie en buren ervoor dat álles goed komt, ook als het kabinet de professionele zorg heeft wegbezuinigd.
Ujukarin zegt
Hmmm… het is nog even wachten op het interview zelf, maar op basis van de kreten hierboven vermoed ik dat het antwoord NEE is. Geen boeddhistische partij dus. Maar ik vraag me serieus af of zoiets mogelijk kan zijn…
Het probleem met politiek is dat het om belangen van groepen mensen gaat en niet om individuele gevallen, en dat bovendien nog eens vaak gekozen moet worden tussen kwaden; wederom op groepsniveau. Compassie met ‘armen’ bijvoorbeeld kan ook doodknuffelen worden waardoor ze het vertikken om hun gezonde bijdrage aan de economie te leveren, overmatige aandacht op Groene energie met enorme subsidies kan betekenen dat jouw produkten te duur worden voro exporteren, etc. etc. Zelfs in de jaren dat mijn sangha beduidend hemelbestormender was dan nu en ‘de nieuwe samenleving’ wilde bouwen, iets dat overigens nog altijd op microniveau geboden wordt via o.a. de woongemeenschappen en de boeddhistisch-ethische bedrijven/werkverbanden zoals Windhorse Trading, was het statement ‘de politiek mag pas als ALLERlaatste aan bod komen in het transformeren van de samenleving’. Er hebben wel eens boeddhisten meegedaan aan lokale deelgemeenteverkiezingen etc. in de UK, omdat het aantal issues en belangenafwegingen dan relatief gezien nog overzichtelijk is, en zelfs een tijd als raadslid etc. meegedraaid – maar liever niet verder dan dat. Sorry dus meneer SP-Groenlinks-Dierenpartij etc, uw poging wordt gewaardeerd maar noem het maar niet ‘boeddhistisch’ ;-)
With folded palms,
Henk zegt
Politiek en boeddhisme zijn sowieso niet zo verwant met elkaar. Bovendien heeft de SP haar roots in het Maoïsme, al heeft zij die weg inmiddels verlaten… en wat Mao voor misdaden in Tibet heeft gepleegd weten we allemaal wel. Edoch, tijdens een bezoek aan Nederland heeft de Dalai Lama toen hij aan de fractievoorzitters van de tweede kamer werd voorgesteld wel iets gezegd over de Partij voor de Dieren. Vertaald: “Partij voor de Dieren!? Héél goed (2x)!Als ik hier stemrecht had zou ik op hen stemmen!’ Dit maakt de PvdD natuurlijk niet boeddhistisch, maar opkomen voor het lot van dieren, die dat immers niet voor zichzelf kunnen, komt dichter bij boeddhistische beginselen van mededogen dan welk humanitair sociaal- economisch streven van wat voor politieke partij dan ook.
Pieter zegt
Zitten er manipulatieve motieven achter dit artikel?
Is het “Boeddhistisch Dagblad” wel boeddhistisch?
Ujukarin zegt
Vreemde beschuldiging. BD rapporteert over een BOS uitzending. Dus je vraag zou kunnen zijn of de BOS wel boeddhistisch is; wel ik zou zeggen, vind een mooie plaats om daar diskussie over te voeren ;-)
With folded palms,
Theo zegt
De grondgedachte van de SP is: menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit. In mijn ogen komt dit van alle partijen in ons landje het dichtst bij de waarden van het Boeddhisme. Het woord solidariteit kun je ook omzetten in mededogen, medevreugde. Als we dit alles doen uit liefde voor de medemens (en ook de dieren, dus alle levende wezens)komen we wel heel dicht bij de grondgedachte van het Boedddhisme. Het zou geweldig zijn als we de Boeddhistische levenswijze konden verenigen met een politieke stroming zodat op meerdere gebieden gewerkt wordt aan een betere samenleving. Niet alleen thuis bij je altaar maar ook buiten in de politieke arena.
Henk zegt
Nee,het Boeddhistisch Dagblad is evenmin boeddhistisch als de Boeddha zelf dat ook niet was. De essentie van de leer ligt voorbij belangenbehartiging en mededogen ontstaat uit begrip van de leegte en niet uit medelijden met minder bedeelden – wat op zich niet verkeerd is, natuurlijk, maar het is iets totaal anders dan waar het in het boeddhisme over gaat. Boeddhisme gaat over bevrijding – en dan niet van onderdrukkers, maar van het (je) zelf. Het is mooi dat er politici en partijen zijn die opkomen voor minderbedeelden, maar als er nou iets is in het boeddhisme wat ik er niet in zocht is het dat wel.
Joop Ha Hoek zegt
Boeddhisme is voor ons leven, het leven in al zijn vormen en verschijnselen. Geboorte en vergaan, met alles daar tussen in en erna en ervoor. Wij schrijven over die verschijnselen, zoals het BD er ook een van is. Het Droste-effect. Meer moet het niet zijn.
Henk zegt
Erover schrijven is prima. Het schrijven zelf is een verschijnsel en daar kan ook over geschreven worden. Graag zelfs. Mijn punt-verschijnsel is meer dat ik zelf op ons alledaagse niveau boeddhisme en politiek niet zo in combinatie zie en zelfs onwenselijk vind. En hoewel daar verschillend over gedacht wordt zou ik ook niet pleiten voor een boeddhistische partij. Je zou in theorie de situatie kunnen krijgen dat spiritualiteit democratisch afgedwongen wordt.
Joop Ha Hoek zegt
Dat laatste zou toch wel erg grappig zijn. Staatsreligie. Waarom hoor ik nou ineens een stemmetje in me dat zegt dat dat al bestaat. Unilever, Shell, Philips, Google, Albert Heijn, Rabobank, kerkgenootschappen, radio en tv. Zij bepalen ons denken en doen. Overigens zijn er in het verleden wel plannen geweest om tot de oprichting van een boeddhistische politieke partij te komen. De Partij voor Geluk. Nooit meer wat van gehoord. Toch jammer.
Marlous Lazal zegt
Ik nodig iedereen graag uit het inspirerende gesprek met Arjo Klamer te beluisteren. http://www.bosrtv.nl/uitzending.aspx?lIntEntityId=1794
Henk zegt
Dat was een goed idee, om het interview te beluisteren, inspirerend was het zeker. Ik hield er een warm gevoel aan over. Arjo Klamer is zo te horen een warm, invoelend en door spiritualiteit gedreven mens. Hij komt over als een soort bodhisattva die goed wil doen en hier is om te dienen. Hij wil ook graag de individuele leefomstandigheden van hen die minder bedeeld zijn verbeteren. Als hij zich verkiesbaar zou stellen voor de 2e Kamer zou ik serieus kunnen overwegen op hem te stemmen. Hij is niet rigide christelijk, maar laat zich ook door het boeddhisme inspireren. Natuurlijk zijn christendom en boeddhisme ten diepste hetzelfde, maar dat is een andere discussie.
Maakt het streven om sociaal-economische verschillen op te heffen de SP tot een boeddhistische partij? Neen, denk ik. Werkelijk boeddhistisch mededogen is niet zozeer gericht op het verbeteren van het samsarisch lot van levende wezens. Mededogen is in het boeddhisme gericht op het bevrijden van levende en voelende wezens – van mens tot en met vlo, uit de kringloop van leven, geboorte en dood. Daartoe moet je inzicht hebben in het lijden, anders dan economische mechanismen doorzien waarmee je het lot van anderen kan verbeteren.