De topbijeenkomst over nucleaire veiligheid is voorbij en iedereen haalt opgelucht adem. Er is gelukkig niets voorgevallen. De veiligheidsdiensten hebben hun werk goed gedaan. De angst voor een onveilige situatie was de grootste zorg van de verantwoordelijke autoriteiten. Bij dit evenement zagen we duidelijk hoe het politieke beleid sterk werd bepaald door angstmanagement. De veiligheidsmaatregelen mochten miljoenen kosten, dat had men ervoor over. De schijnbare vrijheid van de Amerikaanse president werd verzekerd door een duizendkoppige bewaking met versterkte helikopters en limousines. De conferentie zelf stond in het teken van de angst voor misbruik van nucleaire energie.
Op nationaal niveau zien we ook hoe ons politieke beleid wordt bepaald door angst: de angst om macht te verliezen, de angst om aanhangers van de partij te verliezen en vooral de angst om ontslagen te worden. Er wordt al jarenlang geprobeerd om de dictatoriale bureaucratie te verzwakken, maar telkens komen er uit angst voor misbruik van voorzieningen nieuwe controlesystemen bij. Zelfs bij de jeugd dringt de angst ongemerkt binnen. Voor leerlingen van de basisschool wordt de toepassing van de Citotoets steeds meer verplicht uit angst voor kwaliteitsverlies. Te grote vrijheid voor onderwijsgevenden zou kunnen leiden tot misbruik en daardoor wordt hun verantwoordelijkheid voor de leerlingen niet verder ontwikkeld.
We willen niet leven met onzekerheid, maar door onze onberekenbare omgeving kan ons dat niet worden gegarandeerd. Het is vaak alsof alles van het toeval afhangt en je nooit weet wat er gaat gebeuren. We tuimelen van de ene crisis in de ander. Dat maakt ons angstig en dat geeft paniekvoetbal. Het zijn de snelle veranderingen, de ingrijpende technische ontwikkelingen en de snelle groei van de communicatieve mogelijkheden die ons in verwarring brengen en bang maken. Ons verstandelijk vermogen kan dit allemaal niet meer aan en we raken in paniek. We weten geen raad meer. We doen dan dingen die anderen ook doen en we luisteren naar wat ons wordt verteld zonder daar goed over na te denken. De gevolgen zijn dan vaak averechts.
Een succesvol beleid kan omgaan met crisissituaties en angst. Wanneer die zich voordoen gebeuren er dingen die we niet begrijpen. Dan maken we een keuze die als zinvol worden ervaren. Als ik ontslagen word, kan me ertegen verzetten of op zoek gaan naar ander werk. Wat is zinvol? Deze vraag naar zingeving is een vraag op een dieper zijnsniveau, die verstandelijk niet altijd is op te lossen. Het antwoord of het zin heeft komt uit het hart als antwoord op een onbewust dieper verlangen op het zijnsniveau. Dat is de bewustwording van de zin van mijn leven, de vraag waar het uiteindelijk om gaat in mijn leven. Dat geeft hoop en vertrouwen.
