Bezuiniging is nu een alles vernietigend virus geworden dat in alle geledingen van de maatschappij is doorgedrongen en al verschillende epidemieën heeft veroorzaakt. Voor de economische ontwikkeling blijkt dit virus dodelijk te kunnen zijn. Het ontslag is wellicht één van de ergste vormen van bezuiniging, want de werknemers kunnen zich daartegen nauwelijks verweren. Beide hebben alles met elkaar te maken.

De economische crisis is een onmiskenbaar feit. In een gezond economisch systeem mag er niet meer worden uitgegeven dan er binnenkomt. Dat is duidelijk. Het wordt onduidelijk als het om virtueel geld gaat, dat vaak ongrijpbaar blijkt. Moeten we bezuinigen of de schuld laten oplopen? Eigenlijk weet niemand er een duidelijk antwoord op. Wel is duidelijk dat geld niet uit de hemel komt vallen maar het product is van mensen. Het zijn mensen die met hun kennis en creativiteit geld moeten maken en daarmee de epidemie van bezuiniging moeten genezen. De tragiek is echter dat de mensen die dit moeten doen ook wegbezuinigd zijn. Kortom: de mensen die het geld moeten maken worden eenvoudig ontslagen, de geldproductie stagneert, de schulden groeien en de crisis groeit aan. Dat is de vicieuze cirkel. Quo vadis?

Het antwoord is duidelijk : laat de mensen werken en zorg in de eerste plaats voor werkverschaffing. Dan wordt er geld gemaakt en geld uitgegeven. Dan kan de economie weer groeien. Met name investeren in de jeugd en in jonge mensen is van het grootste belang want zij moeten in de toekomst onze geldvoorziening garanderen. Op het onderwijspersoneel mag in geen geval worden bezuinigd. Maar wat gebeurt er?

Er wordt er op grote schaal gesneden in het werknemersbestand, vaak preventief om verliezen te voorkomen. Het ontslag van mensen is wel de grootste kapitaalvernietiging die mogelijk is. In de mensen ligt de vakkundigheid van een bedrijf opgeslagen. Die gaat bij ontslag verloren en kan nooit meer worden teruggehaald uit handboeken of cursussen. Verlies aan geld en apparatuur kan worden hersteld maar verlies aan expertise nooit. Die kennis bezitten de mensen als impliciete kennis, die door het ontslag niet meer expliciet gemaakt kan worden en voorgoed verloren gaat.

De economische terugval kan steeds erger worden omdat er te weinig mensen zijn die er iets aan kunnen doen.. Kapitaalvernietiging wordt niet alleen veroorzaakt door ontslagen, maar ook door de hoge lasten van de werkloosheid zelf. Die kost ook geld, want de mensen en gezinnen moeten leven en steeds meer naarmate de stilstand langer voortduurt.

De economische neergang wordt ook veroorzaakt door incapabele bestuurders waardoor miljoenen euro’s uit de schatkist verdampen. Zie bijvoorbeeld het drama bij de woningbouwcorporaties en die bij de scholen in het voortgezet onderwijs. Het besef om verantwoord met het geld van de belastingbetaler om te gaan is afgenomen en daardoor snijdt de bezuinig nog dieper.

De ontslaggolf zal nog meer ellende veroorzaken als er door de werkloosheid gezinnen uiteenvallen of verzieken. Wat gebeurt er als een kostwinner met kleine kinderen geen inkomen meer heeft? Welke traumatische gevolgen heeft dit voor de kinderen? In hoeverre heeft dit invloed op de criminaliteit en de maatschappelijke onrust? In hoeverre betekent dit extra werk voor de zorgsector? Dat zijn vragen, maar zeker is dat de toename van deze slachtoffers van de bezuiniging steeds meer geld gaat kosten, geld dat steeds minder beschikbaar is.

Quo vadis? Wie moet het doen? Wie is hiervoor verantwoordelijk? Het antwoord is duidelijk: de staat. Maar de staat dat zijn wij als belastingbetalers en medeburgers. Wat doet ieder van ons om te bezuinigen of de pijn van de bezuiniging te helpen verzachten? Ik ken bedrijven waar de werknemers bereid waren voor minder salaris te werken om ontslagen te voorkomen. Daardoor konden ze verder gaan en weer groeien. Ik ken ook bedrijven waar de werknemers daartoe niet bereid waren. Er volgden ontslagen en alles lag plat. In een crisis liggen altijd nieuwe kansen en mogelijkheden. De kunst is om er gebruik van te maken. Hoe doen we het?

Paul de Blot