Sumi-e is een vorm van Japans inktschilderen ontwikkeld door zenmonniken vanaf de 12de eeuw. Deze vorm van kunst werd samen met de eerste zengeschriften meegebracht door monniken vanuit China naar Japan, waar deze vorm van schilderen werd opgenomen als beoefening in de zenkloosters. De van oorsprong Chinese schilderkunst werd tot de kern teruggebracht tot een spontane, op de concentratie en ademhaling gebaseerde kunstvorm om tot de essentie van het onderwerp te komen. Vooral de kloosters in de Rinzaitraditie ontwikkelden deze vorm van meditatief schilderen, maar later werd het ook actief door de Soto-zen beoefend.
De internationaal bekende soto-zen meester Beppe Mokuza Signoritti (zie www.sumi-e.nl) werkt ruim 30 jaar aan het overdragen van Sumi-e als onderdeel van de zen-meditatie.
In heel Europa geeft hij workshops, demonstraties en organiseert hij tentoonstellingen waarbij het mensen uitnodigt zelf ervaring op te doen in het schilderen gecombineerd met meditatie. Van 6 tot 11 februari 2024 komt hij naar Nederland voor een vijfdaagse workshop voor beginners en gevorderden.
‘Tien jaar geleden heb ik als beginnende zenbeoefenaar voor het eerst kennis gemaakt met het sumi-e schilderen in de zentraditie via een workshop van Beppe Mokuza. Inmiddels heb ik de ordinatie van zen-non ondergaan en is het schilderen, dat synchroon gaat met de ademhaling, een middel geworden om in een meditatieve vorm van concentratie te komen. Het maakt mogelijk dat ik dieper doordring in het hier-en-nu en hierdoor nemen mijn malende gedachten af. Alleen de penseel, de inkt, het papier, het vloeien van het water, het ontstaan van wat je schildert. Mijn zenbeoefening is niet meer los te zien van het sumi-e schilderen.
Persoonlijk ben ik erg geïnspireerd door het schilderen van de pruimentak. De Japanse pruim is het symbool van wedergeboorte, van een nieuw begin, van spiritueel ontwaken. Het is de eerste bloem na de winter, en deze bloem verschijnt als er nog sneeuw op de takken ligt. Het contrast tussen de bijna woeste en abstracte tak met de tere scheuten van de nieuwe groei en de dieprode bloemblaadjes, is telkens een nieuwe ervaring. Hoe de kleuren mengen, of juist ruimte openlaten voor het witte rijstpapier: elke tak is anders. De laatste tijd schilder ik de pruimentak op een Waaier van Ontwaken.
Het schilderen op de vouwen van de waaiers geeft telkens een verrassend effect aan de inkt. Elk moment is nieuw, uniek, fris. Een aanrader voor iedere zenbeoefenaar.’
Wie meer wil weten over hoe je sumi-e kunt leren schilderen, kan een mail sturen naar sonja@sumi-e.nl
Voor wie wil kennismaken met sumi-e: voor het jaar 2024 heeft Zen- en Sumi-e meester Beppe Mokuza een prachtige en unieke Sumi-e kalender ontwikkeld, met 12 oorspronkelijke sumi-e werken. Elke maand heeft een unieke afbeelding met een unieke betekenis. De kalender is een verrijking van het dagelijks leven voor mensen die geïnteresseerd zijn in zen en kunst, zie: https://www.sumi-e.it/nl/nl-home/2024calendar/
