De Boeddha zag het universum als een constant leeg proces, niet geschapen door enige creator, tijdloos, zonder obstructie, onbelemmerd, moeilijk waarneembaar, maar onweerlegbaar, onuitputtelijk en onstuitbaar. Afhankelijk ontstaan.
Paticca samuppada als onveranderlijk principe. Als natuurwet. Als kosmische wet. Als het fundamentele principe dat het bestaan een proces is van een veelheid van subtiele, niet verder analyseerbare elementen van materie, geest en externe krachten. Als de modus operandi waarop de dingen werken.
Met als conclusie dat wie de onderlinge verbondenheid van de dingen ziet (de heelheid van alles, van ontstaan en vergaan, van geboorte en dood), de Dhamma ziet.
Concreet: de beoefenaar die het proces van de vergankelijkheid van de verschijnselen (P. anicca) begrijpt én aanvaardt, begrijpt de leer van de Boeddha. En bevrijdt zichzelf uit dukkha.
Observeer dit proces. Onbevangen. Zoals het is. Zonder verlangen. Zonder afkeer. Kijk ernaar met de ogen van een Boeddha.
kees moerbeek zegt
‘Observeer dit proces. Onbevangen. Zoals het is. Zonder verlangen. Zonder afkeer. Kijk ernaar met de ogen van een Boeddha.’ Dank Guy.
De mens Boeddha zag dit proces niet opeens, er was geen openbaring. Hij kon er ook pas naar kijken met de ogen van een Boeddha toen hij aan het eind van dit pad was en dat eindigde niet met zijn Ontwaken.
Zeker ook voor hem en voor niet ontwaakten begon het daar pas, lijkt me. Hij was immers geen ego-tripper. Het zal en dit bedoel ik niet respectloos, maar sindsdien is het mensenwerk en nog meer dan het toch al was. Wees mens!
Wat vraag je van ons Guy? Met de ogen van een Boeddha te kijken, terwijl we aarzelend, met vallen en opstaan ons op een onzeker pad bevonden?
Mogelijk is het streven van het Achtvoudige Pad haalbaarder, met vallen en opstaan en Guanyin staat naast ons.
https://www.youtube.com/watch?v=4UK7w9SyKwU
Gassho
robq zegt
Het lijkt me heel moeilijk om dit te veralgemenen. Als tiener was mijn wezentje er al van overtuigd dat ‘het alles’ een steeds veranderend system was. Dit heeft me oa met leraars aardig wat moeilijkheden gegeven maar dit zien is steeds gebleven. Daarom is mijn bodymind ook systeemanalist geworden. Pas veel later, ongeveer zeven jaar geleden, kwam de ontdekking dat de Boeddha dit al heel lang geleden had gezien en het Anicca noemde. Wat een revelatie! De moderne neuropsychologie ziet dit nu vaak in termen van dominantie van linker/rechter hersenhelft. Het gaat te ver om hier dieper in te gaan. Maar ook het zogenoemde achtvoudige pad is ook een ‘systeem’, veel meer dan een ‘pad’ met zijn onderliggende processen. En de rechterhersenhelft ziet beide systemen gemakkelijker dan de linkerhersenhelft met zijn neiging tot verhalen, vaststellingen en uitleg. Hier komen we op de overstap waar ‘denken’ overgaat in ‘zien’. Daar waar het echte ‘mystieke’ inzicht begint. STEM wetenschappen ondersteunen ook Anicca maar het diepe inzicht komt waarschijnlijk pas met het ‘zien’ ervan.
Kortom, laat ons dit aub niet generaliseren want het is van persoon tot persoon anders. Vaak wordt dit bepaald door de balans tussen linker- en rechterhersenhelft. Door training kan dit trouwens verschoven worden. Want ook de hersenen en de resulterende mechanismen zijn natuurlijk ook onderhavig aan Anicca dat wel de motor van het universum lijkt, niets is immers niet-Anicca. En hier gaat mijn denken volledig mee met Guy die dit ook duidelijk ‘ziet’. Maar men kan inderdaad soms gemakkelijker beginnen met het achtvoudige pad als subsysteem. Person to person. Uiteindelijk zal men dan ook uitkomen bij Anicca.