De afgelopen tien jaar is het aantal dakloze mensen in Nederland verdubbeld en het aantal dakloze jongeren zelfs verdrievoudigd. Een onzichtbare crisis in eigen land. Daarom doen zeven organisaties een dringende oproep aan het kabinet, politici, bestuurders van zorg- en woningbouwverenigingen om het roer rigoureus om te gooien. Tijdens de Sleepout! op 10 oktober, Werelddaklozendag, bieden zij Maarten van Ooijen, staatssecretaris voor Volksgezondheid, een manifest aan.
In de huidige wooncrisis dreigen steeds meer jongeren in Nederland dak- of thuisloos te worden. De situatie is voor hen ronduit zorgelijk: met een groeiende bestaanszekerheidscrisis ligt een verdere toename voor de hand. Voor kwetsbare jongeren is de kans dakloos te worden nog eens extra groot. Verlies van een woning betekent voor hen het verlies van alle veiligheid en houvast. Geen basis om een leven op te bouwen en te dromen over de toekomst.
Gebrek aan betrouwbare cijfers
“De eerste 3 jaar sliep ik op een bank. Ik was uitgeschreven bij de gemeentelijke basisadministratie met bestemming buitenland”, vertelt ervaringsdeskundige Alexandra (24). Uit onderzoek van het CBS blijkt dat jongerendakloosheid sinds 2009 zeker is verdrievoudigd. Maar de werkelijke kennis over het aantal dakloze jongeren is gebrekkig. Hierdoor blijven veel jongeren buiten beeld en krijgen zij niet de hulp en begeleiding die ze nodig hebben om hun leven op te bouwen. Wij spreken daarom van een onzichtbare humanitaire crisis. Het gevoel van urgentie van deze verborgen crisis lijkt te ontbreken.
Om deze ontwikkeling onder de aandacht te brengen en een halt toe te roepen, luiden zeven organisaties gezamenlijk de noodklok: dit moet en kán anders. Daarom organiseert coalitie SamenThuis2030 maandag 10 oktober op Werelddaklozendag een Sleepout! in Den Haag. Zij overnachten op de Koekamp en presenteren een bijzonder programma met sprekers, muziek en een talkshow. In het manifest – dat ze aanbieden aan staatssecretaris van Ooijen – doen ze een dringend appel de handen stevig ineen te slaan en samen jongerendakloosheid in Nederland een halt toe te roepen.
“Negatief zelfbeeld blijft mij achtervolgen”
Het manifest bevat zeven verschillende zaken die aangepakt moeten worden om jongerendakloosheid te stoppen. Het gebrek aan woonruimte is daar één van, net zoals problemen op het gebied van financiële bestaanszekerheid, toegang tot zorg en de negatieve beeldvorming over dakloosheid – met alle schadelijke gevolgen van dien. “Al ben ik nu niet meer dakloos, het negatieve zelfbeeld dat ik heb opgelopen blijft mij altijd achtervolgen”, zegt ervaringsdeskundige Ashley (26).
Voorkomen is beter dan genezen
Belangrijkste oproep is dat partijen zich met elkaar richten op het voorkomen van jongerendakloosheid. Organisaties en ervaringsdeskundige jongeren roepen dan ook iedereen op zich aan te sluiten bij ervaringsdeskundigen, belangenorganisaties, beleidsmakers, bestuurders, mensen uit alle hoeken van Nederland en daarbuiten, om voor eens en altijd een einde te maken aan dakloosheid. Zodat er in 2030 geen jongere meer dakloos hoeft te zijn.
Over Samen Thuis 2030
SamenThuis2030 is een landelijke coalitie van mensen met ervaringskennis en belangenorganisaties die van onderop samenwerken om het beleid van dakloosheid in Nederland radicaal te veranderen. Coalitie SamenThuis2030 bestaat uit Jongerenpanel de Derde Kamer, Basisberaad (Rotterdam), Don Bosco Straatvisie (Amsterdam), KernKracht (Midden-Holland), Don Bosco, U2BHeard (Utrecht), Housing First Nederland, Straat Consulaat (Den Haag), en wordt ondersteund door Kansfonds.
In het Manifest staan de volgende eisen:
- Geef prioriteit aan jongerendakloosheid
Dakloosheid is geen natuurverschijnsel. De oorzaak en de sleutel naar de oplossing ligt besloten in politieke keuzes, duidelijke doelen en afspraken. Kijk niet langer weg, maar zet het bestrijden van jongerendakloosheid bovenaan de politieke agenda.
- Investeer in kennis over dakloosheid
Essentiële en betrouwbare kennis over de aard en omvang van jongerendakloosheid ontbreekt. Onbegrijpelijk, want hierdoor is effectief beleid maken onmogelijk. Breng dakloosheid in kaart, deel cijfers en toets nieuw beleid in de praktijk.
- Zet alles op alles om woningen voor jongeren te realiseren
Eerst een huis, daarna je leven op de rit. Dit Housing First-principe wordt eindelijk omarmd, dat is winst. Maar daarvoor zijn wel meer en passende woningen voor jongeren nodig. Met spoed!
- Zorg voor voldoende inkomen en voorkom schulden
Geen geld, geen huis. Zo simpel is het voor jongeren in een kwetsbare situatie. Kamers zijn onbetaalbaar. Zorg voor een minimumloon en uitkeringen die toereikend zijn om van rond de komen. Werk schulden weg en begeleid jongeren naar financiële zelfstandigheid.
- Maak zorg toegankelijk voor jongeren met risico op dakloosheid
Gezondheidszorg is een basisbehoefte én een grondrecht. Toch is toegang tot zorg nu vaak nog voorwaardelijk. Dat moet anders. Garandeer behoorlijke zorg voor alle jongeren. Voorkom dat kleine problemen grote problemen worden.
- Stop stigmatisering en criminalisering van dakloze mensen
Ieder mens verdient respect en een waardige behandeling. Toch hebben dak- en thuisloze jongeren veel last van stigmatisering; negatieve beeldvorming die hen bij voorbaat in een kwaad daglicht plaatst. Op straat, maar ook institutioneel. Bestrijd dit met prioriteit!
- Betrek jongeren bij het vinden van oplossingen
Beleid gaat vaak over de hoofden van jongeren heen. Terwijl de sleutel tot duurzame oplossingen altijd bij mensen zelf ligt. Laat jongeren participeren en geef ze medezeggenschap.
