Dharmapelgrim Yogi.
Er is tegenwoordig zoveel yoga aanbod dat je er duizelig van zou worden. Er is werkelijk van alles ‘te koop’. ‘Het is zo langzamerhand zelfs big-business: yoga-studio’s; yoga-retraites; yoga-vakanties; yoga-matjes; yoga-pakjes; yoga ditjes en yoga datjes tot yoga-thee en andere yoga-drankjes aan toe. Zet ergens ‘yoga’ voor en het verkoopt kennelijk. Het heeft allemaal nauwelijks tot niets met yoga te maken. Het meeste van wat men tegenwoordig ‘yoga’ noemt, is die aanduiding nauwelijks of zelfs helemaal niet waard. Vergelijk het maar met vanillevla: in de meeste verpakkingen waar ‘vanillevla’ opstaat, zit nauwelijks of zelfs 0,0% echte vanille maar surrogaat. In sommige producten zit zelfs bevergeil om de zaak op vanillesmaak te brengen. Het kan consumenten weinig schelen. Als het maar ‘lekker’ is. En net zoals er surrogaat vanillevla bestaat, bestaat er ook surrogaat yoga: een soort gymnastiek en acrobatiek, overgoten met een spiritueel sausje. Vooral dat spirituele sausje is uiteindelijk nonsens. Je kunt niet even een uurtje per week of zelfs een per dag ‘yoga doen’. Dat slaat nergens op. Je doet toch ook geen uurtje per dag aan “een goed mens” zijn? Wat doe je de rest van de dag dan?
Het aantal yoga-instructeurs en -instructrices is de laatste decennia explosief toegenomen en daarmee het aantal yogastudio’s ook. Tegelijk nam het niveau van wat al deze nieuwe instructeurs en instructrices over yoga wisten en verkondigden (en nog steeds verkondigen) almaar af. Laatst vertelde een man mij trots dat hij yoga-leraar was, maar op de vraag of je ook als lichamelijk gehandicapte yoga kunt beoefenen, antwoordde hij ontkennend. Daarmee bevestigde hij voor mij dat hij nonsens verkondigde. Hij zal zich daar waarschijnlijk volstrekt niet van bewust zijn geweest. Ook andere lieden die yogalessen geven kijken soms vreemd op als je vraagt of zij meer uitleg kunnen geven over Bhakti-yoga, Karma-yoga en ga zo maar door. Nee dus. Of je krijgt een soort ‘boekenwijsheid’ over je uitgestort. Je verneemt niets dat enigszins is doorleefd. Bhagavad Gita? Nooit van gehoord! Of wel van gehoord maar nooit gelezen. Of wel eens doorgebladerd, maar niets van begrepen.
Zoals ik al zei: Yoga is voor veel mensen een vooral een fysieke activiteit geworden, met allerlei voordelen. Ze leren zich ontspannen. Niks mis mee. Stressreductie? Belangrijk! Maar kom de meesten niet aan met moeilijke, spirituele achtergronden of diepere lagen. Daar zijn ze niet in geïnteresseerd. Vinden zij wat ik in de volgende afleveringen schrijf nonsens? Wie zal het zeggen.
In een commentaar op de Bhagavad Gita (hoofdstuk 3 vers 6) schrijft Bhaktivenanda: “ Iemand die zich als yogi voordoet, terwijl het hem in feite om zingenot begonnen is, moet wel de grootste bedrieger worden genoemd, ook al zegt hij wel eens filosofische dingen. Zijn yoga- en meditatie-vertoon heeft niet de geringste waarde.“ Ik ben het daar volledig mee eens.
In 1969 werd ik de jongste ‘yoga-leraar’ in Nederland. Het boekje “Zen Mind, Beginner’s Mind” van Roshi Shunryu Suzuki overtuigde mij er jaren later van dat het véél moeilijker is om leerling te blijven én ‘altijd beginner’ te zijn, dan ‘leraar’ of ‘docent’, in de waan dat je ‘een gevorderde’ bent. Pas als lichaam én geest hun individualiteit opgeven, kan er eenheid ervaren worden. Leren is lang niet altijd het “opdoen van kennis die je denkt nodig te hebben” maar juist het “loslaten van wat je méént te hebben”. Het kan in een oogwenk, maar vraagt tegelijk alle jaren, maanden, weken, dagen en uren die je leeft!
