Meer dan ooit vragen wij ons af: wat nu? Ons leven lijkt met de dag minder zeker, wat is het nieuwe normaal, wat is de nieuwe maat? Wie ben ik en wat draag ik bij?
“The knowing of oneself is the beginning and the end of all misery.” Jiddu Krishnamurti
We voelen ons onzeker over de toekomst, onze identiteit, de samenleving en alles wat zo snel verandert. Hoe krijgen we meer grip op de wereld waarin we leven, hoe maken we de connectie met het grotere geheel? Kunnen we als mensen omgaan met de grote problemen van deze tijd zoals klimaatverandering, de druk van social media en het misbruik van big data? Zijn deze problemen te groot of kunnen ook wij als individu iets bijdragen aan de oplossing?
Filosoof en publicist Jan Bor (1946) neemt ons in deze door de Boeddhistische blik uitgezonden vierdelige documentaire serie ‘Kan ik de wereld veranderen?’ mee op een zoektocht naar de relatie tussen het ‘ik’ en de wereld om ons heen. Hij spreekt daarover met spraakmakende experts die ons inspireren om onze problemen op een andere manier te bekijken en te benaderen. Experts uit o.a. de wereld van de cyberspace, psyche, spiritualiteit en filosofie, zoals: psychotherapeut Susan Bögels, internet kenner Douglas Rushkoff, boeddhistisch filosoof Jay Garfield en klimaatactivist Marjan Minnesma van Urgenda.
‘Er moeten een paar verstandige lui zijn die zeggen: dit gaan we doen.
– En dan graag een beetje slim leiderschap. […] Ze hebben het zichzelf nu natuurlijk al heel erg moeilijk gemaakt door gewoon niets te doen vanaf de jaren ’70. En in ieder geval niks vanaf 2015. Maar het kan nog steeds, en het kan ook nu nog steeds op een behapbare manier. We hadden vier decennia geleden al maatregelen moeten nemen. Maar dat hebben we niet gedaan. Want ons denken zat in de weg. Een bepaald soort denken waar we al vier eeuwen door worden bepaald.’ Marjan Minnesma.
De vraag ‘Wie ben ik?’ staat in deze serie centraal, zoals ook in iedere filosofie en wijsbegeerte. Een vraag die Socrates en de oude zenboeddhisten al bezig hield. Waarom is die vraag juist nu zo belangrijk? Omdat het denken over deze vraag een opening biedt naar een beter begrip van het menselijk bestaan en de wereld waarin wij leven. Als we de relatie tot onszelf begrijpen blijkt het mogelijk om anders naar schijnbaar onoplosbare wereldproblemen te kijken en dichter bij een oplossing ervan te komen.
‘Some people are optimistic about humanity’s capacity to learn from reflection and philosophy’.
Aflevering 2: CRISIS VAN DE VRIJHEID 17 september 2020
In het westen is onze individuele vrijheid heilig en gewaarborgd. Maar is dat nog wel zo in onze gedigitaliseerde samenleving? Opslaan van onze identiteitsgegevens; ‘Big data’ en algoritmes zijn steeds vaker de instrumenten van een verdienmodel. Wij wanen ons vrij op internet, maar worden onbewust beïnvloed door een kapitalistische ideologie. Hoe behouden wij onze vrijheid in deze digitale wereld?
Jan Bor spreekt over deze ‘crisis van vrijheid’ met Marleen Stikker, oprichtster Waag (Europees onderzoeksinstituut voor technologie en maatschappij), internet kenner Douglas Rushkoff en filosoof Peter Hershock.
“The fact that 90-something percent of media we see are owned by 4 or 5 major corporations who are just trying to extract value and deliver it to their shareholders, you no longer have a media environment that’s encouraging thinking and free will. And intelligence. You have a media space that’s encouraging conformity and mind control.” Douglas Rushkoff.
