Om een lang verhaal beknopt weer te geven: Rahoela wordt uiteindelijk monnik en Yasodharā een non. Zij sterft twee jaar eerder dan Boeddha, op 78 jarige leeftijd, in het jaar 485 voor Christus. Uiteraard wist niemand in hun tijd dat wij dat jaartal nu zo zouden schrijven. Als boeddhist zou je ook kunnen zeggen dat wij nu in het jaar 485 + 80 + 2023 – 34 = 2554 ná Boeddha leven. Waarom die min 34? Omdat Siddharta er 6 jaar over deed om Boeddha te worden, nadat hij op 28 jarige leeftijd Yasodharā met haar baby had laten zitten.
Over de Lotus-soetra (21): De parabel van de Parel
Wij kennen de uitdrukking: praten als Brugman. De Lotus-soetra heeft het over Poerna. Poerna is een bodhisattva met een gouden tong. Hij heeft – zoals dat hier heet – de gave van het woord. Hij is in staat om iedereen, maar dan ook letterlijk iedereen – zelfs de meest verstokte tegenstanders van boeddha’s leringen – te boeien met zijn verhalen.
Over de Lotus-soetra (20): De parabel van de Toverstad
Stel je zegt tegen een volgeling van Boeddha: ‘Luister eens, je denkt misschien dat de weg naar weet-ik-veel-waar-je-heen-gaat een plezierige en vooral zorgeloze reis is die je op een achternamiddag op de achterbank van een luxe limousine kunt afleggen met twee vingers in je neus, alleen omdat jij denkt dat Boeddha jouw chauffeur is… maar zo zit het niet echt in elkaar. De Boeddha die jij wilt volgen is geen chauffeur maar een gids zonder limousine, zonder ossenwagen … noppes.
Over de Lotus-soetra (19): Het Slotgebed
Hemelingen, vissers en lezers van het Boeddhistisch Dagblad zijn naar mijn (on)bescheiden mening één pot nat. Waar het op neerkomt is: kun je je iets waardevollers voorstellen dan het leren kennen van de WET, de onversneden enige eeuwige Waarheid? Kun je ooit iets waardevollers krijgen dan inzicht in hoe je je voor eens en altijd kunt bevrijden van de boeien van het lijden?
Over de Lotus-soetra (18): Overdrijven is ook een kunst
Kortom, overdrijven is een kunst die Shakyamuni tot in perfectie beheerste. Hij zou ook kunnen zeggen dat TIJD niet bestaat, of niet relevant is, of wat dan ook. Menigeen zou daarna zeggen dat de man van lotje getikt was; ze niet allemaal op een rijtje had; uit zijn nek kletste of iets anders.
Over de Lotus-soetra (17): Heil Boeddha!
In de Lotus-soetra belooft Boeddha dat iedereen de boeddhastaat zal bereiken. Om duidelijk te maken wat hij bedoelt, is het wellicht nuttig eens een eikeltje in de hand te nemen. In iedere eikel zit een eikenboom; in ieder beukennootje een beuk; in iedere zaadje uit een dennenappel een den, en in ieder minuscuul maanzaadkorreltje een prachtige papaver. Dat is met het blote oog natuurlijk niet te zien, maar wanneer de omstandigheden ernaar zijn en je de tijd hebt, dan…
Over de Lotus-soetra (16): De parabel van de kruiden
Wordt hij aanbeden. Zeker, net als Christus en allerlei moderne idolen. Is hij alwijs? Zal zeer zeker, maar wat betekent dat eigenlijk? Is dat volmaakt wijs of alleen maar heel erg slim? En wat is wijs? Ik houd het er op dat Boeddha door ervaring en een zeer goed verstand als geen ander wist wat juist was en wat niet.
Over de Lotus-soetra (15): De verloren zoon
Boeddha past zijn preken tactvol aan aan het niveau van de luisteraar of lezer. Alleen al daardoor toont hij zijn liefde voor iedereen. Het verschil met lieden die vooral van zichzelf houden, is onmiddellijk duidelijk: zij vinden dat luisteraars en lezers zich maar aan hen moeten aanpassen!
Over de Lotus-soetra (14): Boeddha straft niet.
Enfin, aan het einde van zijn dichterlijke herhalingen rond de parabel en alles daaromheen, geeft Boeddha aan waar iedereen die de Lotus-Soetra aan anderen wil overbrengen op moet letten, en wat iemand te wachten staat die negatief over de soetra bericht. Boeddha hamert erop de soetra niet te verkondigen aan lieden die een slechte geestesgesteldheid hebben en somt veertien vergrijpen – zonden – op tegen de geest van de soetra.
Over de Lotus-soetra (13): De parabel van het brandende huis
Boeddha redt zijn kinderen niet door zijn eigen kracht en bovenmenselijke vaardigheden in te zetten. Om allerlei redenen kan dat niet (bijvoorbeeld: de mensen zouden waarschijnlijk niet erg meewerken, eerder boos worden dat hij hen stoort in hun spel). De kinderen moeten zelf naar buiten komen.
Over de Lotus-soetra (12): Alleen voor bodhisattva’s
Het lijkt erop dat Boeddha vijf soorten rottigheid onderscheidde. Vijf soorten, in zijn tijd al! Verderf door (te) lange duur; door (te) korte duur; door verwarring; door meningsverschillen; en door ongelijkheid onder mensen. De volgorde van al die rottigheid is niet van belang.
Over de Lotus-soetra (11): Tactvolle aanpassing
Kan het Boeddha dan niks schelen dat er vijfduizend mensen vertrekken? Laat het hem onverschillig? Dat staat er niet! Hij laat ze gewoon gaan. Juist omdat hij met ze begaan is.
Over de Lotus-soetra (10): Mysticus en succesjager
In principe is het achtvoudige pad dus éénvoudig: ‘Boeddha! In alles, overal om je heen. Boeddha, Boeddha en nog eens Boeddha. Er is alleen maar Boeddha. … ‘ Dat was het refrein dat in vorige aflevering over de Lotus-soetra acht keer terugkeerde. Maar, waar waren we gebleven? We waren bij Manjushri die antwoordde op vragen van bodhisattva Maitreya en zich en passant natuurlijk ook tot alle andere aanwezigen op de Gierentop richtte. Ondertussen zat Shakyamuni zich nog steeds voor te bereiden op de belangrijkste preek van zijn leven.
Over de Lotus-soetra (9): Het achtvoudige pad
Shakyamuni Boeddha heeft het in de Lotus-soetra onder meer over het bewandelen van het achtvoudige pad. Daarmee bedoelt hij (denk ik, ik kan het hem niet meer persoonlijk vragen) dat er acht activiteiten zijn die je samen – eigenlijk tegelijkertijd – moet beoefenen om uit de ellende van het lijden te komen.
Over de Lotus-soetra (8): De vier edele waarheden
De eerste edele waarheid is die van het lijden. Het hele leven is een aaneenschakeling van lijden. Op allerlei manieren. Voor de meeste mensen begint het met bijvoorbeeld een klein lijden zoals het hebben van darmkrampjes, het doorkomen van tandjes en schrijnende billetjes, maar bij het opgroeien en ouder worden, komt daar van alles bij en achteraan, variërend van liefdesverdriet, echtscheiding en baanverlies tot chronisch ziekzijn, gezichtsverlies en verschrompeling.
Over de Lotus-soetra (7): Voorbereiding op de verkondiging
Boeddha is de wet en de wet is Boeddha. Zo is het altijd geweest, zo is het nu en zo zal het altijd zijn. Niets nieuws onder de zon.
Over de Lotus-soetra (6): Bronnen van Verdiensten
Nadat Boeddha zijn inleidende preek voor de Lotus-soetra heeft afgerond, gaat de op Gierentop verzamelde menigte verheugd en met een opgeruimd hart uiteen in broederschap. Ehh… en die Lotus-soetra dan? Nou, blijkbaar komen ze daar later weer voor terug, want ook die predikt Boeddha op diezelfde Gierentop, een van zijn lievelingsplekken om te preken.
Over de Lotus-soetra (5): Verdiensten
Waarom zou je proberen een voorbeeldige gelovige te zijn, als je zelf nul komma nul niks opschiet met een voorbeeldig gelovige te zijn? Nou, dat hangt er dus vanaf wat de kern is van wat je gelooft!
Over de Lotus-soetra (4): Vier wetten
Boeddha verklaart dat hij in de drie perioden dat hij predikte steeds hetzelfde heeft betoogt, zoals alle boeddha’s vóór hem dat ook hebben gedaan. Die drie perioden zijn: het prille begin, in het Hertenpark; daarna op allerlei verschillende plekken waar hij over twaalf oorzaken preekte, en tenslotte toen hij andere soetra’s de wereld in lanceerde.
Over de Lotus-soetra (3): Toestanden
Iemand die hongerig is, wil “hebben, hebben, hebben”. De een wil gewoon steeds méér van hetzelfde, de ander wil vooral steeds wat anders, maar ‘hongerig’ zijn betekent gewoon nooit tevreden zijn met wat er simpelweg al voorhanden is. Een hongerig persoon wil méér, nieuwer, anders, lekkerder, duurder, sneller (graag binnen 10 minuten bezorgd!) en ga zo maar door. Het aantal variaties is enorm.
Over de Lotus-soetra (2): Gierentop
Shakyamuni Boeddha hamert erop dat de leraren die zijn boodschap aan anderen gaan overbrengen, dat met spoed moeten doen. Dat betekent: zonder omwegen! Ik denk dan: dat hoef je Nederlanders niet te vertellen. Die zijn direct, op de man af.
Over de Lotus-soetra (1): Inleiding
De boeddhistische leer is moeilijk, heet het. Is dat zo? Of maken we het zelf moeilijk? Kan zomaar. Mijn ervaring is dat veel mensen geneigd zijn om alles wat gemakkelijk is af te wijzen, omdat het véél te simpel is om waar te zijn. Diezelfde mensen lijken alles wat moeilijk is te beschouwen als waar omdat het juist – soms onmenselijk en onbegrijpelijk – moeilijk is. “Waarom simpel doen als het moeilijk kan”, luidt het motto van de meesten. Best sneu, eigenlijk.
Wanneer ben je boeddhist?
Wanneer ben je eigenlijk boeddhist? Is dat een goede vraag of niet? En als het een goede vraag is, is er dan wel een goed antwoord op?
Over Theologie 48: De Toekomst
Niels Bohr, de beroemde Deense natuurkundige (1885 – 1962) zei het al: “Voorspellen is moeilijk, vooral als het om de toekomst gaat”. Of de kerk nog toekomst heeft, durf ik niet te zeggen. Ik weet ook niet of er in de toekomst nog pastorale zorg is. Zelfs op de vraag of godsdienst nog wel toekomst heeft, kan ik geen definitief antwoord geven. Op alle drie vragen wil ik alleen antwoorden: ik hoop het! En eerlijk gezegd, ik verwacht het eigenlijk ook wel. Maar het zal anders zijn, anders moeten zijn, dan het anno 2022 is.
