De Tibetaanse geestelijke leider de Dalai Lama noemt zichzelf in het kader van de sociaaleconomische theorie een marxist. Hij zei dat in een lezing voor studenten van de Presidency University in Calcutta (Kolkata) in India.
“We moeten staan voor een mensgerichte aanpak. Kapitalisme is goed, socialisme is prachtig. Wat betreft de sociaal-economische theorie ben ik een marxist, ben ik nog steeds een marxist. Veel marxistische leiders zijn nu kapitalisten in hun denken. Dat hangt af van motivatie en breder perspectief in hun denken (over het inrichten van de samenleving),’ zei de Dalai Lama. Hij hield de studenten voor een actieve rol te spelen bij het vormgeven van een niet-gewelddadige toekomst en het belang van het overbruggen van de kloof tussen rijk en arm. ‘In kapitalistische landen is er een groeiende kloof tussen rijk en arm. In het marxisme ligt de nadruk op gelijke verdeling en dat is belangrijk.’
Bron BNN
Jules Prast zegt
De Dalai Lama heeft dit vaker gezegd. Dat hij in sociaal-economisch opzicht meer gelijkheid bepleit, is te begrijpen, maar dat een spiritueel leider en boeddhist het historisch materialisme omarmt, blijft verbazing opwekken.
Kees Moerbeek zegt
‘…dat een spiritueel leider en boeddhist het historisch materialisme omarmt, blijft verbazing opwekken.’ Dat mag je uitleggen, Jules.
Binnen de SDAP waren er een aantal dominees actief, dus dat zou volgens jou ook niet kunnen.
Een vriend en politicoloog zei me ooit dat de Boeddha zijns inziens sociaal-democraat was.
Jules Prast zegt
Geen probleem, Kees:
In marxisme is geest een afgeleide van materie. In boeddhisme is dit precies omgekeerd.
De lineaire visie op de geschiedenis als een teleologisch proces waarin na een strijd om de productiemiddelen de dictatuur van het proletariaat zal zegevieren, verhoudt zich niet met het cyclische wereldbeeld van het boeddhisme.
Voorwaardelijk ontstaan en de vier Edele Waarheden leggen de focus van bevrijding in een compleet andere richting dan die het marxisme uitgaat.
De DL zou er bovendien goed aan doen zich bij de middenweg te houden in plaats van een voorkeur uit te spreken voor een controversiële politieke richting die waar deze is toegepast, een spoor van lijden door de geschiedenis heeft getrokken.
Kees Moerbeek zegt
In 1894 is de SDAP in Zwolle opgericht. In 1897 kwam de SDAP voor het eerst in de Tweede Kamer. Deze partij had twee vleugels een reformistische en een orthodox-marxistische vleugel (daaruit ontstond de SDP, de voorloper van de CPH en later de CPN).
Na WOII ontstond de PvdA, waarin SDAP’ers, christen-socialisten en vrijzinnig-democraten (= links-liberalen) opgingen.
Kun je me aangeven op welke manier de SDAP of de latere PvdA een spoor van lijden door onze samenleving getrokken heeft?
Samen met links-liberalen en vooruitstrevende christenen hebben sociaal-democraten gezorgd voor de verbetering van het lot van de werkende klasse aan het begin van de vorige eeuw enzovoorts enzovoorts. Ik zie dat niet als een spoor van lijden. Wat deze gedreven idealisten gedaan hebben, heeft niets met de Vier Edele Waarheden te maken?
Jammer dat je Marx over een kam scheert met marxisten, marxistisch-leninisten en communisten (zoals de bolsjewisten zich gingen noemen) en je ziet geen onderscheid?
‘In marxisme is geest een afgeleide van materie. In boeddhisme is dit precies omgekeerd.’ Knap om dat onderscheid te kunnen maken, maar gelukkig hield de Boeddha zich niet met dit soort ‘onderscheid’ bezig. Hij had wel wat anders te doen :-)
Karin Armstrong heeft veel geschreven over de Spiltijd, een unieke tijd in de geschiedenis van de mensheid. Deze culturele omwenteling is met name ontstaan door de overgang naar een agrarische samenleving waardoor grote welvaart ontstond. In deze tijd ontstond het boeddhisme, dat nauw verbonden is met het ontstaan van (handels)steden in India. Wat was er nu eerst de geest of de materie, die aanleiding tot deze enorme omwenteling gaf? Ik zou het niet weten.
Hoe verloopt de geschiedenis: lineair of cyclisch en wat in het verschil? Ik zou het niet weten en vraag me af of het te weten is. De vinger is de maan niet, denk ik altijd maar.
Zelfs nu het communisme op sterven na dood is, tuin je nog steeds in hun propaganda en hun claimen van het gedachtengoed van Marx. Jammer, Jules.
Natuurlijk mag je de DL terecht wijzen, Jules, maar….
Jules Prast zegt
Beste Kees,
Even kort en puntsgewijs:
1. Gevraagd naar welke vorm van marxisme hij aanhangt, heeft de Dalai Lama zichzelf nog in 2013, in een interview met Tricycle, een communist genoemd.
2. Ja, marxisme en communisme hebben een rol gespeeld bij de emancipatie van de arbeiders.
Maar paradoxaal genoeg is er geen andere politiek-maatschappelijke ideologie uit naam waarvan zoveel mensen zijn uitgemoord, verhongerd, gedeporteerd, gevangen gezet, gemarteld en anderszins ontrecht als juist dat communisme.
3. Karen Armstrong is buitengewoon deskundig op het gebied van de geschiedenis en de typologie van religies, maar haar hypothese over de ‘Axial Age’ is een (omstreden) theorie, een verklarend model dat je niet voetstoots moet aannemen voor de werkelijkheid van een voorbije tijd.
4. Van de cyclische kosmologie van het boeddhisme zijn ‘draaien aan het dharmawiel’ en wedergeboorte in zes rijken (levenswiel) duidelijke uitdrukkingen.
Een uitdrukking van modern, ‘wetenschappelijk’ en lineair denken is vooruitgangsgeloof, voor velen in onze tijd zo vanzelfsprekend dat we het niet eens herkennen als geloof, als onze ‘mythe’.
5. Geest en materie zijn geen historische determinanten, maar filosofische categorieën. Als je daar het onderscheid niet tussen kunt maken, ga ik me afvragen wat je dan eigenlijk begrijpt van de leringen van de Boeddha die zich daar wel degelijk mee bezighield (skandha’s, twaalf schakels van voorwaardelijk ontstaan, meditatie, jhana’s, etc. etc.).
6. Wat je aan onze gedachtenwisseling kunt aflezen, is met hoeveel onduidelijkheden en interpretaties ‘het’ boeddhisme is omgeven. Er is nog veel werk aan de winkel en we moeten nog het nodige in elkaar investeren voordat we in de boeddhistische wereld kunnen doorgronden wie er nu eigenlijk van welke definitie van de situatie uitgaat. Maar misschien komt dit ook doordat boeddhisme bij ons met een historie van krap twee eeuwen nog een relatief jong verschijnsel is.
Met vriendelijke groet,
Jules
Kees Moerbeek zegt
Dank, Jules dank dat je me terechtwijst. Ik ben inderdaad nogal traag van begrip
:-(
‘5. Geest en materie zijn geen historische determinanten, maar filosofische categorieën. Als je daar het onderscheid niet tussen kunt maken, ga ik me afvragen wat je dan eigenlijk begrijpt van de leringen van de Boeddha die zich daar wel degelijk mee bezighield (skandha’s, twaalf schakels van voorwaardelijk ontstaan, meditatie, jhana’s, etc. etc.).’
Kees Moerbeek zegt
Jules, dit leek me wel passend :-) https://www.youtube.com/watch?v=aPANnVPHd3w
Jules Prast zegt
Beste Kees, mijn verontschuldigingen voor de zin “dan ga ik me afvragen wat je dan eigenlijk begrijpt van de leringen van de Boeddha”. Dit vind ik bij nader inzien een te scherp geformuleerde, onaardige suggestie die je niet verdient. Deze suggestie is in de vuur van de discussie rond het middernachtelijk uur te snel uit mijn pen gekropen en dat betreur ik. We mogen het hier misschien niet eens zijn, maar op grond van je andere bijdragen (waar ik vaak veel van leer) twijfel ik geen moment aan je kennis van en passie voor de Dharma. Nogmaals mijn excuses hiervoor _/\_