DeGoedeZaak: ‘Weet jij wat de plannen zijn van dit kabinet? We weten dat de VVD het demonstratierecht wil inperken [1], dat we van Omtzigt meer Nederlandse kinderen moeten krijgen [2] en dat er zo’n 1 miljard bezuinigd kan worden op hoger onderwijs [3]. Teleurstellend, maar helaas niet verrassend. Sinds november volgen we in Nederland hetzelfde draaiboek als in landen waar extreemrechtse partijen de overhand kregen: het zogenaamde playbook van extreemrechts.
In de VS, Hongarije en Polen zagen we de opmars van autoritaire en extreemrechtse regeringen. Steeds werden dezelfde stappen doorlopen: de vrijheid van burgers om hun stem te laten horen werd ingeperkt: het wordt steeds lastiger om de staat via het recht of demonstraties de staat ter verantwoording te roepen, en de vrije pers wordt verzwakt. Zodra die fundamenten zijn aangetast, wordt het concentreren van macht en het uitvoeren van eerder ondenkbare plannen flink eenvoudiger.’
Onze rechtsstaat is (volgens DeGoedeZaak) een stuk minder stevig dan de Poolse, waar het recht een stuk sterker verankerd staat. Ondanks dat, werd in Polen toch de publieke omroep afgeschaft. Nu de democratische coalitie, samen met het maatschappelijk middenveld, eindelijk de publieke omroep heeft teruggewonnen, zien we hetzelfde gebeuren in Slowakije: daar is staatsmedia nu de norm. In Hongarije en de VS zijn rechters aangewezen die goed de agenda van Orbán en Trump dienen, en in Bulgarije zijn LHBTI-uitingen op scholen verboden. Hoewel de volgorde en vorm van het playbook per land en context verschillen, zijn dezelfde stappen telkens duidelijk te herkennen.
DeGoedeZaak: ‘Het is aan organisaties en burgers van progressief Nederland, om niet overrompeld te worden door de tactieken van extreemrechts. Daarom is het essentieel dat we allemaal snappen wat extreemrechtse politiek in de hand werkt. Van journalist tot lezer, en van burgers in een bevoorrechte positie tot groepen die als eerste geraakt worden.’
Klik hier om het playbook te lezen
Ger Kort zegt
Opmerkelijk artikel.
Persoonlijk zie ik uitsluitend Plato’s democratische beest in volle glorie met overwegend socialistisch georiënteerde politici. Conservatieve politici zijn er nagenoeg niet meer en extreemrechtse politici al helemaal niet meer. Wel extreemlinkse politici, die zijn er ruim voldoende.
Misschien is het een kwestie van definiëring.
Henk van van Kalken zegt
Je stellingname wordt gelogenstraft door de opkomst van rechtsextremisme en populisme (het verschil is me niet altijd even duidelijk) in diverse landen in Europa. Democratie, rechtsongelijkheid en humaniteit komen steeds meer onder druk te staan.
Extreemlinkse politici, ik zou er best wel eens één willen ontmoeten, maar ik ken ze niet.
Ger Kort zegt
Wat ik al aangaf: Misschien is het een kwestie van definiëring.
Het gaat te ver hier om dat te specificeren. Ieder mens kijkt daar op zijn eigen manier naar.
We hebben nu eenmaal het Gouden Miljard in het westen (Amerika en Europa) en de Rest (7 miljard mensen). Het kan even duren maar de Rest komt eraan. Linksom of rechtsom. Vermoed wie gaat inleveren en heel veel ook. But not Today.
Henk van van Kalken zegt
Kan me goed vinden in het artikel. Na de verkiezingen in Frankrijk ben ik begonnen aan een niet-afgemaakte column over extreem rechts en populisme. Ik ben gestopt, voor ik de nuancering uit het oog begon te verliezen.
Verkiezingen in Frankrijk
Afgezien van de uitkomst van deze verkiezingen: het is bizar dat de nazaten van hen die in augustus 1944 van de nazi’s bevrijd werden, en die daar uitzinnig blij omwaren, massaal stemmen op een gruwelpartij als die van Le Pen en trawanten, met uitgesproken fascistische kenmerken. Een grove balans van WO II: 55 Miljoen doden verder en niet te beschrijven leed bij slachtoffers en nabestaanden.
En dat we qua stemgedrag hier in Nederland hetzelfde doen. En in België. En… ga zo maar verder.
Kenmerken: wij/zij-denken, de schuld van alles extern zoeken en bij voorkeur hiervoor groepen aanwijzen. Buitenlanders. Niemand bedenkt dat zij hetzelfde zijn als wij. Hun bloed en organen zouden de levens van boze, witte mannen (en vrouwen) kunnen redden. Een ‘gemeenschappelijke’ vijand kiezen, in dit geval ‘de elite.’ Met vereenvoudigde kretologie one-liners op de onderbuiken en onderbroeken van ‘het volk’ richten. Een versimpelde definitie van het begrip ‘vrijheid’ als een onwelriekende scheet op de wereld loslaten. Weldenkendheid en humanitaire beginselen ontbreken volledig en worden ingeruild voor gebral dat niet wezenlijk verschilt van dat van Hitler en zijn trawanten. Ik ben blij dat ik door mijn leeftijd het waarschijnlijk allemaal niet meer hoef mee te maken. Maar arme kinderen en kindskinderen!
Symptomen van de huidige politieke en (letterlijk) giftige atmosfeer? Naast de welhaast onversneden etniciteit? Het milieu ‘hobby van drammers’) wordt verder verziekt, het klimaat hetzelfde, terwijl iedereen de gevolgen al dagelijks in de weersomstandigheden kan zien, de ijskappen die smelten, massale sterfte onder dieren, waarvan de bijen ongeveer het meest alarmerend zijn. Einstein zei ooit dat als je de mensheid wilt uitroeien, je het beste met de bijen beginnen kan. Hij wist natuurlijk niet dat je dan het beste kunt beginnen met massaal op populistische partijen te stemmen. Verharding van het debat, met scheldpartijen en bedreigingen. En humanitaire beginselen moeten op de zijkant van een bierfiltje kunnen worden geschreven.
Ik ben niet gelovig, maar denk wel eens: ‘Van de populisten, verlos ons, Heer!’
Dat zou een (de)Goedezaak zijn.
Emma Bresser zegt
De grote Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900) geeft in zijn Lenzer Heide-ontwerp (10 juni 1887) aan, dat het nihilisme zich zal ontwikkelen in de Europese beschaving in de komende eeuwen. Uiteindelijk zal dit leiden tot een totale catastrofe.
Als mensen de waarde van de waarheid zullen bevragen, is deze catastrofe van Nietzsche opportuun geworden.
Voor de catastrofe van Nietzsche zullen er allerlei vormen van nihilisme de kop opsteken. Eén daarvan is het actief nihilisme. Extreemlinks en extreemrechts kan men zien als elementen van actief nihilisme. Ze zijn gelijk maar onderscheiden zich door een specifiek narratief. Dit narratief is gebaseerd op rancune. De Duits-Amerikaans Joodse filosofe Hannah Arendt (1906-1975) duidt deze rancune in haar boek ‘The Burden of Our Time’ (1951) als de gemoedsgesteldheid van de moderne mens.
De Franse filosoof Alain Finkielkraut (1975-) heeft zich in zijn boek ‘De verloren beschaving’ (1997) naar aanleiding van de genoemde rancune van Arendt zelfs afgevraagd of de twintigste eeuw overbodig was. Finkielkraut’s stelling: ‘De gebeurtenissen zijn niet hevig genoeg geweest om de moderne mens aan het wankelen te brengen’
De oorlog in Oekraïne bevestigt Finkielkraut’s stelling.
De vraag is nu: ‘Wordt de eenentwintigste eeuw ook overbodig?’
Ger Kort zegt
Interessante reactie.
Vooral Nietzsche’s nihilisme, door hem voorspelt eind vorige eeuw, is naar mijn idee spot on. Voor geïnteresseerde lezers wil ik graag verwijzen naar het prachtige boek, Het Europese nihilisme, 2022 uitgeverij Boom, van emeritus hoogleraar en Denker des Vaderlands Paul van Tongeren. In dit boek wordt Nietzsche’s nihilisme overzichtelijk, toegankelijk en uitvoerig uitgelegd. Voor mij was het een enorm genoegen dit boek te lezen en te bestuderen.
Aandachtspuntje: de geboortedatum van Alain Finkielkraut is 1949. Neem aan een “slip of the pen”.