Voormalige president China in Spanje aangeklaagd voor genocide in Tibet

De International Campaign for Tibet heeft begin dit jaar in het Nationale Hof van Spanje een getuigenverklaring afgelegd over de directe verantwoordelijkheid van de Communistische Partij-leiders voor het beleid in Tibet. Dit vormt een onderdeel van een baanbrekende rechtszaak onder het principe van “universele jurisdictie”, een doctrine die rechtbanken een grotere reikwijdte dan de nationale grenzen geeft in gevallen waarbij staten zich schuldig maken aan marteling en terreur. De zaak brengt Spaanse advocaten en Tibet activisten dichter bij hun doelstelling om arrestatiebevelen te laten uitvaardigen voor een aantal Chinese leiders over hun beleid in Tibet.

Hetzelfde Spaanse team van deskundigen gaat in beroep tegen de opschorting van een tweede rechtszaak over Tibet. Deze rechtszaak is opgeschort ten gevolge van een wetswijziging van de Spaanse regering na directe klachten van China. Alan Cantos van het Tibet Support Committee in Spanje (Comite de Apoyo Al Tibet) vertelde ICT: “Na het verliezen van ons beroep bij de Hoge Raad, gaan we nu in hoger beroep bij het Constitutionele Hof van Spanje. Het principiële argument vormt de schending van de grondrechten in het hele proces en we verzoeken heropening van de zaak.” Advocaten voor het Tibet Support Committee hebben nu een document van meer dan 60 pagina’s bij het hof ingediend met gedetailleerde juridische bezwaren tegen het seponeren van de zaak. ICT had ook in deze zaak een getuigenverklaring afgelegd, samen met Tibetaanse getuigen (ICT Blog: In Search of Justice: Getuigen over Tibet in Madrid).

ICT’s verklaring: “De bevelstructuur in de Volksrepubliek China en de directe verantwoordelijkheid van de Chinese leiders voor de internationale misdrijven, die in Tibet zijn gepleegd”, werd gepresenteerd voor de rechtbank Audiencia Nacional Nº 2 op 26 oktober. Kate Saunders, ICT Communications Director, werd door de rechtbank opgeroepen om het rapport op 28 december (2012) ten overstaan van een van de meest gekwalificeerde rechters van Spanje, rechter Ismael Moreno, te valideren. Rechter Moreno aanvaardde ook aanvullende documenten van ICT, waaronder een nieuw rapport over zelfverbrandingen in Tibet en het Chinese beleid, getiteld ‘Storm in the grasslands‘ (ICT Verslag: Storm over de graslanden: Zelfverbrandingen in Tibet en het Chinese beleid).

Jose Elías Esteve Molto, de belangrijkste onderzoeks-advocaat en initiator van beide rechtszaken, en Alan Cantos van Comite de Apoyo Al Tibet (CAT) in Madrid, Spanjes Tibet Support Committee, die het pionierswerk heeft gedaan in de twee Tibet rechtszaken, zei: “We blijven streven naar universele rechtvaardigheid als de enige methode voor het verkrijgen van strafrechtelijke aansprakelijkheid van de belangrijkste leiders van de Chinese Communistische Partij, en dit rapport is een stap in deze richting.”
Tsering Jampa, Executive Director van International Campaign for Tibet in Europe, zei: “Het is een voorrecht voor ICT om via deze juridische mechanismen de gelegenheid te krijgen om op het hoogste niveau in China verantwoordelijkheid  na te streven voor het mislukte beleid van de communistische partijleiding in Tibet. Ons rapport geeft de details aan van de bevelstructuur met betrekking tot het specifiek beleid in Tibet, laat zien hoe de functies van de Communistische Partij die van de Chinese staat op alle niveaus overschrijden. Op verzoek van de advocaten, noemden we specifieke leiders, waaronder Hu Jintao en Jiang Zemin en toonden hun connecties met Tibet en specifieke verantwoordelijkheden aan.”

Deze tweede op 5 augustus 2008 door Rechtbank Nº 1  toegelaten rechtszaak was opgeschort nadat de Chinese regering een justitieel verzoek om Chinese ambtenaren te laten getuigen voor de rechtbank in Madrid verwierp. Daarbij eiste de Chinese regering, dat de Spaanse regering het onderzoek van het Spaanse Hooggerechtshof naar misdaden tegen de het Tibetaanse volk zou blokkeren en noemde het een “vuile rechtszaak.” (ICT Report: China dreigt Spanje over Tibet rechtszaken; Rechter kondigt uitbreiding van de gevallen met het Nangpa schietincident). Een aantal rechters had bezwaar gemaakt tegen de beslissing om de zaak seponeren.

De twee Tibet rechtszaken zijn het resultaat van jaren van toewijding en expertise van Jose Elías Esteve Molto, een hoogleraar internationaal recht aan de Universiteit van Valencia, en Alan Cantos van het Spaanse Tibet Support Committee. Alan Cantos legde uit: “We wilden de mechanismen onderzoeken waarmee we Chinese leiders verantwoordelijk kunnen maken en rechtvaardigheid voor het Tibetaanse volk kunnen nastreven, zoals die bestaan binnen de mechanismen van het internationaal recht. Zoals de Dalai Lama heeft vele malen benadrukt dat verantwoording op alle niveaus in de Tibetaanse kwestie belangrijk is. En naar onze ervaring is in tal van overgangs-en traumatische omstandigheden van staten, zoals recentelijk in Spanje, dit een noodzaak voor de opbouw of reconstructie van een echte democratie.”

Rechtszaken op grond van universele jurisdictie zijn in Spanje aangespannen sinds een groep van progressieve Spaanse advocaten samen een rechtszaak begonnen tegen de Chileense dictator Augusto Pinochet, die de leiding had over een 17-jarige bewind van terreur en buitenlandse moorden in opdracht. De arrestatie van Pinochet in Londen in 1998 was het resultaat van een één jaar lange juridische strijd door Madrid rechter Baltasar Garzón om Pinochet verantwoording te laten afleggen voor de wreedheden die volgden op zijn ten val brengen van de regering van Salvador Allende. Pinochet, die in 2006 stierf, werd vervolgens door het Verenigd Koninkrijk vrijgelaten “op humanitaire gronden” als laatste mogelijke politieke redmiddel en stond hem toe om terug te reizen naar Chili, maar de Britse rechtbank had toen al ingestemd met zijn uitlevering om in Spanje terecht te staan en het precedent was gezet. Het was de eerste keer dat een aantal Europese rechters het principe van universele jurisdictie toepasten en zich bevoegd verklaarde om door voormalige staatshoofden begane misdaden te beoordelen, ondanks lokale amnestiewetten.
Bron CAT  en ITC.