China’s beleid om megadammen te bouwen in Tibetaanse rivieren en de hulpbronnen te ontginnen riskeert een sociale en milieucatastrofe in Tibet en in heel Azië. Dit staat in een nieuw rapport dat vandaag is uitgebracht door Free Tibet’s onderzoekspartner Tibet Watch en onderzoeksorganisatie Turquoise Roof.
Bezetting van Tibetaanse rivieren: China’s hydropower ‘battlefield’ in Tibet wordt uitgebracht op de driemaandelijkse verjaardag van zeldzame, grootschalige protesten in Dege County in het oosten van Tibet in februari 2024. Die maand protesteerden honderden Tibetanen tegen de geplande Kamtok hydro-elektrische stuwdam, ondanks de risico’s voor hun veiligheid. Als de stuwdam doorgaat, dreigen lokale bewoners massaal te worden verdreven en hun huizen onder water te lopen. Ook worden ten minste zes Tibetaanse boeddhistische kloosters bedreigd, waarvan sommige 14e-eeuwse boeddhistische fresco’s van onschatbare waarde bevatten die de Culturele Revolutie hebben overleefd, maar nu met vernietiging worden bedreigd.
Als reactie op deze protesten hield de politie honderden Tibetanen aan en sloeg de demonstranten zo hard dat ze in het ziekenhuis belandden. Het gebied werd vervolgens afgesloten, paramilitairen werden ingezet en verdere communicatie met de buitenwereld was onmogelijk. Sinds eind februari zijn er geen foto’s of video’s meer uit het gebied opgedoken.
In het tweede deel van het rapport wordt de bredere context beschreven, waarbij wordt opgemerkt dat de enorme Kamtok dam zelf slechts een van de 13 geplande dammen is in de bovenloop van de Drichu (Ch: Yangtse) rivier en dat China de bouw van dammen in alle rivieren die in Tibet ontspringen aan het forceren is. De dammen maken deel uit van een langetermijnplan om belangrijke Chinese industriecentra zoals Chengdu en Chongqing van water en elektriciteit te voorzien ten koste van de Tibetanen op het platteland, die met miljoenen van hun weilanden zijn verdreven om plaats te maken voor winnings- en energieprojecten.
Acht van ’s werelds grootste riviersystemen stromen uit gletsjers op het Tibetaanse plateau en zijn een essentiële hulpbron voor de dichtbevolkte naties eromheen. Dit staat nu op een kantelpunt nu wat ooit een van de meest ongestoorde omgevingen op aarde was, nu wordt verstikt door dammen en wordt bedreigd door een toename van het aantal aardverschuivingen en voedselonzekerheid als gevolg van de massale verplaatsing van Tibetanen die al generaties lang de weilanden beheren.
Negatieve gevolgen
Voor het eerst reikt de bouw van dammen in China nu stroomopwaarts naar de bronnen van de grote wilde rivieren in Azië, in landschappen die voorheen tot de minst verstoorde habitats op aarde behoorden. De geplande Kamtok dam in de bovenloop van de Yangtze (Drichu in het Tibetaans) riskeert een cascade van negatieve gevolgen, zowel op het plateau als stroomafwaarts in China.
Het beleid voor de bouw van dammen wordt rechtstreeks aangestuurd door de Chinese regering en door gigantische energieconglomeraten die in handen zijn van de Chinese Communistische Partij, waaronder Huaneng en Huadian. In het rapport wordt benadrukt dat Huadian in maart 2024 een samenwerkingsovereenkomst heeft getekend met de Duitse multinational Siemens Energy.
Het rapport is gebaseerd op een schat aan bronnen, waaronder Tibetaanse bronnen, Chinese overheidsaankondigingen en aanbestedingsdocumenten, satellietbeelden en de kennis van onderzoeker en Tibetaans milieudeskundige Gabriel Lafitte. Het verslag gaat vergezeld van een 3D-satellietkaart waarop de belangrijkste locaties met betrekking tot de Kamtok-dam en de protesten van de bewoners van Dege County zijn aangegeven.
Occupying Tibet’s Rivers sluit af met een gedetailleerde reeks aanbevelingen aan actoren op elk niveau, van internationale regeringen en de Verenigde Naties tot milieu- en culturele rechtengroeperingen. Hierin wordt gewaarschuwd dat door het winningsbeleid van China ‘levens, bestaansmiddelen en de onvervangbare boeddhistische cultuur en landschappen van Tibet precair in de balans hangen’.
