Veel kwetsbare natuur staat ernstig onder druk en raakt mogelijk onherstelbaar beschadigd als de stikstofneerslag niet voor eind 2025 drastisch naar beneden gaat. Sommige natuur kan op termijn zelfs verdwijnen. De overheid doet echter nog steeds te weinig om de Nederlandse natuur te beschermen tegen de te hoge stikstofuitstoot. Dat blijkt uit doorrekeningen van Greenpeace op de aanpak piekbelasters, die het kabinet eind vorige week presenteerde.
Er wordt niet alleen aantoonbaar te weinig gedaan om de meest kwetsbare natuur op tijd te redden. Ook is de stikstofaanpak van het kabinet veel te vrijblijvend, omdat veel plannen nog niet concreet zijn uitgewerkt en er geen dwingende maatregelen worden genomen. Er moet met spoed een pakket met bewezen effectieve maatregelen worden vastgesteld waarmee de stikstofuitstoot voor eind 2025 gegarandeerd wordt teruggebracht. Dat eist Greenpeace in een sommatiebrief aan de minister voor Natuur en Stikstof en de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Als het kabinet hier geen gehoor aan geeft, start Greenpeace Nederland een rechtszaak.
Maatregelen tot eind 2025 blijken ontoereikend
De Nederlandse Staat heeft de juridische verplichting volgens de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn om de natuur te beschermen. Vier jaar na de PAS-uitspraak van de Raad van State is er nog steeds amper vooruitgang geboekt in het terugdringen van stikstof. Andy Palmen, directeur Greenpeace Nederland: ‘De minister durft het nog steeds niet aan om dwingende maatregelen te nemen die effectief gaan helpen. Het beleid dat er nu ligt is een stapel goede voornemens zonder enige dwang. Onze doorrekeningen laten zien dat de maatregelen die met enige zekerheid voor eind 2025 worden genomen te weinig effect hebben om de meest kwetsbare natuur te redden. Daarom stappen we naar de rechter als het kabinet niet alsnog actie onderneemt.’
‘De tijd van pappen en nathouden ten koste van de natuur is echt voorbij. De minister moet per direct zorgen voor bewezen effectieve maatregelen zoals het intrekken van vergunningen van piekbelasters. Ook moet ze veel meer doen, bijvoorbeeld het instellen van een maximaal aantal dieren per hectare, of het opkopen van bedrijven die toch al wilden stoppen. Als we de natuur op korte termijn redden, geeft dat ruimte voor de energietransitie en het bouwen van woningen. En voor blijvende boeren om de komende jaren de omslag naar ecologische landbouw te maken’, aldus Andy Palmen.
De meest kwetsbare natuur lijdt al decennialang onder de veel te hoge stikstofneerslag en verslechtert steeds verder. Voorbeelden van habitats die ernstig onder druk staan zijn veengebieden zoals de Alde Feanen. De oude eikenbossen en heischrale graslanden op de Veluwe kunnen zelfs verdwijnen. In totaal gaat het om in ieder geval 14 verschillende habitats waarvoor de stikstofneerslag voor eind 2025 drastisch naar beneden moet, anders bestaat de kans dat deze onherstelbaar beschadigd raken. Daarvoor waarschuwen vooraanstaande ecologen, waaronder Roland Bobbink. In 2022 toonde hij in het rapport ‘Herstelbaarheid van door stikstofdepositie aangetaste Natura 2000-habitattypen’ al aan dat het voor 14 natuurtypen nu of nooit is. Een Quickscan van de Taakgroep Ecologische Onderbouwing heeft het aantal habitats zelfs nog uitgebreid en daar drie leefgebieden aan toegevoegd. Roland Bobbink, ecoloog: ‘De stikstofdepositie is al 15 jaar niet meer gedaald en nog steeds veel te hoog. Haast is geboden, de natuur kan echt niet langer wachten, anders zijn desastreuze en onomkeerbare gevolgen niet meer te voorkomen.’
