Het bestrijden en voorkomen van klimaatverandering is een van de grootste uitdagingen waarmee de wereld wordt geconfronteerd. In een rapport van de Verenigde Naties wordt gewaarschuwd dat de uitstoot van broeikasgassen als gevolg van menselijke activiteit een recordhoogte heeft bereikt.
Het zijn de toekomstige generaties die met de ergste gevolgen te maken zullen krijgen. De kinderen van vandaag zullen een cruciale rol spelen bij de bescherming van het milieu. Daar kan (boeddhistisch) onderwijs bij helpen. Taiwan, een land met 24 miljoen inwoners, lijkt een goed voorbeeld van hoe kinderen kan worden geleerd zorg te dragen voor hun milieu.
De luchtkwaliteit in de steden was in de jaren negentig gevaarlijk slecht, een derde van de rivieren was vervuild en afval kwam vaak niet op de stortplaats terecht. Dat is veranderd, Taiwanezen zijn nu trots op de natuurlijke schoonheid van hun eiland en op hun succes bij het beschermen van het milieu. Het land staat vooral bekend om zijn hoge recyclingcijfers en zijn uitgebreide sorteersystemen.
In Taiwan is meer dan een derde van de volwassenen boeddhist, waardoor het een belangrijke culturele kracht is. Boeddhistische groeperingen hebben een voortrekkersrol gespeeld bij de inspanningen om voor het milieu te zorgen. Een van hun inspanningen is het uitbrengen van boeddhistische literatuur voor kinderen waarin de zorg voor het milieu tot uiting komt.
Prentenboeken over dit onderwerp hebben twee benaderingen: In het ene dienen bodhisattva’s – wijze en machtige bovennatuurlijke wezens die in de wereld kunnen verschijnen om mensen te helpen – als model voor kinderen wat betreft de manier waarop zij het milieu beschermen. In het boek “Samantabhadra Bodhisattva’s Grote Strijd tegen het Vuilnismonster”, gepubliceerd door de boeddhistische organisatie Dharma Drum Mountain, wordt op de eerste bladzijde van het verhaal een bodhisattva voorgesteld die de vervuilde wereld wil omvormen tot een zuivere wereld.
In dit geval staat het boeddhisme centraal in het verhaal, en wordt het schoonmaken van vervuilde ruimten een metafoor voor spirituele zuivering. De lezer kijkt naar een bodhisattva of Boeddha als gids, en wordt geïnspireerd om actie te ondernemen.
Maar in andere gevallen gebruiken boeddhistische organisaties geen figuren als bodhisattva’s om te onderwijzen over milieuactivisme. De verhalen zijn misschien niet duidelijk boeddhistisch, maar bieden milieueducatie in de context van een bredere boeddhistische opvoeding. Een boeddhist zijn, betekent met andere woorden het milieu kennen en respecteren.
Het boek “Record of the Wanderings of a Plastic Bag”, uitgegeven door een grote boeddhistische organisatie, gaat nog een stap verder door andere perspectieven te presenteren. Er is een verband tussen het in staat zijn om het perspectief van een plastic zak in te nemen – wat zowel intellectuele als emotionele reacties met zich meebrengt – en het waarderen van dat object, dat anders misschien als een stuk afval zou worden gezien. Jonge lezers worden ertoe aangezet het perspectief van deze niet-menselijke personages te zien, waardoor ze anders gaan denken over de wereld en hun eigen daden. Dit sluit aan bij de boeddhistische leer van karma en reïncarnatie, die inhoudt dat elke opzettelijke handeling een gevolg heeft.
