Connie Franssen heeft in de Facebook-groep van het Zen Centrum Amsterdam een discussie over de controverse rond zenmeester Rients Ritskes opgestart. Hieronder mijn bijdrage aan deze discussie.
Dank, Connie, dat je dit aan de orde stelt. ‘Boontje komt om zijn loontje: al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel.’
Je kunt je afvragen of we dit al niet eerder hadden kunnen weten. Ron Sinnige ‘ontmaskerde’ Rients Ritskes al in 2010 op zijn blog: http://ow.ly/1VijvE
We moeten compassie tonen voor Ritskes, maar niet-weten in spirituele zin moet niet het weten in de wereld in de weg staan. Wij moeten de berichtgeving over Ritskes (hulde aan het Boeddhistisch Dagblad!) eerder opvatten als een uitnodiging om ons te blijven oefenen in zelfkritiek. Ik vind dat Frank Uyttebroeck hier in deze discussie behartigenswaardige woorden over spreekt.
Sokun Tsushimoto (goed interview met hem hier: http://ow.ly/1VimNR) geeft impliciet de hele westerse zenwereld van katoen. Wat is, zelfs als jou keurig in een lineage dharmatransmissie is verleend, de waarde eigenlijk van leraarschap van westerse snit wanneer je dit vergelijkt met de Japanse zenpraktijk?
Dit is een lesje in nederigheid voor iedereen. Wij moeten het verwelkomen dat het sluier over zen wordt weggerukt. Is zen een recept voor gemakkelijk geluk? Ik denk het niet. Maar wat zegt het ons over onze eigen mores dat we valse zen jarenlang zonder openlijke stellingname laten passeren? Zitten de zaadjes van bedrog niet ook in onszelf?
Tom zegt
Geld vragen om anderen iets bij te brengen over boeddhisme is al een tegenspraak in zichzelf, tenminste, dat vind ik…..
Connie Franssen zegt
Ik heb geen ‘discussie opgestart’, Jules. Ik heb op FB gezegd dat ik worstel met de discussie die gaande is, dat ik het pijnlijk vind en me afvraag of het ook anders zou kunnen: op een manier die niet beschadigt en geen lijden veroorzaakt. Een open vraag waar mensen van mijn sangha, en daarbuiten, mooi op gereageerd hebben. Ik heb juist niet gereageerd op de discussie die hier gaande is, omdat ik daar buiten wil blijven. Ik weet namelijk niet precies wat er zich allemaal afgespeeld heeft en de hoofdrolspeler kan op dit moment blijkbaar niet reageren.
Jules Prast zegt
De hele discussie staat op de openbare ZCA-pagina op Facebook. Voor wie geen toegang heeft tot Facebook heb ik een kopie van de discussie op mijn blogsite geplaatst:
http://boeddhaweg.files.wordpress.com/2013/04/facebook_zca_ritskes_20130418.pdf
Ik merk op dat jij, Connie, meteen boven een link naar een BD-artikel over de affaire-Ritskes de vraag stelt: ‘Wat doet het met jullie?’ Ik geef op die vraag van jou het antwoord: ‘Boontje komt om zijn loontje: al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel.’ Tussen aanhalingstekens: want dat ‘doet het met mij’, dat gevoel wekt de discussie bij mij op, in alle voorlopigheid, op basis van de thans beschikbare informatie. Ook andere deelnemers aan de discussie schrijven over hun gevoelens bij de affaire, zonder dat daarbij overigens onderscheid wordt gemaakt tussen de discussie en de discussie over de discussie.
Ik denk dat dit de zaak terugbrengt tot het perspectief waarin de discussie plaats heeft gevonden. Laat ieder de discussie op Facebook nalezen en voor zichzelf oordelen.
Jules Prast zegt
Tot slot: de redactie van het BD heeft mijn tekst uit de reacties op een artikel over de affaire-Ritskes gelicht waartussen deze oorspronkelijk stond en als zelfstandig artikel geplaatst met een titel en een naschrift die beide niet van mijn hand zijn. Ik zeg dit niet als kritiek op de redactie maar alleen als feitelijke constatering zodat het plaatje compleet is.
Guy Dubois-Bailleul zegt
Tracht gewoon een Boeddha te zijn. Dan heeft deze hele zaak -zoals alle geconditioneerde zaken trouwens- geen enkele inhoud.
Jules Prast zegt
Dank je, Guy, welkome wijze raad!
Tom zegt
De Dalai Lama zei: “Do not let the behaviour of others destroy your inner peace”. Ik ben het daarmee eens….
Joop Romeijn zegt
Hoewel er de komende dagen wellicht opnieuw een bommetje gegooid zal worden, denk ik dat het stof langzamerhand wel neer kan dalen in ‘de zaak Ritskes’.
En we dus toekomen aan de vraag: hoe nu verder?
En aan de vraag: wat leren we er van?
Het ‘hoe nu verder’ is primair de vraag bij Zen.Nl
Ritskes kan zich terugtrekken als hoofdleraar en z’n financiële banden ontwarren; of hij doet dat niet.
De ‘eigenaren’ van lokale Zen.Nl-vestigingen /leraren kunnen zich losmaken van Zen.Nl zoals in het verleden al door een aantal mensen is gedaan; of ze doen dat niet en tekenen (feitelijk of in de geest) een nieuwe loyaliteitsverklaring richting Ritskes. Het zal wel een mengvorm worden. Ik wens hen sterkte in hun keus.
De vraag ‘wat leren we er van’ geldt de boeddhistische gemeenschap, degenen die de laatste weken aan deze discussie hebben deelgenomen door te schrijven of door actief te lezen, en dat waren er zeer velen, blijkt uit de statistieken van de diverse blogs!
‘Leren discussiëren’ is het eerste; dat ging nog steeds onhandig maar dat is ‘ons’ ook niet kwalijk te nemen, dat is in het Nederlandse boeddhisme bijna nooit gedaan.
De lastigste probleem daarbij is: is het zinnig je af te vragen wat boeddhisme is en wat (al te westers, al te werelds) geen boeddhisme? De vraag is niet te beantwoorden maar is toch een belangrijke vraag, een paradox!
Over dat discussiëren zijn nog veel meer vragen te stellen, bijvoorbeeld: hoe zo’n discussie te modereren en moet daarbij de moderator actief meepraten?
Een specifiek thema zal steeds meer blijken te zijn: de rol van de leraar. Moeten ‘we’ het traditionele Aziatische model blijven hanteren of kunnen we een meer horizontaal westers model vinden waarin wel overeind blijft dat de één verder op het pad is dan de ander?
Uiteindelijk gaat het hier om de vraag: zijn we gezamenlijk verantwoordelijk voor de vorm die het boeddhisme in Nederland (in al haar veelvormigheid) aan gaat nemen?
Ik denk van wel, ‘leven en laten leven’ is niet genoeg.
En die verantwoordelijkheid kunnen we niet aan een instantie overlaten.
Anne zegt
Ik zie niet in waarom dit niet gewoon waargenomen kan worden en gelaten kan worden waar het thuis hoort. Dit is een zaak voor de beide hoofdrolspelers, die nog steeds niet rechtstreeks tot ons gesproken hebben, en de mensen die behoren tot hun organisaties.
Al te veel investeren in de werkelijkheid van de ander lijkt mij vooral een valkuil voor onszelf. Het maakt het wel heel makkelijk om drijvend op gevoelens van superioriteit de eigen ontwikkeling uit het oog te verliezen.
Naar mijn idee kun je slechts leren van situaties die je niet direct aangaan vanuit stilte en de oprechte wens tot zelfreflectie. Domweg nagaan of je zelf niet precies ook de fout maakt waar je je bij een ander druk om maakt.
Joop Ha Hoek zegt
Joop, het BD is geen magazijn van ‘bommetjes’, maar in de nieuwskolommen een brenger van nieuws. Je gaat er nu al vanuit dat Rients Ritskes onwaarheid heeft gesproken over zijn autorisatie als leraar, maar laten we eerst maar eens zijn reactie afwachten. Waarmee ik niet wil zeggen dat roshi Sokun Tsushimoto onwaarheid spreekt. Vaak heeft de waarheid vele vaders en interpretaties.
Pjotr Bos zegt
Wat betreft Ritskes is me het wel duidelijk. Ik vraag me nu af hoe het verder moet met de leraren en coaches van Zen,nl.
Het is best zuur lijkt me als je zoveel geinvesteerd hebt in een opleiding die je weldegelijk van alles leert maar blijkbaar niet opleid tot zenleraar. Wat velen volgens mij wel denken. Ik weet dat er binnen Zen.nl zeker ook fijne (zen)leraren zijn die met goede intenties zich overgeven aan de beoefening. Moeten die stoppen? Kunnen die toch nog verder als leraar onder een andere constructie? Wie bepaalt dan of ze ervaren genoeg zijn om een groepje te mogen leiden? etc. etc.
Joop Romeijn zegt
Nieuws kan gebracht worden in de vorm van of kan het effect hebben van een bommetje, het was geen oordeel maar een metaforische manier van zeggen, Joop Ha
En of ‘Rients Ritskes onwaarheid heeft gesproken over zijn autorisatie als leraar‘ is vanaf het begin (voor mij zoals ik eerder schreef: 2011) niet m’n punt geweest. Het punt is het schermen met autorisaties en zogenaamd wetenschappelijk gemeten effecten.
(En ‘autorisatie’ is voor mij geen Dharma-begrip)
Blijven mijn vragen: ‘wat nu te doen’; en ‘wat leren we hiervan’?
Zowel ‘vanuit stilte en de oprechte wens tot zelfreflectie ‘, zoals Anne terecht zegt.
Maar ook in de openbaarheid – want daarin ben ik het niet met haar (of hem?) eens – er zijn voor mij geen ‘situaties die je niet direct aangaan ‘.
Met Pjotr ben ik het eens. Ik heb ook wel een idee hoe de door hem bedoelde ‘constructie’ voor individuele Zen.Nl-leraren er uit zou kunnen zien maar ben misschien niet de geschikte autoriteit om dat voor te stellen en misschien is het nog te vroeg daarvoor.
Want nogmaals: meer dan wat Ritskes nu zou kunnen zeggen vind ik het interessant wat zijn leerlingen (lokale ‘leraren’) vinden van de situatie.
Pjotr Bos zegt
Hoi Joop,
Nu ben ik wel erg benieuwd naar jou ‘eventuele constructie voor zen.nl leraren’
Gezien je niet de geschikte autoriteit bent kun je juist alles erover zeggen. Dat is handig want dan mag iedereen die het niet met je eens is je voorstel niet serieus nemen omdat je verder geen autoriteit daarin bent. ;-)
Joop Romeijn zegt
Okay Pjotr
Het is het model van hoe de vipassana-meditatie in Nederland georganiseerd is (en deels niet georganiseerd is!)
Er zijn enerzijds lokale vipassana-groepen, de meeste met een leraar; de opvatting van wat vipassana precies is en hoe de relatie met het Theravada-boeddhisme gezien moet worden verschilt van locatie tot locatie.
En er is anderzijds de SIM, de Stichting Inzichts Meditatie die landelijke retraites organiseert en tevens een serviceorganisatie (mijn woorden) is voor de lokale groepen. Zie hun website http://www.simsara.nl/
Een losse organisatie dus, dat is het principieel belangrijkste punt.
Zo zou het ook kunnen met Zen-groepen, als tenminste het probleem van de geldstromen en mogelijke geldaccumulatie bij Zen.Nl opgelost is, en in eerste instantie transparant wordt.
Joop Romeijn zegt
Vergeten in bovenstaande reactie omdat het voor mij vanzelfsprekend is:
Een ‘hoofdleraar’ of (kennelijk huidige titel) ‘hoofdopleider’ is in dit model overbodig.
Pjotr Bos zegt
Ja in principe kan Zen.nl met alle mensen die daar zich met goede bedoelingen inzetten gewoon doorgaan. Ritskes stapt op als hoofdopleider danwel Meester.De financiele banden (ik heb geen idee hoe die daar zijn!)dienen inderdaad opgelost te worden.En als de ‘meditatie groep leider’ ,zo zie ik een Zen.nl leraar, zich in blijft zetten en retraites blijft volgen bij een zenmeester om op zijn tijd eens een spiegel voorgehouden te krijgen dan kunnen ze gewoon doorgaan met avonden leiden lijkt me.Zo ver ik weet zijn andere zengroepjes in Nederland verder ook ‘low profile’ en zijn de zenleraren gewoon ‘meditatie groep leider’ of ‘voorzitter die op de bel slaat’ wat over de zithouding uitlegt en wellicht verteld wat hem of haar op dat moment bezighoud in de beoefening geïllustreerd met een mooie tekst of iets dergelijks.Althans dat is wat ik meen te zien en anders hoop.
En rondom sommige zenmeesters ontstaan wel ooit grotere groepen. En dan krijg je een sangha rondom die persoon. Wat betreft lesgeven vind ik het mooi wat de Sangha rond Thich Nhat Hanh doet: Dharma delen, dan krijgt iedereen in de groep de mogelijkheid om vanuit het hart te delen wat er speelt, iedereen is dan gelijk en leraar op dat moment.Voor mij was/is dat een heel inspirerende vorm. Nou dat was ie, ikzelf ben vooral nu omdat ik bij Zen.nl zat opzoek naar hoe dan wel? En dat is een fijne bezigheid. Na het stoppen van mijn opleiding daar begint mijn opleiding pas echt
Tom zegt
Totdat wij zelf, zoals we hier in het BD reageren op artikelen, samen met RR en roshi Sokun Tsushimoto aan één tafel hebben gezeten en met hen van gedachten hebben kunnen wisselen blijft de waarheid voor ons onbekend en kunnen we slecht op onze eigen aannames varen, hetgeen geen recht doet aan RR, roshi Sokun Tsushimoto en onszelf. Zelfs al zouden we uiteindelijk wel precies weten hoe de vork in de steel zit, dan nog is het niet aan ons over anderen te oordelen(Dhammapada). Jogiro Kano sprak ooit: “Streef er niet naar de antwoorden te kennen, maar probeer je eigen vragen te begrijpen”. Ik vind dat nog steeds relevante, wijze woorden…..