De Universiteit Utrecht en het UMC Utrecht werken samen met dierenbelangenorganisaties, zoals Animal Rights, aan herplaatsing van kleine ex-proefdieren, zoals muizen en ratten. De meeste van deze dieren zijn gefokt als proefdier, maar niet daadwerkelijk voor een dierproef ingezet. Kleine knaagdieren die wel voor dierproeven worden ingezet, worden meestal gedood om na de proef de uitwerking van de proef op hun organen te kunnen bestuderen.

Voor herplaatsing van grotere ex-proefdieren, zoals honden en katten, wordt vaak veel moeite gedaan, maar dit gebeurt veel minder voor kleine proefdieren. De Instantie voor Dierenwelzijn Utrecht, die namens beide instellingen toeziet op het welzijn van de proefdieren, wil daar verandering in brengen. Ze vroeg advies bij diverse organisaties voor dierenwelzijn en kwam tot samenwerking met opvangcentrum Het Knagertje in Den Haag, de Dierenbescherming, Animal Rights en de Stichting Hulp en Herplaatsing Huisdieren.

Vanaf oktober 2019 is gestart met een pilot. In een half jaar zijn er 156 muizen en acht ratten herplaatst, waarvan één muis is overleden. Medewerkers van Animal Rights hebben veel van deze dieren in Utrecht opgehaald en naar hun nieuwe adressen gebracht.

De adoptant

De initiatiefnemers willen voorkomen dat mensen zich impulsief aanmelden als adoptant en vervolgens niet goed voor de dieren kunnen zorgen. Wie knaagdieren wil adopteren moet zich eerst goed verdiepen in de verzorging en de huisvesting. De adoptanten moeten ook voorbereid zijn op extra kosten. De dieren hebben een ruime kooi nodig en geschikte materialen om in weg te kruipen en mee te spelen. Als ze ziek worden moeten ze net als elk huisdier naar een dierenarts. De dierenartskosten zijn voor de nieuwe eigenaar. De knaagdieren moeten buiten bereik van andere huisdieren zoals honden en katten blijven.

Een positief bijeffect is dat iedereen die betrokken is bij de fok en het gebruik van proefdieren zich weer bewuster is geworden van de noodzaak om het aantal ‘overtollige’ proefdieren zo beperkt mogelijk te houden.

De Universiteit Utrecht hoopt dat het initiatief veel navolging zal krijgen: ‘We gaan met ons verhaal naar nationale en internationale congressen om de resultaten te bespreken met collega’s. Sommigen denken dat grote aantallen knaagdieren nooit allemaal geplaatst kunnen worden, en dat is goed mogelijk, maar tot nu toe gaat het goed. Er zijn in een half jaar al meer dan honderd dieren herplaatst. Dus we hebben goede hoop.’ Ook Animal Rights is graag bereid proefdieren van andere instellingen een goed thuis te bezorgen.

De universiteit heeft een vragenlijst naar de adoptanten gestuurd. Het eerste beeld is: het gaat erg goed! Er zijn bijna honderd muizen en enkele tientallen ratten geplaatst, en de adoptanten zijn er blij mee. Er is 1 muis overleden, na dierenartsbezoek. Conclusie: we gaan in elk geval door.

Normaal staan de universiteit en Animal Rights met betrekking tot proefdieren op de meeste vlakken lijnrecht tegenover elkaar staan. Voor Animal Rights geldt echter ook dat ieder individu recht heeft op leven, welzijn en tot bloei komen. Deze ratten en muizen krijgen nu de kans om hun leven in een liefdevolle omgeving uit te leven. Daar werkt zij nu graag mee. De organisatie beschouwt deze muizen en ratten als ambassadeurs die ons vertellen dat we moeten streven naar dierproefvrij onderzoek.