Boeddhisme in een schijnwereld

Boeddhisten die in een virtuele tempel virtuele boeddhisten ontmoeten en virtueel mediteren. Fictie of werkelijkheid? Steeds meer boeddhisten duiken de schijnbare wereld in. Sterven kan je er niet.

Jessica Falcone, hoogleraar in de sociologie, antropologie en sociaal werk aan de Kansas State University bestudeerde Zuid-Aziatische culturen en religies. Met name boeddhisme en hindoeïsme. Verschillende van haar huidige onderzoeksprojecten richten zich op boeddhistische gemeenschappen en met name de groeiende aanwezigheid van het boeddhisme in de wereld van virtual reality.

Een schijnwereld die het echte leven benadert, maar geen mensen van vlees en bloed kent. Een van die virtuele werelden is Second Life, een driedimensionale omgeving waarin de gebruiker zich beweegt. Bij Second Life is er sprake van een interrealiteit, ofwel de vermenging van de werkelijke wereld en een virtuele (schijnbare) wereld. In Second Life heerst een virtuele economie, er gaat echt geld in om. Bewoners (deelnemers) creëren hun eigen omgeving, gaan vriendschappen aan en creëren hun eigen netwerk.

Falcone verdiepte zich in de aanwezigheid van het boeddhisme en heilige boeddhistische objecten in de online virtuele wereld en probeerde de essentie ervan te ontdekken. ‘Ik ben geïnteresseerd in waarom en hoe boeddhistische gemeenschappen zich ontwikkelen in Second Life. En wil weten hoe boeddhistische religieuze praktijken en materialen er in een virtuele ruimte uitzien.’

Gebruikers van Second Life ontwikkelen een zogenoemde avatar (een virtuele driedimensionale figuur die door de speler kan worden bewogen en naar eigen smaak aangekleed en gestyled, het woord avatara komt uit het Sanskriet) voor die virtuele wereld. Boeddhisten deden dat ook en schiepen daarnaast virtuele evenementen, zoals meditatiesessies in virtuele tempels. Deze tempels zijn replica’s van echte tempels, erin bevinden zich onder meer boeddhabeelden. Boeddhistische avatars lopen in de tempels, verzamelen kussentjes en mediteren met andere avatars. Boeddhistische leraren geven er les.

Falcone: ‘Ik wil proberen te begrijpen waarom dit plaatsvindt in een virtuele omgeving. Wat beweegt mensen daartoe? Voor sommige boeddhisten is dit waarschijnlijk de enige plaats waar ze hun religie met anderen kunnen delen. Omdat ze in een gebied leven zonder een boeddhistische gemeenschap. Hoewel het dan niet mogelijk is in het echte leven, kunnen ze toch met anderen samenkomen en luisteren naar teachings. Ook kunnen ze (in Second Life) deelnemen aan meditatiesessies.’

Voor andere boeddhisten, die wel een tempel of sangha in de buurt hebben, is de virtuele boeddhistische wereld een aanvulling op het echte praktiseren. Ze vinden het aantrekkelijk online te gaan en kunnen op die manier hun lunchpauze doorbrengen in een boeddhistische tempel en daarin mediteren, zegt Falcone.

De onderzoeker stelde vast dat ook andere religieuze gemeenschappen –met inbegrip van christenen en islamieten- op Second Life actief zijn en daar hun geloof belijden. Maar ook ondernemingen bieden werknemers gelegenheid in die wereld te verkeren. Bedrijven maakten in Second Life virtuele ontmoetingsplaatsen voor werknemers. Universiteiten richten collegezalen in waarin avatars college kunnen volgen.

Bron Kansas State University.