Ambtenaren uit de publieke sector slaan opnieuw alarm in een brandbrief aan de landelijke politiek. Ze uiten hun diepe zorgen over de trage uitvoering van klimaat- en ecologisch beleid, die volgens hen niet alleen het maatschappelijk welzijn, maar ook de rechtsstaat in gevaar brengt.
Recent waarschuwde het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) dat de klimaatdoelen voor 2030 onhaalbaar zijn zonder extra beleid. Tegelijk laat de VN zien dat de wereldwijde opwarming op koers ligt voor 2,6 tot 3,1°C deze eeuw, hetgeen rampzalige en onbeheersbare gevolgen heeft. De invloed van de huidige 1,5°C opwarming was recent in Spanje en de Filipijnen nog zichtbaar.
De ambtenaren benadrukken in de brief de grondwettelijke zorgplicht van de overheid om zowel burgers als de natuur te beschermen. Ze waarschuwen dat het uitblijven van actie onvermijdelijk zal leiden tot nieuwe rechtszaken, vergelijkbaar met de zaak van Urgenda. Bovendien is verder uitstel een stuk duurder en druist het ook in tegen de ambtseed die veel van de ondertekenaars hebben afgelegd.
In het huidige regeerakkoord zijn eerder voorgestelde maatregelen teruggedraaid zonder volwaardige alternatieven. Ook wordt de huidige aanpak, waarbij fossiele energie wordt behouden terwijl parallel een duurzaam systeem wordt opgebouwd, onhoudbaar en dubbel zo kostbaar genoemd: “Deze aanpak loopt totaal vast, alleen al door de dubbele energie- en arbeidsbehoefte,” zeggen de initiatiefnemers. De situatie biedt het kabinet en de Tweede Kamer de kans om daadkracht te tonen en noodzakelijke maatregelen door te voeren waarmee op de lange termijn geld wordt uitgespaard en de kans op een veilige en gezonde leefomgeving vergroot wordt.
Oproep tot directe actie
In de brandbrief pleiten de ambtenaren voor concrete en rechtvaardige oplossingen, waaronder:
- Versnelde implementatie van de Natuurherstelwet, KRW-doelen (1) halen en versterking van biodiversiteit.
- Sterke inzet op energie- en grondstoffenbesparing en het principe ‘de vervuiler betaalt’.
- Sluiting van kolencentrales en afbouw van fossiele basisindustrie (2) en subsidies.
- Een verplichte CO2-reductie voor fossiele bedrijven binnen de Klimaatwet.
- Versnelde uitvoering van plannen in landbouw, mobiliteit en de gebouwde omgeving.
De brandbrief staat open voor ondertekening door huidige en voormalige ambtenaren in de publieke sector. De brief wordt komend voorjaar met alle verzamelde handtekeningen aangeboden, ruim voor het debat in de Tweede Kamer over de nieuwe klimaatmaatregelen. Dit is de tweede maal dat bezorgde ambtenaren zich op deze ongebruikelijke manier uitspreken over de urgentie van klimaatmaatregelen.
Ook veel wetenschappers en maatschappelijke organisaties dringen al langer aan op meer urgentie. Ambtenaren hebben de plicht om tegenspraak te bieden bij misstanden. Dit vloeit voort uit hun verantwoordelijkheid om het algemeen belang te dienen en integer te handelen.
