Op fruit en groente worden vaker meerdere bestrijdingsmiddelen tegelijk aangetroffen. Ongeveer een op de 25 geteste producten kan de wettelijke grenswaarde voor deze chemische stoffen overschrijden en het aantal geconstateerde overtredingen neemt toe. Dat blijkt uit de meest recente rapportage van de Europese Voedselveiligheidsautoriteit EFSA. Bovendien worden er op Europese producten nog regelmatig illegale bestrijdingsmiddelen aangetroffen.

Deze extra schadelijke bestrijdingsmiddelen belanden tevens ondanks een Europees verbod via geïmporteerd groente en fruit alsnog op het bord van de Nederlandse consument. foodwatch is bezorgd over de toename van bestrijdingsmiddelen in ons eten en wil actie van de politiek, boeren, voedselproducenten en supermarkten.

foodwatch: “Juist in een tijd waarin de risico’s van chemische bestrijdingsmiddelen voor mens en milieu steeds beter bekend worden, moet alles erop gericht zijn dat deze niet meer op het bord van de consument belanden. Maar de inspecties vinden in plaats daarvan zelfs verboden pesticiden en méér pesticidencocktails op ons voedsel. Dat is zorgwekkend en ongewenst: consumenten moeten ervan uit kunnen gaan dat al het voedsel in de winkelschappen schoon en veilig is.”

Meer wetsovertredingen

EFSA heeft recent cijfers gepubliceerd over de vervuiling van voedingsmiddelen in Europa in 2016 met chemische bestrijdingsmiddelen, die zij elk jaar krijgt aangeleverd van de inspectiediensten van Europese landen. Op ongeveer de helft van het geteste voedsel (49%) worden resten van bestrijdingsmiddelen aangetroffen. Bijna één op de 25 geteste producten lijkt meer vervuild dan de wet toestaat. Het aantal overtredingen van de wettelijke norm voor vervuiling is zelfs iets hoger dan voorgaande jaren.

Nederland staat op de 3de plek in de Europese ranglijst wat wetsovertredingen betreft: 7,5% van het door Nederland geteste voedsel overschrijdt de wettelijke norm. Alleen in Malta en Luxemburg werden nog meer wetsovertredingen gemeten. Ruim 60% van de tests die de NVWA hiervoor uitvoerde betrof geïmporteerde producten, waarin vaak meer bestrijdingsmiddelen worden gevonden.

In Europa bleken basilicum, waterkers, passiefruit en thee de meest vervuilde producten in 2016, waarbij de wettelijke norm bij 20 tot 36% van de geteste producten werd overschreden. Ook ruim één op de tien geteste lychees, selderij, peren, knolraap, peterselie, wilde paddenstoelen, granaatappels en okra blijkt de maximale vervuilingslimiet te overschrijden.

Meer pesticidencocktails

Extra zorgwekkend vindt foodwatch de toename van het groente en fruit dat vervuild is met de resten van meerdere bestrijdingsmiddelen tegelijkertijd. Bijna een derde van de ruim 80.000 monsters die in 2016 in de EU zijn onderzocht bevat meer dan één pesticide. Vergeleken met de resultaten van 2015 is deze meervoudige vervuiling in 2016 toegenomen.

De vervuiling met meerdere bestrijdingsmiddelen is vooral hoog bij producten zoals hop (81,8%), grapefruits (73,1%), bramen (68,4%), druiven (68,1%), frambozen (66,9%) en aardbeien (65,4%). Ook producten zoals sla, citroenen, verse kruiden, kersen, perziken, bananen, sinaasappelen en mandarijnen blijken in meer dan de helft van de geteste monsters vervuild met meerdere bestrijdingsmiddelen.

De effecten die deze bestrijdingsmiddelencocktails op de gezondheid van de consument kunnen hebben, worden nog steeds niet meegenomen in het Europese bestrijdingsmiddelenbeleid. Dit, terwijl al in 2009 wettelijk is vastgelegd dat onderzocht moet worden welke cumulatieve effecten op de menselijke gezondheid deze blootstelling aan meerdere bestrijdingsmiddelen tegelijk heeft.

Illegale bestrijdingsmiddelen gebruikt in de EU

Boeren in de EU blijken regelmatig nog te spuiten met bestrijdingsmiddelen die in de Europese Unie niet (meer) gebruikt mogen worden. Zo werd op appels, aardbeien, sla, tomaten en perziken meerdere malen zwaar toxische bestrijdingsmiddelen als carbaryl, propargiet en dicofol aangetroffen. Dit zijn middelen die juist verboden zijn voor gebruik in de EU omdat er gegronde zorgen zijn over hun effect op de menselijke gezondheid, wat dit illegale gebruik extra zorgwekkend maakt.

Voedsel uit landen buiten de EU overschrijdt de wettelijke vervuilingslimiet drie keer zo vaak als voedsel dat in de Europese Unie wordt geproduceerd. Groente en fruit met de hoogste overschrijdingen van de wettelijke limieten komt vooral uit Laos, Vietnam, China, Oeganda, Sri Lanka, Thailand, Pakistan, Cambodja en Suriname. Ook wijnbladeren en citroenen uit Turkije, chilipepers uit Thailand, kousenband uit Thailand en de Dominicaanse Republiek, aardbeien uit Egypte en aubergines uit de Dominicaanse Republiek blijken vaak zwaar vervuild.

foodwatch is begin dit jaar een e-mailactie gestart om supermarkten aan te zetten tot extra maatregelen om de consument én de boer te beschermen. Zij zouden extra inkoopeisen moeten stellen aan hun leveranciers in het buitenland, om te voorkomen dat bestrijdingsmiddelen die wegens menselijke gezondheidsredenen niet in de EU gebruikt mogen worden, toch via import op het bord van de consument belanden. Ruim 23.000 mensen hebben deze actie inmiddels gesteund.