Jan Pronk: ‘Op deze laatste dagen voor het nieuwe jaar richt ik me graag tot u.
In de vijftien jaar dat The Rights Forum nu bestaat, is de nood in Palestina niet zo hoog geweest als nu. Gaza is veranderd in een hel. De Westelijke Jordaanoever in een plek waar de etnische zuivering elke dag intenser wordt. Als lid van de Raad van Advies van The Rights Forum, sinds het prilste begin in 2009, doet me dat pijn. Het maakt me ook strijdbaar.
Maar voor ik de situatie in Palestina bespreek, wil ik graag iets delen over die andere gebeurtenis dit jaar die diepe indruk op me maakte. Dat was het overlijden van Dries van Agt, voormalig premier en oprichter van The Rights Forum. Het is via hem dat ik bij The Rights Forum betrokken raakte.
Dries overleed in februari. We waren beiden minister in het kabinet Den Uyl in de jaren zeventig. Later werden we vrienden. In de loop der jaren drong steeds meer tot me door hoe moedig hij was. Zijn standpunt over Israël en de bezette Palestijnse gebieden is tekenend. Vroeger steunde hij Israël onvoorwaardelijk. Later erkende hij dat de bezettingspolitiek van Israël neerkwam op Apartheid.
Hij en ik waren het na 7 oktober 2023 eens: de onvoorwaardelijke steun van de Nederlandse regering aan Israël, het vergoelijken van uithongering en vernietiging van een heel volk en de schendingen van het internationaal recht, zijn schaamteloos en schandalig.
Ik mis Dries als vriend en als medestrijder voor het recht. Wat mij deugd doet, is dat een goed geïnformeerde en zeer betrokken nieuwe generatie het stokje overneemt. Activisten, maar ook mensen die in onze ministeries en instituties werken en zich uitspreken. Zij zoeken naar wat ze binnen hun functie kunnen doen om het tij te keren. Zij smeden netwerken. Zij houden sit-ins voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken om te eisen dat Nederland zich houdt aan het internationaal recht. Ook dát is moed.
En we moéten ook moedig zijn. Voor de mensen daar, in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever. Voor de artsen, die weigeren hun patiënten in de steek te laten. Voor de journalisten, die doorgaan de werkelijkheid vast te leggen en te delen. Voor de hulpverleners, die doen wat ze kunnen met de schaarse middelen die ze hebben. Voor de vaders, die hun leven wagen om in verwoeste steden en troosteloze ontheemdenkampen te zoeken naar eten om hun gezin te voeden. Voor de moeders, die hun kinderen vasthouden om ze te beschermen, te troosten, of voor de laatste keer te kussen.
Israël heeft al het leven uit het noorden van de Gazastrook geperst. Burgers hebben geen andere keuze dan te vertrekken of te sterven. Daar is een woord voor: etnische zuivering.
The Rights Forum steunt iedereen die zich inzet om het internationale recht zijn werk te laten doen en de genocide en de etnische zuivering te stoppen. We bieden kennis. We zetten het nieuws in perspectief. We zetten zelf het recht in om naleving van het internationaal recht af te dwingen. De F-35-rechtszaak die we, samen met Oxfam Novib en Pax, startten om de Nederlandse regering te dwingen wapenleveranties aan Israël te stoppen, is er een voorbeeld van.’
Henk van van Kalken zegt
Jan Pronk. Dank weer voor dit goede stukje over de situatie in Palistina. De politicus die voor mij de verbeelding was en is van integriteit en sociaal-politiek bewustzijn. Echte tranen uit mededogen, herinner ik me. En Dries van Agt, de man naar wie ik graag luisterde, die een taalgebruik had waar ik me aan laven kon zonder – sapristi – het altijd met hem eens te zijn.
Jammer dat politici van dit kaliber er nauwelijks nog zijn. Moge u nog lang de gelegenheid krijgen om uw woorden van wijsheid en mededogen te uiten, op welk medium dan ook.