Alle land niemandsland.
Advaita vedanta gaat over onderscheidingen, dualiteiten, tegenstellingen, verschillen, ongelijkheden, afbakeningen, indelingen, klassen, grenzen, hokjes, heilige huisjes.
Ervan uitgaand dat alles één is, moet ieder onderscheid wel een illusie zijn. Waanzin, zou je zeggen, domme spiripraat, maar zo vergezocht is dat idee nu ook weer niet.
Op het eerste gezicht lijkt alles duidelijk van elkaar gescheiden, bij nader inzien niets. Wie zichzelf zoekt vindt de ander en omgekeerd. Wie het subject zoekt vindt het object en omgekeerd. Wie alles van alle kanten bekijkt, vindt niets dan tegenspraken, overgangen en dubbelzinnigheden.
Alles ontstaat en bestaat afhankelijk van al het andere, zeggen ze in het boeddhisme. Alles is leeg, heet het daar: niets heeft een eigen wezen, ziel of essentie.
Alles is een illusie, zeggen ze in het non-dualisme. Maya, heet het daar. Niets is echt, de wereld is een droom.
Hoe langer je nadenkt over de verschillen tussen de dingen onderling, tussen de wezens onderling en tussen de dingen en de wezens, hoe meer overgangsvormen je vindt, hoe onduidelijker de grenzen blijken te zijn.
Uiteindelijk hou je alleen tussenvormen en grensgebieden over. Dan weet je geen onderscheid meer te maken, niet echt. Dan kun je nooit meer heilig geloven in de onderscheidingen die evengoed in je blijven opkomen. Dan is elk gebied overgangsgebied en alle land niemandsland.
Welkom in Advaita.
