• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Hans van Dam » Taoïsme als dwaasheid

Taoïsme als dwaasheid

26 december 2020 door Hans van Dam

Wie volledig doordrongen is van de betrekkelijkheid van zijn gedachten en van de betrekkelijkheid van hun betrekkelijkheid krijgt een rekkelijke geest.

Het is niet dat zijn denken onsamenhangend wordt, vervliegt of verdwijnt, maar dat het elastisch wordt, soepel, vloeibaar. Het verstijft, verhardt, verkilt niet meer. Het wordt vrijer, ruimer, levendiger – speelser.

Zoals een schip lichter loopt na het wegschrapen van aangroeisels, zo loopt een geest lichter na het verwijderen van weterij.

Hoe dat in zijn werk gaat, hoelang het duurt en hoe ver het gaat verschilt van persoon tot persoon en van traditie tot traditie. Ikzelf heb er zo’n beetje mijn hele leven voor nodig gehad, bepaald geen wereldrecord, maar het gaat bij mij wel heel ver, vandaar dat ik het radicaal niet-weten ben gaan noemen – een troostprijs die ik voor geen goud had willen missen.

Meester Lie, de al dan niet fictieve protagonist van Liezi, deed er negen jaar over.

Na drie jaar studie durfde hij niet meer na te denken over goed en fout en niet meer te spreken over voordeel en nadeel. Voor het eerst keurde zijn meester hem een blik waardig.

Na vijf jaar dacht hij weer na over goed en fout en sprak hij weer over voordeel en nadeel. Voor het eerst glimlachte zijn meester naar hem.

Na zeven jaar had zijn geest de vrijheid om wat dan ook te denken en te zeggen, zonder nog onderscheid te maken tussen goed en fout, voordeel en nadeel. Voor het eerst mocht hij bij zijn meester op de mat te zitten.

Ten slotte bestonden uiterlijk en innerlijk voor hem niet meer, alles was hetzelfde geworden. Hij besefte niet langer waar zijn lichaam tegenaan leunde, waar zijn voeten op stapten, waar zijn geest aan dacht, of wat er in zijn woorden besloten lag.

Wat dit alles nog met wijsheid te maken heeft? Goeie vraag. Een minister vroeg eens aan Confucius* of hij zichzelf zag als een wijze.

* De Confucius die hier ten tonele wordt gevoerd is niet de echte Confucius, grondlegger van het confucianisme, maar een stroman die onbeschaamd het taoïstische gedachtegoed verkondigt.

Confucius wist het niet, al wilde hij wel toegeven dat hij veel gelezen had. Of de Drie Koningen wijzen waren wist hij ook niet, al wilde hij wel toegeven dat ze over veel kennis en moed beschikten. Of de Vijf Keizers wijzen waren wist hij ook niet, al wilde hij wel toegeven dat ze vol medemenselijkheid en plichtsbesef waren. Of de Drie Doorluchtigen wijzen waren wist hij ook niet, al wilde hij wel toegeven dat ze zich goed konden voegen naar de actuele situatie.

Toen de minister vroeg wie er dan wel wijs is, antwoordde Confucius dat er onder de mensen van het westen iemand was die niet regeerde terwijl er toch geen chaos ontstond, die niet sprak en toch geloofd werd, die zo ongrijpbaar was dat mensen hem zelfs geen naam wisten te geven. Maar of die nou echt een wijze was, wist hij niet.

Wijzen wier wijsheid eruit bestaat koste wat het kost hun eigen wijsheid onderuit te halen – kom er maar eens om. En dat het heel wat kost blijkt wel uit het beeld dat de Tao Te Tjing van de taoïstische wijze schetst. In de vertaling van Ir. Blok:

O die verduistering, er is geen einde aan!
De mensen stralen van lust,
als wie zich vergast aan het stieroffer,
als wie in de lente terrassen bestijgt.
Ik alleen lig stil en heb nog geen teken gegeven,
als een klein kindje, dat nog niet geglimlacht heeft.
Ik ben altijd zwervende, als niet wetende waarheen te gaan.
Alle mensen hebben over; ik alleen ben leeg.
O, ik heb het hart van een dwaas!
Ik ben zo verward!
De mensen zijn helder; ik alleen lijk duister.

(Hoofdstuk 20, Over de onwetendheid van de wijzen)

In de vertaling van Schipper:

Wat een onnozele ziel! Chaotisch en verward!
De gemene lieden zijn steeds helder van geest.
Ik alleen tast in het duister.
De gemene lieden onderzoeken en scheiden.
Ik alleen ben me nergens van bewust.
Ja, wild ben ik, als was ik de wijde zee!
Chaotisch! Alsof ik nergens houvast heb.

Dat is weer eens wat anders dan het gebruikelijke beeld van de minzaam glimlachende meester die alles op een rijtje heeft en mensen onvermoeibaar de weg wijst.

Wijsheid als niet-weten en niet-doen, de wijze als onnozelaar – hoe zou ik niet van dit taoïsme kunnen houden?

Index | vorige | volgende

Deze tekst maakt deel uit van het Witboek Taoïsme – Meester Tja en de Tao van niet-weten. Woord: Hans van Dam. Beeld: Lucienne van Dam. Alle teksten van deze serie. Het Witboek Taoïsme op NietWeten.nl. Alle publicaties van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad.

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Hans van Dam Tags: Meester Tja, niet-weten, taoisme

Lees ook:

  1. Meester Tja 32 – Wijsheid is van alle markten, maar nooit thuis
  2. Meester Tja 44 – Mezelf ken ik wel het slechtst
  3. Meester Tja 54 – Een denkbeeld voorbij alle denkbeelden
  4. Meester Tja 56 – Niet-weten is een weldaad voor de geest

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Series BD. NietWeten.nl. Contact. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

20 mrt
Open Les Kum Nye Yoga en meditatie | Live op ma t/m wo
20 mrt 23
21 mrt
Stoepaceremonie Nieuwe Maan | Live
21 mrt 23
21 mrt
Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
21 mrt 23
21 mrt
Vipassana meditatie Rotterdam
21 mrt 23
Rotterdam
22 mrt
Online Lezingenserie 'Universele symbolen: de taal van de ziel' (4)
22 mrt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2023 – dag 79 – ferwart
    • Boeken – Mijn kind heeft OCD
    • Jasper – Vrouwen in het Zwart in Groningen
    • Over de Lotus-soetra (13): De parabel van het brandende huis
    • China intensiveert propaganda voor staats-internaten in Tibet

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens